Impostacja głosu
„Postawienie głosu, czyli impostacja, to coś w rodzaju regulacji silnika samochodowego: na upartego dojedzie człowiek i na niewyregulowanym, tyle, że nie za daleko. Postawienie głosu stanowi być albo nie być śpiewaka. Śpiew nie jest przyrodzoną umiejętnością ludzką; źle ustawiony silnik samochodu śpiewaka może w ogóle z miejsca nie ruszyć. Aktorskie auto jakoś się pewnie będzie telepać bez regulacji, choć może wylądować w stacji obsługi” (M. Świdziński, Dzisiejsza polska mowa sceniczna)
Ten krótki cytat jest esencją tego, czym dla osób pracujących głosem jest jego impostacja. Impostacja głosu, czyli jego prawidłowe ustawienie/ postawienie jest wyrazem wszechstronnego opanowania narządu głosowego.
W praktyce oznacza to, że potrafisz sprawnie wykorzystać:
po pierwsze - mięśnie regulujące ruchy krtani,
po drugie - właściwy sposób oddychania,
po trzecie - nadkrtaniowe narządy artykulacyjne i właściwości rezonatorów.
Impostacja głosu (wł. impostare la voce- ustawiać głos) to proces jego szkolenia, stawiania. Wykracza poza ramy emisji głosu; jest pojęciem szerszym niż emisja głosu. Polega na wykorzystaniu wszelkich środków, dzięki którym osiągamy maksymalne i sprzężone działanie organów zaangażowanych w emisję głosu.
Impostacja głosu stawia sobie za zadanie:
uzyskanie naturalnej emisji głosu,
rozszerzenie skali głosowej,
zwiększenie siły głosu,
wykształcenie barwy głosu.
Mówimy, że głos jest postawiony, gdy zachowana jest harmonia pomiędzy poszczególnymi funkcjami głosu (czyli oddychaniem, fonacją - tworzeniem głosu w krtani, artykulacją , wykorzystaniem zjawiska rezonansu) i gdy istniej możliwość operowania głosem w zakresie skali, barwy, siły i wytrzymałości.
Prawidłowe postawienie głosu sprawia, że częstotliwość drgań fałdów głosowych jest zestrojona z częstotliwością rezonansową systemu rezonacyjnego - dźwięk o danej wysokości jest wzmacniany w odpowiednim rezonatorze. Prawidłowo ustawiony głos wiąże się również z precyzyjną artykulacją poszczególnych dźwięków, dykcją.
To wszystko powoduje, że ustawiony głos jest dźwięczny, nośny, wyraźny, pełen blasku i siły oraz stwarza duże możliwości artystycznej improwizacji i interpretacji.
H.Sobierajska (Uczymy się śpiewać) stwierdza, że "nie ma głosów brzydkich, są tylko głosy źle postawione. Jeśli usunie się przyczynę powodującą wadliwe wydobycie głosu oraz uzyska konieczne zharmonizowanie wszystkich ruchów i czynności głosotwórczych, głos zabrzmi prawidłowo i ładnie"
Impostacja głosu jest to prawidłowe postawienie głosu. W nauce śpiewu są to wszystkie środki służące uzyskaniu maksymalnego działania organów uczestniczących w emisji głosu. Jej celem jest uzyskanie naturalnej emisji, rozszerzenie skali głosowej, zwiększanie siły głosu, wykształcenie jego barwy.
Do wytworzenia mowy i śpiewu potrzebne jest współdziałanie następujących elementów:
mechanizmu drgającego powodującego rytmiczne otwieranie i zamykanie się głośni (krtań ze strunami głosowymi);
podgłośniowego ciśnienia wydechowego, które wytwarza podmuch o wysokim ciśnieniu (układ oddechowy);
przestrzeni rezonansowej klatki piersiowej oraz gardła, jamy ustnej i nosowej, które wybiórczo wzmacniają lub osłabiają niektóre składowe dźwięku krtaniowego- nadają mu tym samym charakterystyczną barwę.
Współdziałanie wyżej wymienionych elementów wyjaśnia nam teoria aerodynamiczna. Według niej ciśnienie podgłośniowe nagromadzone pod strunami głosowymi w bierny sposób otwiera i zamyka głośnię i jednocześnie podrażnia zakończenia nerwowe przenoszące bodźce do mózgu. Ośrodkowy układ nerwowy wysyła impulsy do nerwów krtaniowych, które umożliwiają koordynowanie pracy krtani. Drgania strun głosowych są w takim razie konsekwencją współzawodnictwa między ciśnieniem podgłośniowym rozsuwającym struny głosowe a sterowanym przez układ nerwowy skurczem mięśni, który uniemożliwia czynność rozsuwania. Dzielony przez drgające struny głosowe na serię rytmicznych podmuchów napierający słup powietrza podgłośniowego tworzy dźwięk krtaniowy, który jest modyfikowany w jamach rezonansowych nasady. W tym wypadu wibracje strun głosowych są zjawiskiem pasywnym lecz akustyczna jakość dźwięku jest kontrolowana w sposób aktywny. Pozycja i kształt strun głosowych są kontrolowane przez układ nerwowy.