44

DANIA

Król, - jako władza wykonawcza, może działać tylko przez premiera i ministrów. Ma prawo veta wobec decyzji rządu. Król posiada prawo inicjatywy ustawodawczej (w praktyce przygotowane przez rząd)
Rada Państwowa - rząd pod przewodnictwem króla
Rada Ministrów -ministrowie pod przewodnictwem premiera
Duża samodzielność ministrów, ograniczona rola kolegialnej RM
Sekretarz stanu w ministerstwie, jako kierownik profesjonalny
Długofalowy proces reform administracyjno-samorządowych
Inne organy: 5 kontrolerów państwowych (aktualni lub byli deputowani z doświadczeniem); ombudsman (1 lub 2) spoza parlamentu; 17 ministerstw i agencji (rady, instytuty, centra, agencje).
Najwyższy Trybunał Królestwa, Sad Najwyższy.

Od 1 stycznia 2007 w Danii obowiązuje podział administracyjny na 5 regionów, które zastąpiły podział na 14 okręgów (Amt). W ramach reformy administracyjnej zmniejszyła się także liczba gmin z 275 do 98. Zwiększyć rozmiar gminy oraz województwa poprzez scalenie, gdyż aktualny jest nieadekwatny do ilości obecnych i przyszłych zadań.
Cele reformy przeprowadzonej w latach 2005-2007

Koncentrować realizację zadań z danego sektora na jednym poziomie samorządowym, gdyż prowadzi to do lepszej koordynacji.
Uprościć podział zadań w ramach konkretnej jednostki, nierozdzielając składników poszczególnych zadań pomiędzy różne podmioty gminne lub regionalne

CENTRUM. Porządek publiczny, obronność, system prawny, polityka zagraniczna, ochrona zdrowia, podatki państwowe, edukacja i działalność badawcza, z wyłączeniem edukacji podstawowej
i specjalnej, aktywizacja i ubezpieczenie dla bezrobotnych, opieka społeczna (zbieranie i przetwarzanie danych), sieć dróg krajowych i kolei państwowych, ogólny zarząd nad ochroną środowiska, kultura, wspieranie przedsiębiorczości, rozpatrywanie podań o azyl.
REGION. Leczenie szpitalne i ubezpieczenia zdrowotne, zarząd nad instytucjami opieki społecznej, rozwój przedsiębiorczości inwestycji oraz turystyki, rozwój kultury i edukacji oraz zatrudnienia, ochrona środowiska regionalnego, ochrona przed zanieczyszczeniami gleby, badanie rzadki złóż, publiczny transport krajowy
GMINA. Edukacja podstawowa (w tym specjalna i dla dorosłych), opieka nad osobami starszymi, opieka społeczna, opieka zdrowotna w zakresie leczenia prewencyjnego (rehabilitacja, leczenie uzależnień, opieka nad osobami upośledzonymi), aktywizacja zawodowa dla nieubezpieczonych bezrobotnych, opieka nad imigrantami (integracja ze społeczeństwem ,nauka języka), podatki lokalne, zabezpieczenie na wypadek klęsk żywiołowych, ochrona środowiska, inwestycje lokalne, turystyka, publiczny transport,drogi lokalne, bibliotek, teatry, kina.

Samorząd duński ma wieloletnie tradycje i choć ukonstytuował się już dawno, ciągle ewoluuje. Na mocy ustawy z dnia 1 kwietnia 1970 roku zmniejszyła się znacznie liczba gmin
i powiatów, bo z 1388 do 273 gmin oraz z 25 do 14 powiatów. Następnie w 2003 roku połączyły się samorządy na wyspie Bornholm dzięki temu do końca 2003 roku było 271 gmin
W latach 70. XX wieku przeprowadzono w królestwie duńskim kompleksowe reformy, które ukształtowały model samorządu, który funkcjonował ponad 30 lat.
W okresie reform gminy utworzyły swoją reprezentację na szczeblu centralnym, Krajowy Związek Gmin, a powiaty - Związek Rad Powiatowych. Obie organizacje są stowarzyszeniami reprezentującymi odpowiednio gminy lub powiaty w rozmowach z państwem lub ze związkami zawodowymi urzędników

RADA GMINY- wybory bezpośrednie, powszechne, od 9 do 31 radnych, kadencja trwa 4 lata.

Kompetencje - organ stanowiący politykę w gminie, uchwala i zatwierdza budżet, ustanawia komisje, w tym komisję finansową.

BURMISTRZ GMINY - wybierany spośród radnych, posiada 1- 2 zastępców, jego kadencja trwa 4 lata.

Kompetencje - jest przewodniczącym rady, szefem administracji, nadzoruje pracę dyrektora generalnego urzędu. Jest przewodniczącym komisji finansowej rady
i z tego tytułu posiada decydującą rolę w przygotowaniu budżetu.

W czterech największych miastach (Odense, Aalborg, Arhus, Kopenhaga) władzę wykonawczą sprawują magistraty, które dzielą swoje kompetencje z burmistrzami.
Badania empiryczne wykazują, że lokalni liderzy mają zapewniona stabilizacje zawodową. W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych ok. 40 proc. burmistrzów pełniło swe funkcje ponad 25 lat.
REGION

RADA REGIONU - wybory bezpośrednie, powszechne, od 9 do 31 radnych, kadencja 4 lata.

BURMISTRZ REGIONU- wybierany spośród radnych, 1- 2 zastępców, kadencja trwa 4 lata.

Polityka państwa duńskiego prowadząca do decentralizacji kompetencji w gminie ma swoje odzwierciedlenie w strukturze przychodów budżetu gminy. Duńskie samorządy w większości samofinansują się.
Znaczącą rolę w strukturze przychodów samorządów odgrywają podatki (57,8% w 2003 roku): gminny podatek dochodowy, podatek gruntowy, podatek od przedsiębiorstw.

Szerokie uprawnienia monarchy przy nominacjach
Ustawowy tryb regulacji statusu prawnego pracowników urzędów adm. publ. z konstytucyjnym zakazem poddania przepisów pod referendum
Służba cywilna, motel pozycyjny
Kontrakty terminowe i zadaniowe - stabilność kadrowa

***************************************************************************

LITERATURA

A. Ferens, I. Manek (red.), Administracja i polityka, Wrocław 2002.
D. Lasocka, Samorząd w UE, Warszawa 2005.
W. Mróz, Administracja rządowa i samorządowa w Europie w dobie nowożytnej, Przemyśl 2003.
M. Chełmińska, Ramy funkcjonowania administracji lokalnej w Danii i Holandii, Warszawa 1995.
M. Kowerski, Samorząd lokalny w Danii, ,,Samorząd Terytorialny'' 1998, nr 7-8.
M. Popławski, Proces projektowania głównych założeń reformy samorządu terytorialnego w Danii
z dnia 1 stycznia 2007 r., [w:] J. Marszałek-Kawa, A. Lutrzykowski (red.), samorząd terytorialny
w Polsce i w Europie, Toruń 2008
M. Grzybowski, Rząd i administracja w monarchiach skandynawskich, Kraków 2001.

Wyszukiwarka