Dwa rodzaje wychowania: bezpośrednie(dyrektywne) i pośrednie(niedyrektywne).
Przyjęto podział definicji wychowania ze względu na to, czy wywiera ono bezpośredni lub pośredni wpływ na rozwój dzieci i młodzieży. Chodzi o to czy w wychowaniu mamy do czynienia z bezpośrednią czy pośrednią interwencją w rozwój, zgodnie z założonymi celami wychowawczymi.
Wychowanie bezpośrednie, inaczej zwane dyrektywnym jest z góry ukierunkowaną interwencją w rozwój człowieka(bezpośrednie oddziaływanie na dzieci i młodzież). Zakłada iż, bezpośredni wpływ na zmiany w rozwoju dzieci i młodzieży wywierają osoby dorosłe. Stanowią one(w takim rozumieniu wychowania) jedyny w swoim rodzaju konieczny warunek skutecznego realizowania celów wychowawczych. Oznacza to, że takie wychowanie odbywa się niejako bez czynnego udziału samych wychowanków lub z wyraźnym ograniczeniem ich własnej aktywności. W ten sposób zwalnia się wychowanków z odpowiedzialności za własny rozwój, spada ona niemal całkowicie na rodziców, wychowawców i nauczycieli. Wychowanie to zakłada pilną potrzebę zastosowania określonej strategii czy technologii oddziaływań wychowawczych, opartej na zastosowaniu z góry zaprogramowanych metod wywierania bezpośredniego wpływu na dziewczęta i chłopców. Zapomniano tutaj, że poprawnie przebiegający proces wychowania przebiega zawsze przy czynnym udziale wychowanków. W przeciwnym razie wychowaniu grozi niebezpieczeństwo manipulowania wychowankami, a nawet uprzedmiotowienia ich w najgorszym tego słowa znaczeniu. Może nawet doprowadzić do jawnego sprzeniewierzenia się wychowawców poszanowaniu godności osobistej dzieci i młodzieży.
Wychowanie pośrednie, inaczej zwane niedyrektywnym jest rozumiane jako proces wspomagania chłopców i dziewcząt w ich rozwoju. Jego zadaniem jest aktywizowanie dziewcząt i chłopców w ich samorozwoju, czyli w świadomym dokonywaniu przez nich pozytywnych zmian we własnych zachowaniach i postawach wobec innych. Nigdy nie ma w takim razie pewności że dana pomoc będzie skuteczna, ponieważ nie tylko ona decyduje o powodzeniu działalności wychowawczej lecz również wychowanek.
Warunki skuteczności wychowania niederyktywnego(postawa nauczyciela):
- wchodzenie z dziećmi i młodzieżą w relacje oparte na współpracy i partnerstwie,
- zachęcanie ich do kierowania własnym rozwojem,
- nieustanne towarzyszenie w ich radościach i smutkach,
- częste prowadzenie z nimi otwartych i szczerych rozmów,
- wspomaganie w realizowaniu tkwiących w nich możliwości.
Słowem wychowanie to oznacza: wyzwalać, dodawać odwagi, strzec przed ubezwłasnowolnieniem, usuwać wpływy zagrażające naturalnemu i spontanicznemu rozwojowi, przygotowywać ich do przyszłego życia przez mobilizację do własnej aktywności, pobudzać do zachowań społecznie i moralnie pożądanych.
Podsumowując: Oba te rodzaje wychowania nie wykluczają się wzajemnie lecz uzupełniają i wzbogacają. Jest tak pod warunkiem, że wychowanie bezpośrednie nie traktuje dziecka jako bezwolnego przedmiotu w rękach wychowawcy. W praktyce najczęściej nakładają się na siebie, a jak wynika z obserwacji wychowanie dyrektywne dominuje.