Taniec od wieków jest tematem kontrowersyjnym, ponieważ wywołuje pełną gamę emocji. Ta gama jest tak szeroka jak paleta kolorów. Jednak zawsze ma jedną cechę wspólną, łączy się emocjami. Może łączyć duże skupisko ludzi, dwoje ludzi, grupę. Kombinacje są nieograniczone zarówno jeżeli chodzi o liczbę tancerzy jak i o emocje u nich wywoływane.
Taniec miłości. Niezwykle zmysłowy i kuszący. Przepełniony erotyzmem i pikanterią jest do dnia dzisiejszego, jednym z najpopularniejszych i najładniej prezentujących się na parkiecie tańców latynoamerykańskich. Partnerka w rumbie kusi i wymyka się, partner zaś prezentuje swą wybrankę i pozornie podejmuje jej grę, ale tak naprawdę to on prowadzi i jednocześnie jest jej oddany.
Na początku, spowodowane skrajną biedą grup społecznych, które zamieszkiwały peryferie miast, instrumentami używanymi w Rumbie były meble, artykuły gospodarstwa domowego i narzędzia pracy codziennej. W niedługim czasie zaczęto używać pudeł (cajones), w których importowano dorsza, z powodu dobrej jakości drewna z jakiego były one wykonane. Muzyka z pudeł (stąd też zwrot "rumba de cajón") towarzyszyła osobie, która śpiewała i wybijała rytm na patyczkach "clave". Później pudła zostały zamienione na trzy bębny (tumba, llamador i quinto), które nazwano "tumbadoras". Potem zostało powiększona jeszcze przez kolejną osobę, która uderzała dwoma patykami w drewnianą podstawę jednego z bębnów. Było to znane pod nazwą "cáscara". W końcu "cáscara" została zastąpiona przez instrument znany jako "cata" (pień drzewa z wydłubanym środkiem, zawieszony w powietrzu). Z tych okoliczności, pod koniec wieku zrodziło się określenie: "rumba de tiempo de Espańa" (rumba czasu Hiszpanii), aby można było praktykować Rumbę na Kubie w czasach dominacji Hiszpańskiej. Równie oczywisty jest wpływ na ten styl muzyczny plemion afrykańskich sprowadzonych na Kubę.
Rumba, podobnie jak wiele tańców Ameryki Łacińskiej, powstała pod wpływem rytmów i pieśni i tańców pierwszych niewolników afrykańskich, naśladujących tańce godowe ptaków i zwierząt. Powstała na podobieństwo ludowego tańca płodności. Niewolnicy ok.400lat temu zostali przywiezieni na wyspy karaibskie, głównie na Kubę i tak rumba trafiła do Ameryki Łacińskiej. Wraz ze zniesieniem niewolnictwa na Kubie w 1886 r. ciemnoskórzy niewolnicy, którzy z braku środków materialnych oraz ziemi pod uprawę, nie mogli pozostać na wsi, przenoszą się na peryferie miast i miasteczek, dając początek tzw. Solares.
Historia rumby opowiada o kobiecie, która przy pomocy swoich wdzięków uwodzi i kusi mężczyznę. Pragnie go zniewolić, a następnie wymknąć się z jego ramion. Mimo, że na pierwszy rzut oka partnerka odgrywa dominującą rolę, w rumbie prowadzi mężczyzna. Prezentuje on swoją wybrankę i pozornie podejmuje grę.
Słowo ”rumba” odnosi się na Kubę do tańca ludowego i jest pochodzenia hiszpańskiego. W tym środowisku pojawiło się pojęcie imprezy zbiorczej zwanej Rumba, od której wzięło się określenie "rumbero" w odniesieniu do osób dziś nazywanych "imprezowiczami" i "rumbear" w odniesieniu do wydarzeń imprezowych tak na Kubie jak i na całych Karaibach.
Ludowa rumba jest tańcem w wysokim stopniu erotycznym, pełnym gwałtownych i wijących się ruchów bioder, ramion i korpusu. Jest ona również na Kubie, tańcem widowiskowym, wykonywanym przez solistki lub grupę dziewcząt na estradzie, albo popisowo na parkiecie przez parę tańczącą w pewnej od siebie odległości
Na Kubie tańczy się również rumbę towarzyską, ale nosi tam ona kilka odrębnych nazw: guaracha to taniec wykonywany w szybkim tempie, son i bolero wykonywane są w umiarkowanym lub wolnym tempie. Guaracha to zgniatanie karalucha., ruch bioder występujący tutaj bez udziału ramion, ( pozostałość z czasów pracy niewolniczej podczas której pozwalano Murzynom śpiewać; murzynki , , które nosiły ciężary na głowie, mogły tańczyć wtedy tylko biodrami), obroty w miejscu naśladujące chodzenie dookoła obręczy starego wozu, leżącej ziemi.
Rumba pojawiła się po raz pierwszy w Europie w latach 1927-29, ściślej mówiąc- w Paryżu, gdzie była demonstrowana przez grupę kubańskich tancerzy produkujących się przy oryginalnej orkiestrze kubańskiej Don Baretta. Muzyka i taniec nie zyskały godnej wzmianki powodzenia, ponieważ były, jak na owe czasy zbyt egzotyczne. Inaczej było jednak w stanach zjednoczonych. W latach 30', podczas prohibicji , spragnieni amerykanie wyjeżdżali na wycieczki dookoła wysp Karaibskich oraz na urlopy na Kubę, gdzie nie obowiązywał zakaz picia alkoholu. Mieli oni możność częstego słuchania muzyki kubańskiej i oglądania kubańskich tańców. Poza tym Amerykanie byli przyzwyczajeni do oglądania tańców murzyńskich u siebie w kraju. W latach 30' rumba dotarła również do tanecznej stolicy świata, do Londynu.
Rumba jest pasjonującą pantomimą. Pełna erotyzmu, tańczona w szybkim tempie. Wspaniała zabawa zarówno dla amatora, jak i dla profesjonalisty, niesamowite przeżycie estetyczne dla widza. Jej istotą są gwałtowne ruchy, nieraz kocie, okrężne ruchy ramion, bioder i tułowia. Ruchy są pełne ekspresji, a cały taniec przepełniony kokieterią.
Agresywna postawa mężczyzny i defensywne stanowisko kobiety sprawia, że rumba nabiera charakteru, ruchy są żywe i pełne wyrazu, tworząc niezwykłe widowisko, prawdziwy teatr.
Rumba nie integruje dużej liczby ludzi. Ten taniec zajmuje się duetem, do którego potrzebna jest kobieta i mężczyzna. Łączącą częścią jest uczucie. Im dojrzalsze, tym rumba staję się bardziej wyrazista, ruchy właściwsze. Jak kobieta jest uświadomiona i jak akceptuje swą seksualność, a mężczyzna swą charyzmatyczną dominację. Rumba jest jak brylant na palcu kobiety. Jest miedzy nimi uczucie, ale tym co wyróżnia zwykłą dłoń od innej jest właśnie ten diament. Zadaniem mężczyzn jest pokazanie tego diamentu, w sposób oryginalny intrygujący i pełen blasku jako coś jedynego, niepowtarzalnego. Na tym opiera się rumba. Nietuzinkowe uczucie miedzy mężczyzną i kobietą, jedyne w swoim rodzaju i nie do powtórzenia.
Piotr Czekaj.
Bibliografia:
-“Dancing : ballroom, Latin American and social” -Victor Silvester, Sevenoaks, 1977
- Marian Wieczysty „Tańczyć może każdy” Polskie Wydawnictwo Muzyczne ISBN 83-224-0302-X, 1967