Czym różnią się odruchy od wzorców ruchowych?
Każde dziecko dysponuje pierwotnymi odruchami umożliwiającymi mu przeżycie. Reakcje te są automatyczne i stereotypowe, rozpoczynają się w rdzeniu kręgowym i nie angażują kory mózgowej. Odruchy pierwotne powinny pozostać aktywne przez określony czas, następnie w toku normalnego rozwoju wygasają lub też przekształcają się w bardziej złożone wzorce ruchowe. Powoduje to rozwój bardziej złożonych struktur neurologicznych między ciałem i mózgiem i pozwala z czasem na kontrolowanie świadomych reakcji.
Opisz aktywność ruchową integrowaną na poziomie rdzenia i pnia mózgu.
Sterowanie postawa i ruchem 0-6miesiaca życia odbywa się na poziomie rdzenia i pnia mózgu,dominuje aktywność toniczna co oznacza funkcjonowanie dziecka w globalnych synergiach mięśniowych.
Opisz aktywność ruchową integrowaną na poziomie śródmózgowia
Po 6miesiawcy zycia osrodki sterujące postawa ciala znajduja się na poziomie śródmózgowia i kory mózgowej, kotre wywierając hamujący wpływ na rdzen i pien mozgu-umozliwiaja rozwoj reakcji nastawczych i równowagi oraz obronnego podporu.po 6m aktywność toniczna przestaje dominowac.w wyniku rozdzielenia globalnych synergii mięśniowych możliwy jest prawidłowy proces rozwoju napiecia posturalnego wyrazony stabilnością w czesciach centralnych oraz mobilnością w czesciach dystalnych, co umozliwia swobodne wykonywanie ruchow antygrawitacyjnych..
Integracja sensomotoryczna
(dzieki stopniowo zdobywanym doświadczeniom sesnomotor.niemowle wyksztalca niezbędne umiejętności, które wpływają na jakościowe i ilościowe aspekty rozwoju)to proces zachodzący w OUNpolegający na takiej organizacji informacji zmysłowych, która umożliwia wytworzenie odpowiednich reakcji przystosowawczych. Prawidłowy rozwój i.sensomot..uzależniony jest od sprawnego działania OUN oraz od dopływu odpowiedniej ilości bodźców pochodzących z własnego ciała i z otoczenia. Szczególnie ważną rolę odgrywa tu integracja informacji z podstawowych układów zmysłów - westybularnego, proprioceptywnego i dotykowego.
Mówimy o rozwoju psychoruchowym,
ponieważ w tym okresie nie można odróżnić tych dwóch komponentów rozwoju. Noworodek to człowiek kompletnie zależny od otoczenia - bezradny, mało ruchliwy, niezdolny do samodzielnego poruszania. Nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem. Nie rozumie ludzkiej mowy i nie mówi. W pierwszym roku życia dziecko przede wszystkim osiąga spionizowaną postawę ciała. Niemowlę osiągając pionizację uczy się manipulować ręką. Nie jest to wcale takie proste. Dłoń ludzka skoordynowana ze wzrokiem stanowi niedoścignionej doskonałości narzędzie pracy. Pionizacja ciała pozwala na opanowanie lokomocji. Co prawda w pierwszym okresie niemowlęta poruszają się „na czworakach”, raczkując, ale jest to przejściowa faza rozwoju. Pod koniec roku zazwyczaj dziecko już staje i chodzi. Nie jest to jeszcze chód zbyt pewny, ale pierwszy krok na drodze rozwoju motorycznego w tym zakresie.
Co rozumiesz pod haslem”prawidłowy mechanizm odruchu postawy”-
sterowanie po kolei punktami kluczowymi ciała (głowa, obręcz barkowa i obręcz biodrowa).
Zanalizuj zmiany położenia srodka ciężkości w 1 roku zycia-
położenie środka cięzkosi na wys.szyi u noworodka, między łopatkami u niemowlęcia 3-4miesiące, w okolicy lędźwiowej u niemowlęcia 5-6miesiecy.
Co to jest dysocjacja,gdzie wyst.i jaka rolęspełnia-
relacje pomiedzy mobilnością i stabilnością określane sa jako dysocjacje i stanowia podstawe ruchow selektywnych,czyliswobodnych ruchów poszczególnymi częściami ciala.
Na czym polega rozwoj wielkości i rozkładu napiecia posturalnego-
np.stopniowa pionizacja(pozycja czworaczna,siedzaca,stojaca)zwiana zarówno z rozwojem wilkosci jak i rozkładu napiecia.te 2 cechy wzajemnie się warunkuja.wielkosc napiecia warunkuje jego rozklad oparty na odruchach nastawczych i równowagi.z kolei taki rozklad napiecia umozliwia dalszy postep w rozwoju wielk.napiecia posturalnego.jedynie prawidłowe podstawowe nap[iecie posturalne umozliwia aktywność w prawidłowych wzorcach motorycznych,umozliwia to dalszy postep w procesie centralnej stabilizacji ciala i stopniowej pionizacji z jednoczesnym kszt.prawidlowej postawy ciala.
Prawo cefalokaudalne-
oznacza iż w wyniku uzyskania prawidłowej kontroli czesci ciala położonych wyzej (głowy i obręczy barkowej)-dziecko ma możliwość osiągnięcia kontroli w czesciach położonych niżej(miednicy i kończyn dolnych)
Prawo proksymalno-dystalne-
oznacza ze w wyniku uzyskania centralnej stabilizacji jest możliwy rozwój kontroli w odc.położonych obwodowo czyli w konczynach górnych i dolnych.prawo Toma również charakter zwrotny-stopniowy rozwoj poszczególnych czesci ciala położonych dystalnie-wplywa zwrotnie doskonaląc dalszy rozwój i funkcje części ciała położonych proksymalnie.
Elementy prawidłowego mechanizmu antygrawitacyjnego-
rozwój wielkości i rozkładu napiecia posturalnego, wyhamowanie tonicznej aktywności odruchowej i rozdzielenie globalnych synergii mięśniowych; rozwój kontroli środka ciężkości ciała; rozwój integracji napięcia posturalnego we wzorcach reakcji nastawczych i równowagi-wyrownanie posturalne; rozwoj orientacji w linii środkowej ciala;rozwoj kontroli punktów kluczowych ciala.
Na czym polega kształtowanie orientacji w linii środkowej ciala-
okres silnej symetrii wyst. Pomiedzy 16-18 tyg.zycia dziecka.ok 20tyg.obserwuje się pierwsze proby przekraczania linii srodkowej dotyczy to nie tylko ręki,ale tez oczu.dziecko musi przejść okres symetrii, gdyz to umożliwi mu rozwoj koordynacji bilateralnej,budowanie napiecia posturalnego.obureczne sieganie wymaga dobrej stabilizacji obręczy barkowej, także stabilizacji tulowia, co kształtują coraz doskonalsza aktywność centralna. dziecko nie może jednak pozostac na etapie symetrii w płaszczyźnie strzałkowej gdyż nie rozwinie niezbędnych dla dalszego prawidłowego rozwoju wzorcow opartych na rotacji.
Przedstaw rozwój stabilizacji na wybranym przykładzie-
ok.6miesiaca zycia w skutek rozwoju integracji napiecia w pozycji pronacyjnej miednica przylega do podłoża, konczyny dolne prostują się i możliwe jest odpychanie paluchami od podłoża, co wpływa na dalsze doskonalenie stabilizacji miednicy.dzieki temu dziecko ma możliwość wyższego uniesienia głowy i klatki piersiowej nad podloze, co rozija dysocjacje pomiedzy obręczami barkowa i biodrowa w płaszczyźnie strzałkowej oraz umozliwia wysoki podpor na konczynach gornych z wyprostem w stawach łokciowych. Tak wiec odpowiedni poziom stabilizacji miednicy wpływa zwrotnie na dalszy rozwoj stabilizacji obręczy barkowej konczyn gornych i glowy.
Platycznosc mozgu-
jest to naturalna zdolność mózgu do stopniowych zmian w zakresie funkcjonowania i struktury neuronalnej jako wynik odbioru bodźców zmysłowych i procedur inntegracji sensorycznej.cecha kom.nerw dzieki której w określonych ukladch nerwow powstaje trwale przekształcenia funkcjonalne w wyniku dzialania określonych bodźcow stymulacji sensorycznej lub ich kombinacji.
Omów prawidłowe charakterystyczne cechy rozwoju w pierwszych 6m zycia dziecka w pozycji supinacyjnej-
w drugim kwartale pojawia się stabilna pozycja leżenia na plecach w symetrii i utrzymanie tej symetrii przez dłuższy czas.wzmacnia się przednia ściana tulowia.dobrze napinające się miesnie brzucha umożliwiają unoszenie nog coraz wyzej.miesnie przedniej sciany szyi i klatki piersiowej utrzymuja glowe dziecka pocdiaganego za raczki do siadu.niemowlę coraz precyzyjniej wyciąga ręce do przedmiotow, chwyta je z opozycja kciuka, lapie za swoje stopy i ciągnie je do buzi.
Pierwsze półrocze pozycja supinacyjna-
1m życia ułożenie głowy raz na prawa raz na lewą stronę,przyleganie głowy do klatki piersiowej, otwieranie dłonie stawianie stop w pozycji pośredniej podczas kopnięcia,płunne wykonywanie ruchow.2mżycia-kontrola głowy w linii srodkowej uśmiech”spoeleczny”, rzwoj koordynacji wzrokowo ruchowej, pocz atkowy etap stopniowej stabilizacji ciala.3mzycia- orientacja względem linii srodkowej ciala,kontrolow.głowy w linni środkowej ciala,stabilizacja Galek ocznych w linii srodkowej.łączenie rąk w linii środkowej,jednoczesne wkladanie obu dloni do ust,wykrywanie ruchow kkg w zakresie od ust do bioder,unoszenie miednicy nad podłoże jako początek antygrawitacyjnej aktywności miednicy
4mżycia-wyprost w stawach łokciowych,sieganie do kolan,przetaczanie na boki oraz powrot do pozycji lezenia na plecach.5mżycia-chwytanie dłońmi obu stop,chwytanie obu dłonmi jednej stopy,prostowanie stawu kolanowego przy zgiętym stawie biodrowym,przetaczanie na brzuch wykonywanie „dużych mostkow”6mżycia-niezalezne ruchy Galek ocznych względem glowy,wkladanie p0alcow stop do ust,sieganie po zabawki po przekatnej,chwytanie przedmiotow za pomoca stop obroty na brzuch.
Omów prawidłowe charakterystyczne cechy rozwoju w pierwszych 6m zycia dziecka w pozycji pronacyjnej-na koniec w 6miesiacu pojawia się skoordynowany obrót na brzuch poprzez podparcie na łokciu, dzwigniecie gornej czesci tulowia i skret tulowia z przełożeniem jednego9 kolana ponad drugim.jest to możliwe dzieki swobodnej rotacji miedzy kregami w odcinku piersiowym całkowicie wyprostowanego kręgosłupa.
1mzycia-zmienne polozenie glowy raz na prawych raz na lewych policzkach,podejmowanie prób przekladania głowy z boku na bok,przyleganie głowy do klatki piersiowej podczas obracania głowy na boki,kopanie kkd z możliwością ustawienia stopy w pozycji pośredniej.2mżycia-symetryczne unoszenie głowy z wyparciem lokci w przod opad klatki piersiowej w stopniowym odciążeniu rąk z funkcji podporowej.3mżycia-mozliwosc zintegrowania uniesienia głowy w linii srodkowej ciala i utrzymanie przez kilkanaście sekund,umiejestnosc tworzenia” "mostu" z ustawieniem łokci na wysokości linii barków uwolnienie rąk z funkcji podporiwej, dalszy postęp w prostowaniu st. biodrowych
4mż- wysokie uniesienie głowy polaczone z wysuwaniem lokci przed linię barków przyleganie miednicy do podłoża,wyprost w stawach kolanowych.5mż-„pływanie” oparcie na wyprostowanych konczynach gornych,podpor na jednym przedramieniu wyprost w stawach kolanowych.6mż- pełzanie do tyłu, opieranie się na 1 wyrostowanej kg,odpychanie paluchami od podloza,obroty na plecy.
Drugie półrocze pozycja supinacyjna i pronacyjna-7mżycia-siadanie z trzymaniem podpory,pełzanie do przodu,obroty wokół osi pempka,unoszenie do góry miednicy i tulowia jako przygotowanie pozycji”niedźwiadka”8mżycia-balansowanie w pozycji czworacznej w tyłi przód,przemieszczanie się do tyłu i do przodu w pozycji czworacznej,uzyskanie pozycji siedzącej w pozycji pronacyjnej-pozycja niedzwiadka9mżycia-przemieszczanie się w pozycji”niedźwiadka”wstawienie przy podporze do klęku obunóż,wstawanie prz podporze najpierw obunóż, anastepenie do kleku jednonóż” sprężynowanie „chodzenie bokiem odstawno-dostawnym
10-12mżycia- czyności ruchowe łącza sie płynnie w sekwencjach dając w efekcie ruch ekonomiczny i elegancki. genetycznie zakodowana tendencja d pionizacji stymuluje równoczesnie proces tworzenia się wzorców postawy
Rozwój prawidłowej postawy i lokomocji:
warunkowany jest przez odpowiedni podstawowego napięcia posturalnego zarówno w zakresie jego wielkości jak i rozkładu. odpowiedni tzn na tyle duzy żeby pokonac siłę ciężkości i taki aby nie hamowac naturalnych ruchów .
Podstawą rozwoju ruchów selektywnych sa dysocjacje,czyli reakcje pomieszy stabilnością a mobilnościa.np.odwracanie glowy na boki podczas gdy pozostale czesci ciala pozostaja ustabilizowane,sieganie chwytanie i uwalnianie przedmiotów; manipulowanie przedmiotami pod kontrol ą wzroku;jednoczesne unoszenie kkg podczas gdy łopatki przylegają do ścian klatki piersiowej, przekraczanie linii srodkowej ciala w sposób kontrolowany;rozwoj rotacji zewn w stawach barkowych;rozwoj probacji i supinaci przedramion-co stanowi przejaw dysocjacji przedramienia i ramienia;symetryczne unoszenie miednicy w pozycji supinacyjnej;wykonywanie swobodnych naprzemiennych ruchów kopania kkd z kontrolą miednicy w pozycji pośredniej;wykonywanie niezależnych ruchow w obrebie kkd np.prostowanie stawowo kolanowych przy zgnitych stawach biodrowych;wykownywaie niezależnych ruchow stop i palcow stop;wykonywanie jednoczesnych antygrawitacyjnych ruchow kkg i kkd pod kontrola wzroku.
Reakcje nastawcze -zdolność utrzymywaia głowy w pozycji pośredniej zarówno w pozycji supinacyjnej jak i pronacyjnej.-zdolnośc organizacji ruchow wokół linii środkowej-zdolnośc bocznego,aktywnego przenoszenia ciężaru ciala-zdolnośc kontrolowania środka ciężkości z możliwościa utrzymania go w granicach pł.podparcia podczas przemieszczania się w roznych pozycjach-możliwośc wykonywania ruchów rotacyjnych tzw.kontrotacji obręczy barkowej i biodrowej we wzorcach funkcjonalnych w roznych pozycjach ciala.
Odruchy rdzeniowe-odruch podparcia-wyst. 0-34 m.zycia zawiera dwie składowe odruch magnesowy i dodatnia reakcja podparccia,odruch magnesowy wyzwalany jest przez draznienie podeszwy stopy dziecka i wtedy stopa dzicka podąza za bodźcem .zanika ok.2miesiaca-reakcja podparcia wyzwalana jest w pozycji pionowej przez postawienie stopy dziecka na podłożu ,zgiecie grzbietowepalucha i stopy wywoluje toniczny wyprost kd,tak ze dziecko może utrzymac na niej ciezar ciala,zanika ok4m.odruch skrzyżowanego wyprostu-wyst do konca 2m zycia,polega na prostowaniu i przywodzeniu jednej konczyny dolnej,podczas eksteroceptywnego draznienia podeszwy stopy drugiej kd u dziecka lezacego Tylem.odruch pchniecia konczyny- -wyst ok.2miesiaca zycia podczas draznienia eksteroceptywnego stopy zgietej kd nastepuje jej pchnięcie
Odruchy opuszkowe- toniczny odruch błędnikowy TOB- dominuje w rozwoju do 4m zycia najbardziej nasilony w okresie noworodkowym.wyzwala Go pobudzenie kanałów półkolistych w wyniku zmiany ułożenia głowy w przestrzeni.prowokujemy go przez zmiane ułożenia ciała dziecka trzymanego nad podłozem obur ecz w okolicy klatki piersiowej,
a)Asymetryczny toniczny odruch szyjny ATOS-ustepuje miedzy 5tygodniem a 6m zycia obr0ot glowy dziecka w bok powoduje wyprost konczyn i tulowia po stronie w która zrwocona jest twarz oraz zgiecie konczy6n i tulowia po stronie potylicznej.odruch ten toruje umiejętności siegania dotykania i chwytania przedmiotow pod kontrola wzroku ,pyzatym roznicuje rekacje prawej i lewej str ciala.
b)Symetryczny toniczny odruch szyjny STOS-wyst.miedzy 3 a 6mzycia chartka. Się tym ze bierne lub czynne zgięcie głowy do klatki piersiowej wywołuje zgięcie kkg i wyprost kkd, natomiast odchylenie głowy do tyłu powoduje rekakcję odwrotna .odruch ten różnicuje aktywność kkg i kkd Toruje tez sięganie rękami do kolan w pozycji supinacyjnej oraz przyjmowanie klęcznej pozycji pronacyjnej
c)Odruchy nastawcze szyjne -wystepuja do 6m zycia polegaja na obrocie tulowia w kierunku skrętu głowy ułatwiają one obracanie tulowia w bok.
Rozwoj reakcji równoważnych rozpoczyna się gdy dziecko potrafi kontrolować głowę i przeciwstawiac się ciężkozkosci.wyksztalcaja się one stopniowo i sa poprzedzone reakcjami nastawczymi.ich zadaniem jest utrzymanie środka ciężkości ciala nad plaszczyzna podparcia.powoduje kompensacyjne zmiany napieci amiesniowego kontrruchy niezbędne do utrzymania lub przywrócenia równowagi zapewniając prawidłowe przenoszenie ciężaru ciala podczas zmian pozycji i przemieszczenia.
Fazy rozwoju napiecia posturalnego: 1.zgieciowo-przywiedzeniowa2.zgieciow-odwiedzeniowa3wyprostno-odwiedzeniowa4silnego wyprostu z odwiedzeniuem5rotacji wokol ciala6progresji
Przykład rozwoju:stabilizacja łopatki-0-2miesiace łopatka uniesiona jest wysoko w pozycji pochylenia do przodu, w tym czasie dziecko nie sięga rękai nie potrafi tez oprzec się na rekach leżąc na brzuchu,podczas ruchu ramienia lopatka zawsze podaza w tym zamamy kierunku co rami gdyz nie ma możliwości ustabilizowania swej pozycji ok.3m-łopatka schodzi w dol,odwodzi się i rozpoczyna się dysocjacja łopatki i ramienia tzn.ze podczas ruchow ramienia lopatka ustabilizowana jest na klatce piersiowej, a ramie unoszone jest w gore.taka stabilizacja umozliwia dziecku opieranie się na przedramionach w lezeniu przodem.
Ok5m zycia-nastepuje zbliżenie łopatki do osi kręgosłupa umożliwia to znacznie lepszą stabilizacje obręczy barkowej i ulatwia dziecku oparcie na wyprostowanych kkg w lezeniu przodem oraz sieganie oburęcz do przedmiotow lezeniu tylem.ok 6mż-dalsze zblizanie łopatek do osi kręgosłupa oraz ruch dolnego kąta łopatki w kierunku kręgosłupa w efekcie stabilizacja łopatki jest tak dobra ze umozliwia dziecku pioeranie sie na jednej wyprostowanej kg i swobodne sięganie druga
3