zaliczenie chorób wewnętrznych

Zaliczenie chorób wewnętrznych (układ pokarmowy)

Wywiad i badanie fizykalne

W czasie zbierania wywiadu należy zwrócić szczególną uwagę na:

• bóle w obrębie jamy brzusznej, klatki piersiowej, odbytnicy i odbytu

• gorączkę i dreszcze

• odbijanie, nudności i wymioty

• obecność krwi w wymiocinach

• zgagę

• trudności w połykaniu

• zaburzenia w oddawaniu stolca (zaparcia, biegunki, lub obie na przemian, parcie na stolec, zatrzymanie gazów i stolca)

• krwawienie oraz wydalanie śluzu i ropy z odbytu

• powiększenie rozmiarów brzucha (wzdęcia, wodobrzusze)

• zaburzenia łaknienia

• cuchnienie z ust

• czkawka

• zachowanie masy ciała

Badanie fizykalne:

• badanie tętna, ciśnienia tętniczego i temperatury ciała

• oglądanie

• obmacywanie

• opukiwanie

• osłuchiwanie

• badanie per rectum

Obrona mięśniowa: objaw zapalenia otrzewnej polegający na odruchowym pojawieniu się napięcia mięśni brzucha podczas badania palpacyjnego, mówimy wtedy o brzuchu ,,deskowatym”

Objaw Blumberga: objaw otrzewnowy, nagłe oderwanie ręki uciskającej bolesną część brzucha, powoduje gwałtowne nasilenie się bólu.

Objaw Rovsinga: ucisk lewego dołu biodrowego w kierunku antyperystaltycznym wywołuje ból w prawym dole biodrowym - okolice wyrostka robaczkowego (pkt. McBurnea)

Objaw Chełmońskiego: chorzy odczuwają krótkotrwały ból w prawym podżebrzu podczas uderzania ręką tej okolicy i świadczy to o zapaleniu pęcherzyka żółciowego.

Żylaki przełyku

Są to poszerzone naczynia żylne przebiegające bardzo powierzchownie w błonie śluzowej albo podśluzowej i mogą mieć charakter wrodzony (bardzo rzadkie), lub nabyty.

Etiologia:

• nadciśnienie wrotne z powodu marskości wątroby

• zakrzepica żyły wrotnej

• zakrzepica żył wątrobowych

Obraz kliniczny:

• żylaki same z siebie objawów ani dolegliwości nie sprawiają, mogą jednak być źródłem krwotoku.

Rozpoznanie:

• badanie radiologiczne

• endoskopia

Leczenie:

• unieruchomienie i zapewnienie spokoju chorego

• wstrzymanie żywienia doustnego

• dożylne podawanie płynów, masy erytrocytarnej i świeżego osocza mrożonego krwi w celu korekcji zaburzeń krzepnięcia

• założenie sondy Sengstakena-Blakemorea (przed założeniem należy chorego zaintubować)

• skleroterapia endoskopowa

• zabiegi operacyjne

Rokowanie:

• małe krwawienia mogą ustać samoistnie

• duże, nie dające się zatrzymać, mogą doprowadzić do śmierci

Profilaktyka:

• zapobieganie i skrupulatne leczenie zapalenia wątroby

• ograniczenie konsumpcji alkoholu i nadużywania leków

Choroba wrzodowa dwunastnicy i żołądka

Wrzody trawienne są ograniczonymi ubytkami błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy, określanymi jako nadżerka gdy ubytek jest niewielki lub jako wrzód gdy ubytek sięga tkanki mięśniowej.

Etiologia:

czynniki endogenne

• kwas solny i pepsyna

• żółć

czynniki egzogenne

• palenie tytoniu

• nieprawidłowa dieta

• niesterydowe leki przeciw zapalne

• helicobacter pylori

czynniki genetyczne

Bez kwasu solnego i helicobacter pylori nie ma wrzodu !!!

Obraz kliniczny:

• ból palący lub szarpiący, który nie promieniuje, umiejscawiający się w nadbrzuszu

• tkliwość nadbrzusza bez objawów otrzewnowych

• krwawienie (smoliste stolce lub/i krwawe wymioty)

• perforacja (nagły początek dolegliwości bólowych nadbrzusza, z wymiotami i zlewnymi potami)

Rozpoznanie różnicowe bólu:

wrzody dwunastnicy

• ból pojawia się między posiłkami, często w czasie snu, nasila się przed samym posiłkiem, a ustępuje bezpośrednio po nim.

wrzody żołądka

• ból pojawia się natychmiast po posiłku, a ulgę sprawiają wymioty

Rozpoznanie:

• testy na obecność helicobacter pylori

• gastrofiberoskopia

Leczenie:

• eradykacja helicobacter pylori (2 antybiotyki + inhibitor pompy protonowej)

• blokery H₂(np. Ranitydyna) i/lub IPP(Polprazol, Controloc)

• leki osłaniające błonę śluzową

• leczenie objawowe

• odpowiednia dieta

Rak żołądka

Rak żołądka jest nowotworwem pochodzenia nabłonkowego, stąd też powstaje w śluzówce. Nowotwory te dzielimy na złośliwe i łagodne. Histologicznie najczęściej spotykaną odmianą jest gruczolakorak, rzadszy rak rdzeniasty, najrzadszy rak włóknisty.

Etiologia:

• czynnik genetyczny

• grupa krwi A

• zewnątrz pochodne - żywienie (wędzonki)

• wewnątrz pochodne (bezkwas)

• choroby sprzyjające (np. zapalenie żołądka z helikobacter pylori)

• zmniejsza ryzyko pożywienie z vit. C

Obraz kliniczny:

• wywiad krótki albo brak

• spadek masy ciała

• wstręt do mięsa

• uczucie ucisku w nadbrzuszu

• nudności

• wyczuwalny guz w nadbrzuszu

• powiększone węzły chłonne - okoliczne

Rozpoznanie:

• badanie radiologiczne

• badanie endoskopowe

• badanie histologiczne

Leczenie:

• operacyjne

• chemio i radioterapia nie dają zadawalających wyników

• objawowe

Rokowanie:

• zależy od chwili rozpoznania

Choroba Leśniowskiego - Crohna

Zapalenie odcinkowe wszystkich warstw układu żołądkowo - jelitowego najczęściej w końcowym odcinku jelita krętego i bliższym okrężnicy.

Obraz kliniczny:

• choroba dotyczy najczęściej ludzi młodych przed 30 rż.

• ból w jamie brzusznej

• biegunka

• czasami stolce tłuszczowe

• czasami krwawienie z odbytnicy

• zmiany około odbytnicze

• spadek masy ciała

• gorączka

• opóźnienie wzrostu u dzieci

Rozpoznanie:

• na podstawie objawów zgłaszanych przez chorego

• badanie fizykalne

• badania labolatoryjne

• badanie radiologiczne

• badanie endoskopowe i biopsja

Leczenie:

• chirurgiczne ostrych powikłań

• objawowe

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego i odbytnicy jest gruczolakorakiem, występujący w następujących postaciach: rak rdzeniasty, rak brodawczakowaty, rak włóknisty, rak galaretowaty, rak płaskonabłonkowy.

Etiologia:

• nieodpowiednia dieta ubogoresztkowa

• choroby przedrakowe np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, polipy jelita grubego, czerwonka.

Obraz kliniczny:

• bóle brzucha

• utrata masy ciała

• krew i śluz w stolcu

• biegunki naprzemienne

• mdłości i wymioty

• osłabienie ogólne

• utrata łaknienia

• stolce ołówkowate

Rozpoznanie:

• badanie palpacyjne -per rectum

• badanie radiologiczne

• badanie morfologiczne

• badanie endoskopowe i biopsja

• badanie na obecność krwi utajonej w kale

Leczenie:

• leczenie operacyjne

• chemioterapia i radioterapia

Profilaktyka:

• badanie na obecność krwi utajonej w kale u ludzi po 50 rż.

• odpowiednia dieta

• nadzór nad polipami

Żylaki odbytu

Są to poszerzone żyły tworzące sploty w kanale i bańce odbytu, występujące najczęściej po 50 rż.

Etiologia:

• siedzący tryb życia

• częste ciąże

• przewlekłe zaparcia

• nadciśnienie wrotne

• przewlekła niewydolność krążenia

• czynniki genetyczne

Obraz kliniczny:

• uczucie palenia i świąd odbytnicy

• bóle podczas oddawania stolca

• krwawienia w czasie defekacji lub niezależnie od niej

• krew pokrywająca stolec

• niedokrwistość niedobarwliwa

Rozpoznanie:

• oglądanie okolicy odbytu

• badanie per rectum

• endoskopia (rektoskopia)

Leczenie:

• zachowawcze

• skleroterapia

• chirurgiczne

Przyczyny powiększenia wątroby i śledziony

Hepatomegalia - termin określający powiększenie wątroby.

Splenomegalia - termin określający powiększenie śledziony.

Przyczyny hepatomegalii:

• czynne i bierne przekrwienie wątroby

• ostre i przewlekłe zapalenia wątroby, gruźlica, kiła

• marskość wątroby

• nowotwory wątroby

• choroby krwi (białaczki, ziarnica złośliwa, niedokrwistości)

• ogólnoustrojowe zaburzenia metaboliczne i hormonalne (cukrzyca, glikogenozy, lipidozy)

• ropnie, guzy, torbiele wątroby

Przyczyny splenomegalii:

• ostre i przewlekłe zapalenia (posocznice, bur brzuszny, WZW,)

• choroby krwi (białaczki, szpiczak mnogi, ziarnica złośliwa)

• zaburzenia krążenia wrotnego (nadciśnienie wrotne)

• przewlekła niewydolność krążenia

• choroby spichrzeniowe (np. choroba Gauchera)

• ropnie, guzy, torbiele, zawały śledziony

Marskość wątroby

Jest to zniszczenie struktury zrazików i naczyń wątroby z wtórnym włóknieniem i powstawaniem guzków regeneracyjnych. Marskość wątroby można podzielić na wrotną, żółciową, splenomegaliczną, dysmetaboliczną.

Etiologia:

• przewlekły alkoholizm

• niewłaściwa dieta

• przebyte WZW

• wrodzone wady metaboliczne

Obraz kliniczny:

• nie charakterystyczny taki jak: wzdęcia, nudności, puste odbijania, brak apetytu, osłabienie

• pajączki naczyniowe na skórze

• zaczerwienie dłoni

• białe paznokcie

• głowa meduzy

• żółtaczka

• wodobrzusze

• ginekomastia

• owłosienie u kobiet i brak lub nieregularna miesiączzka

Rozpoznanie:

• badania labolatoryjne (AspAT, Alat)

• laparoskopia i badanie histopatologiczne

Powikłania:

• nadciśnienie wrotne

• żylaki przełyku

• rak wątroby

• niewydolność wątroby

Leczenie:

• przestrzeganie właściwej diety

• farmakoterapia

• leczenie operacyjne

Ostre zapalenie trzustki

Związane jest z uczynnieniem wewnątrztrzustkowym enzymów i trawieniem przez nie miąższu trzustki.

Etiologia:

• kamica żółciowa

• jatrogenne - po ERCP i po leczeniu chirurgicznym

• leki - kortykosteroidy

• zakażenia - świnka, Coxackie

• zaburzenia metaboliczne - hiperlipidemia

• niedokrwienie

Obraz kliniczny:

• silne, opasujące, promieniujące do kręgosłupa bóle brzucha

• słabiej lub silniej wyrażony wstrząs

• uporczywe nudności i wymioty wodniste podbarwione żółcią

• męcząca czkawka

• u niektórych wodnista biegunka, a u innych zatrzymanie gazów i stolca

• zaburzenia psychiczne

• objaw skazy krwotocznej

Rozpoznanie:

• badania labolatoryjne (oznaczenie we krwi i w moczu poziomu amylaz, oznaczenie we krwi cukru, białych krwinek, wapnia)

Leczenie:

• zachowawcze

• chirurgiczne

Przewlekłe zapalenie trzustki

Istotą tej choroby jest postępujące zwłóknienie miąższu trzustki, różnego stopnia zmiany zrazików, zwapnienia i powstanie małych 2-3cm torbieli.

Etiologia:

• przewlekły alkoholizm

• współistniejąca kamica żółciowa

• hiperlipidemia

• urazy trzustki

• zaburzenia wrodzone

• płeć męska 2:1

• poprzedzające operacje trzustki

Obraz kliniczny:

• głęboki ból trzewny, promieniujący do lewej łopatki

• wymioty i nudności

• spadek masy ciała

• uporczywa biegunka z oddawaniem bardzo cuchnących stolców

• wzdęcia brzucha

• stolce tłuszczowe

Rozpoznanie:

• badania labolatoryjne

• badania radiologiczne

• badanie mikroskopowe kału

• endoskopowa pankreatocholangiografia wsteczna

• USG i TK

Leczenie:

• stosowanie odpowiedniej diety

• leczenie objawowe

• leczenie uzdrowiskowe

• leczenie operacyjne