TEMAT: FUNKCJE I ZASADY KRYMINALISTYKI
Kryminalistyka- jest to nauka, która bada sposoby i środki popełniania przestępstwa, opracowuje metody służące do wykrycia przestępstw oraz do ustalenia i ujęcia sprawcy/ów czynu zabronionego.
Definicja kryminalistyki wg Mariusza Kulickiego:
Kryminalistyka jest to nauka o rozpoznawaniu środowisk kryminalnych, o wykrywaniu przestępstw i ustalaniu osób mogących być ich sprawcami, o uzyskiwaniu środków dowodowych i udowadnianiu sprawstwa oraz zapobieganiu przestępstwom.
Podział kryminalistyki(jej funkcje)
Kryminalistyka dzieli się na(podstawowe działy):
taktyka kryminalistyczna,
technika kryminalistyczna,
wykrywanie(sprawcy lub przestępstwa),
dowodzenie( dowieść winę),
zapobieganie.
Taktyka kryminalistyczna- to ogół sposobów i metod postępowania organów ścigania i sądowych, mających najskuteczniej doprowadzić do ujawnienia przestępstwa, wykrycia sprawcy, odzyskania dóbr materialnych, będących przedmiotem przestępstwa, zebraniem środków dowodowych i osiągnięcie dowodu przed sądem; to także ogół sposobów i metod postępowania opracowanych na podstawie taktyki i techniki przestępczej, a zmierzających do zapobieżenia popełniania przestępstw; przeszukanie połączone z zatrzymaniem, skłócenie podejrzanych, podsłuchiwanie rozmów…
Technika kryminalistyczna- to całokształt środków i procesów oraz umiejętności posługiwania się nimi w celach mających najskuteczniej doprowadzić do ujawnienia przestępstwa, wykrycia sprawcy, odzyskania dóbr materialnych, będących przedmiotem przestępstwa, zebraniem środków dowodowych i osiągnięcie dowodu przed sądem; przykłady: robienie zdjęć , monitoring, podsłuch, ujawnianie śladów za pomocą proszku i pędzelka…
Wykrywanie- całokształt działań kryminalistycznych zmierzających do wykrycia sprawcy/ów lub przestępstwa( 7 złotych pytań); zasada tajności, czynności procesowo- operacyjne, rzecznik, dyskrecja, odpowiednia taktyka- niszczenie przeciwnika (zdemaskowanie sprawcy), zasada wszechstronności badań i poszukiwań; NN- sprawca nieznany- pochodzi od łacińskiego „nomen nescio” (imienia nie znam, ktoś nieznany).
Dowodzenie- czynności procesowo-kryminalistyczne, które zmierzają do uzyskania środków dowodowych bądź do wykrycia źródeł dowodowych ( znalezione rzeczy podczas przesłuchania mogą być przedmiotem oględzin);
dobranie taktyki przesłuchania,
odpowiednie wykorzystanie środków i dowodów przestępstwa,
ustalenie źródeł dowodowych,
zgromadzenie środków dowodowych,
wykonanie przeszukań, zarządzenie badań,
zgromadzenie dokumentów określających wartość,
ustalić pokrzywdzonych( strony procesowe: sprawca i pokrzywdzony),
wnioskować o stosowanie środków zapobiegawczych (tymczasowe aresztowanie, poręczenie majątkowe lub osobiste, dozór policyjny).
Zapobieganie- składa się z „profilaktyki” i „prewencji”; nie są to synonimy, wadliwe jest zamienne posługiwanie się nimi;
Profilaktyka-z greckiego oznacza strzec, chronić.
Prewencja- z łacińskiego oznacza wyprzedzić, prześcignąć.
Naczelne zasady kryminalistyki:
Działania zgodnego z etyką (wszcząć postępowanie, przesłuchiwać świadków, grzeczne i kulturalne zachowanie, itp.).
Praworządności- działania oparte tylko i wyłącznie na przepisach prawa.
Humanizmu- czyli ludzkiego zachowania.
Prawdy materialnej (ustalenia okoliczności zgodnych z rzeczywistością).
Obiektywizmu- opisywanie tak jak ktoś podaje (brak koloryzacji, tak jak ktoś podaje).
Szybkości działania (szybka reakcja, zabezpieczenie śladów).
Celowości działania- zmierzanie do wyznaczonego celu- wykrycia sprawcy.
Wszechstronności badan i poszukiwań (sprawdzanie informacji we wszystkich kierunkach).
Tajności ( nie wolno ujawniać pewnych informacji z postępowania- art. 241 kk).
Organizacji walki ( piony służbowe, podział policji).
Dokumentowania czynności (wszystko musi być udokumentowane).
7 złotych pytań:
Co?- chodzi o to co się wydarzyło, jak nazwać wydarzenie, np. czy jest to kolizja czy wypadek; ustaleni czy to jest przestępstwo czy czyn niekaralny;
Kto?- kto jest sprawcą przestępstwa, kto ofiarą- pokrzywdzonym;
Gdzie?- gdzie zaistniało zdarzenie, w wyniku którego nastąpił skutek;
Kiedy?- kiedy nastąpiło zdarzenie, np. kiedy nastąpił zgon; ustalenie alibi eliminacja osób, które nie widziały się z ofiarą, ustalenia świadków zdarzenia;
W jaki sposób?- technika i taktyka działania sprawcy, czy był sam czy z pomocnikami, wieczorem czy rano;
Czym?- próba określenia narzędzia, za pomocą którego sprawca dokonał przestępstwa;
Dlaczego?- motywy i pobudki sprawcy lub zlecającego.
Interdyscyplinarność kryminalistyki, podobna jak w kryminologii, dotyczy takich dziedzin jak:
prawo karne materialne i wykroczeń,
kryminologia,
medycyna sądowa,
statystyka,
psychologia, psychiatria,
socjologia,
pedagogika,
informatyka.
Organizacja walki:
czynić ustalenia od przestępstwa do sprawcy,
czynić ustalenia od sprawcy do przestępstwa,
od rzeczy związanej z przestępstwem do przestępstwa, a następnie do sprawcy.
TEMAT: RODZAJE ŚLADÓW KRYMINALISTYCZNYCH ORAZ WNIOSKOWANIA NA ICH PODSTAWIE
Definicja śladów:
Śladem w znaczeniu kryminalistycznym nazywamy wszelkie zmiany w obiektywnej rzeczywistości, które jako spostrzegalne znamiona po zdarzeniach, będących przedmiotem postępowania, mogą stanowić podstawę do odtworzenia i ustalenia przebiegu tych zdarzeń zgodnie z rzeczywistością.
Są różne podstawy podziałów śladów:
Ze względu na miejsce występowania:
ślady na miejscu zdarzenia,
ślady na ofiarach,
ślady na sprawcach
Ze względu na charakter/ możliwości badawcze:
odciski,
plamy,
przedmioty pozostawione na miejscy zdarzenia.
Ślady da się podzielić na:
materialne( są widoczne gołym okiem lub uzbrojonym),
niematerialne (np. ślady pamięciowe, zeznanie świadka- co widział, słyszał, czuł…)
Ze względu na sposób powstania:
ślady odwarstwione,
ślady nawarstwione,
ślady wgłębione.
Według rodzajów ślady dzielimy na:
mechanoskopijne (ślady narzędzi, przełamań, zerwań),
traseologiczne (lokomocyjne- ślady obuwia, opon, płóz, nart, ślady zwierząt),
daktyloskopijne (ślady linii papilarnych na dłoniach i stopach),
biologiczne (organizmy i ich części, całe ciało ludzkie, wydzieliny, wydaliny, rośliny),
ślady użycia- działania broni palnej- najczęściej ślady powystrzałowe),
odorologiczne (zapachowe),
fonoskopijne (dźwięk utrwalony różnymi technikami),
pisemne (dokumenty, teksty, znaki graficzne i cech fałszerstwa, obraz, podłoże),
mikroślady- wśród śladów substancjonalnych (posiadają względnie stałą postać; można wyróżnić ślady o bardzo małych rozmiarach, czasem nie są widoczne gołym okiem; lupa, mikroskop, oświetlenie, czynniki ułatwiające ujawnienie).
Ślady negatywne- to takie ślady, które powinny występować na miejscu zdarzenia, a faktycznie ich nie ma, albo gdy śladów tych jest za mało lub za dużo.
.
Pojedyncze pojęcia: rąbek otarcia, rąbek osmolenia, strzał z bliskiej odległości-70cm, cechy charakterystyczne linii papilarnych: 3N-niepowtarzalność ( 1/ 67 108 864, nie ma dwóch osób o identycznym układzie linii papilarnych, choć mogą występować podobieństwa, np. u bliźniąt), niezmienność (przez całe życie taki sam obraz), nieusuwalne; materiał dowodowy i materiał porównawczy; minucje linii papilarnych, modus operanti, wizja lokalna ( na miejscu zdarzenia), ślady charakterystyczne dla konkretnego człowieka- indywidualne (ślady daktyloskopijne, zapachowe, fonoskopijne, ślady uzębienia, DNA).