POLITYKA SPOŁECZNA- WYKŁAD 8.MAJA
OCHRONA OSÓB PRZEDEMERYTALNYCH
Polega na tym, że pracodawca nie może wypowiedziec umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej, niż 4 lata do osiągnięcia wieku przedemerytalnego jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu pozyskanie prawa do emarytury i osiągnięcia ów wieku.
OCHRONA OSÓB PRZEBYWAJĄCYCH NA URLOPIE LUB W INNEJ USPR. NIEOBECNOŚCI
Pracodawca nie może wypowiedziec umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także innej uspr. nieoobecności pracownika w pracy jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniajacy do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
(upadłośc lub likwidacja - zawsze pracodawca może rozwiązac umowę o pracę).
ZARYS SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W POLSCE
CECHY SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOLECZNYCH:
Zasada obowiązku płacenia składek.
Zasada wzajemności - co oznacza, że prawo do świadczeń może zależec od opłacenia składki.
Zasada automatyzmu - obowiązek ubezpieczeniowy łaczy się z automatycznym powstaniem stosunku ubezp. społecznego wraz z podjęciem zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Zasada powszechności - ubezp. społeczne obejmuje wszytskie osoby pozostające w stsounku pracy z wyjątkiem prokuratorów i sędziów.
PODMIOTY UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO:
pracodawcy, którzy są płatnikami składek
pracownik, który w tym stosunku nazywany jest ubezpieczonym
ubezpieczyciel - ZUS
Zakład jest państwową jednostką organizacyjną, która posiada osobowośc prawną.
ZUS jest dysponentem funduszu ubezp. społecznych. Jest to państwowy fundusz celowy powołany do realizacji zadań z zakresu ubezp. społecz.
Wypłacalnośc świadczeń z ubezp. społecz. jest gwarantowana przez państwo.
OBOWIĄZKI PRACODAWCY:
-zgłaszanie się do ubezpieczenia
- zgłaszanie pracowników do ubezpieczenia
- opłacanie składek
SKŁADKA- podstawą wymiaru składki stanowi przychów, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W praktyce przychodem jest przede wszytskim wynagrodzenie za pracę. Wysokośc składki jest ustalana dla poszczególnych rodzajów ubezpieczenia w % podstawy wymiaru (np. ubezp. chorobowe 2,45%)
I. UBEZPIECZENIE CHOROBOWE
Pracownik, który jest niezdolny do pracy nabywa prawo do świadczeń z ubezpiecz. społecznego, które w zalożeniu ma zastąpic wynagrodzenie za pracę. Świadczenie te noszą nazwę zasiłków.
Zasiłek chorobowy- warunkiem nabycia prawa do zasiłku jest niezdolnośc do pracy lub niemożnośc jej wykonywania np. z powodu odosobnienia, podejrzenia choroby zakaźnej, uzależnienia alkoholowego itp.
Zasiłek jest nabywany w czasie trwania stosunku pracy lub w krótkim okresie po jej zaprzestaniu. Pracownik nabywa prawo do zasiłku po upływie 30dni nie przerwanego ubezp. chorobowego i tylko wyjątkowo od początku zatrudnienia (np. wypadek przy pracy). Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby nie dłuższy jednak niż przez 128dni. I przez pierwsze 33 dni pracownik ptrzymuje wynagrodzenie.
Zasiłek wynosi 80% wynagrodzenia a za okres pobytu w szpitalu 70%. Zasiłek w wysokości 100% wynagrodzenia przysługuje w czasie ciąży, lub przy wypadku w pracy.
Podstawę wymiary zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie za okres 12m-cy kalendarzowych , poprzedzających m-c, w którym powstala niezdolnośc do pracy.Zasiłek chorobowy nie przysługuje jeżeli niezdolnośc do pracy została spowodowana umyślnym przestępstwem lub wykroczeniem popełnionym przez ubezpieczonego, bądź gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane. Ponadto ubezpieczony traci prawo do zasiłku za cały okres zwolnienia, gdy wykonuje w tym czasie prace zarobkową lub gdy wykorzystuje zwolnienie w sposób niezgodny z przeznaczeniem.
Świadczenie rehabilitacyjne - przysluguje ubezpieczonemu, który po upływie okresu
zasiłkowego jest nadal niezdolny do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja rokują odzyskaniem zdolności do pracy. Orzeka o tym lekarz- rzecznik
ZUSu.
Świadczenie wynosi 90% wynagrodzenia przez pierwsze 3 m-ce potem 70%.
Dla kobiet w ciązy 100%.
Zasiłek macierzyński - przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia pracownicy przez okres urlopu macierzyńskiego w związku z urodzeniem dziecka.
Urlop mackierzyński przysługuje pracownicy w wymiarze:
- 20 tygodni - w przypadku 1 dziecko = 1 poród
- 31 tygodni - w przypadku 2 dzieci = 1 poród
-33 tygodni - w przypadku 3 dzieci = 1 poród
-35 tygodni - w przypadku 4 dzieci = 1 poród
Zasiłek macierzyński przysluguje również kobiecie, z którą w okresie ciązy rozwiązano stosunek pracy na skutek ogłoszenia upadlości lub likwidacji pracodawcy.
Umowa zawarta na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, albo na okres próbny przekraczający 1 m-c, która ulegała by rozwiązaniu po uplywie 3-go miesiąca ciąży ulega przedłużeniu do dnia porodu.
II. UBEZPIECZENIE EMERYTALNE (dla urodzonych po 1948r. ?)
Warunkiem nabycia prawa do emerytury jest osiągnięcie wieku emerytalnego :
Kobiety 60 roku życia
Mężczyźni 65 roku życia
Wysokośc emerytury jest wynikiem podzielenia sumy zgromadzonych składek przez średnie dalsze trwanie życia osób wieku ubezpieczonego.
Kapitałem początkowym jest odtworzenie opłaconych składek przed 1999r.
Osoby urodzone po 31.12.1948r a przed 01.01.1969r mogli dobrowolnie przystąpic do OFE, natomiast osoby ur. Po 31.12 1968r. maja obowiązek zawrzec umowę z funduszem. Jeżeli ubezpieczony nie zawarł umowy z funduszem zawarcie umowy następuje w wyniku losowania.
Wypłata środków z OFE następuje przez przeniesienie tych środków do wskazanego Zakładu Ubezpieczeń Emerytlanych, w którym ubezpieczony wykupił emeryturę dożywotnią.
III filar ??
Celem pracowniczych programów emerytalnych jest gromadzenie na indywidualnych kontach środków uczestnika przeznacznych do wyplaty. Nie są one częścią systemu ubezp. społecz.lecz należą do ubezpieczeń dobrowolnych.
III. UBEZPIECZENIE RENTOWE
Renta z tytułu niezdolności do pracy - przysługuje ubezpieczonemu, którą łącznie spełniał następujące warunki.
- jest niezdolny do pracy
- ma wymagany staż ubezpieczeniowy
- niezdolnośc do pracy powstała w okresie zatrudnienia bądź określonych w ustawie okresach składkowych i nie składkowych,nie później niż w ciagu 18 m-cy od ustania tych okresów.
Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częsciowo utraciła zdolnośc do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje jej odzyskania po przekwalifikowaniu.
Natomiast całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolnośc do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Wymagany staż ubezpiecz. do 30. roku życia jest tym krótszy im niższy jest wiek ubezpieczonego.
Powyżej 30 lat wynosi co najmniej 5 lat i powinien przypadac w ciągu ost. 10 lat przed złożeniem wniosku o rente.
Renta rodzinna - przysługuje po zmarłym, który w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury lub renty lub spełniał warunki wymagane do usyskania jednego z tych świdczeń.
Renta rodzinna przysługuje dzieciom wlasnym, dzieciom drugiego małżonka, dzieciom przysposobionym, wnukom, rodzeńswtu, małżonkowi i rodzicom.
Rodzice mają prawo do renty rodzinnej jeżeli ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.
Uprawnieni muszą znajdowac się w okreslonym wieku:
- dzieci mają prawo do renty do 16 lat
- dzieci uczące się do 25 roku życia
- małżonek ma prawo do renty, jeżeli ma co najmniej 50 lat lub jest niezdolny do pracy
Renta rodzinna wynosi 85%, 90% lub 95% emerytury lub renty, która przysługiwałaby zmarłemu odpowiednio do jednej, dwóch lub trzech lub więcej os. uprawnionych.
IV. UBEZPIECZENIE WYPADKOWE
Przez wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierc, które nastąpiło w związku z pracą.
Nagłe zdarzenie to takie, które nastąpiło w sposób niespodziewany i nie oczekiwany.
W orzecznictwie cechą nagłości przpeisuje się trwającej nie dlużej niż dniówka robocza(8h).
Przyczyna zewnętrzna oznacza, że czynnik pochodzi spoza organizmu człowieka.
Może się jednak zdarzyc, że przyczyna zewnętrzna jest impulsem dla wywołania skutków dla człowieka dotkniętego już schorzeniem samoistnym. W takim przypadku wystarcza, że przyczyna zewnętrzna jest przyczyną współsprawczą.
Świadczenia powypadkowe:
jednorazowe odszkodowanie
świadczenia rentowe
- renta z tyt. niezdolności do pracy
- renta szkoleniowa
- renta rodzinna
3. zasiłek chorobowy
4. świadczenie rehabilitacyjne
5. zasiłek wyrównawczy
6. odszkodowania za przedmioty utracone lub oszkodzone
Świadczenia powypadkowe nie przysługują:
gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub w skutek niedbalstwa.
nie przysługują również ubepieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie, które pozostaje w czasowym,miejscowym i funkcjonalnym związku z pracą.
Jest to zdarzenie, któremu pracownik ulegl:
podczas wykonywania poleceń przełożonych
podczas wykonywania czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia
podczas pozostawania w dyuspozycji pracodawcy pomiędzy zakładem pracy a miejscem faktycznego wykonywania obowiązków pracownika
Za wypadek przy pracy uważa się również zdarzenie, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej, jeżeli miał on związek z obowiązkami pracowniczymi,