PSYCHOTERAPIA
Psychoterapia a POMOC PSYCHOLOGICZNA
POMOC PSYCHOLOGICZNA OBEJMUJE:
PORADNICTWO PSYCHOLOGICZNE -
pomoc w rozwiązywaniu kryzysów rozwojowych
INTERWENCJE KRYZYSOWE - pomoc w rozwiązywaniu sytuacji traumatycznych i kryzysowych
PREWENCJA I PROMOCJA ZDROWIA -zapobieganie patologii, działania w kierunku rozwoju takich cech podmiotowych i właściwości środowiska, które sprzyjają kształtowaniu i zachowań prozdrowotnych
REHABILITACJA - uczenie życia z chorobą,
PSYCHOTERAPIA - metoda leczenia zaburzeń
PORADNICTWO PSYCHOLOGICZNE (counseling)
Odrębna forma pomagania, zasadniczo różna od psychoterapii
PORADNICTWO TO FORMA POMOCY OFEROWANA OSOBOM ZDROWYM, PRZEŻYWAJACYM TAK ZWANE KRYZYSY ROZWOJOWE LUB TRUDNOŚCI PRZYSTOSOWAWCZE (adaptacyjne).
PORADNICTWO PSYCHOLOGICZNE
KRYZYSY ROZWOJOWE
1. Nowe zadania wynikające z przejścia do nowej fazy życia a jednocześnie brak jeszcze umiejętności radzenia sobie z tymi zadaniami
Dzieciństwo/wczesny okres szkolny
Dzieciństwo/okres dorastania
Dorastanie /okres wczesnej dorosłości
Dojrzałość/wiek średni
Wiek średni/ wiek podeszły
2. Wszelkie zmiany i nieoczekiwane wydarzenia życiowe, nagromadzenie sytuacji trudnych.
PORADNICTWO PSYCHOLOGICZNE
CELE: NAUCZENIE NOWYCH STRATEGII RADZENIA SOBIE W NOWEJ SYTUACJI
Etapy:
DIAGNOZA PROBLEMU (1-2 spot.)- zidentyfikowanie trudności zw. z zadaniem rozwojowym lub zmienioną sytuacją (np. burzliwym dorastaniem latorośli)
OKREŚLENIE CZYNNIKÓW PODTRZYMUJĄCYCH ISTNIENIE PROBLEMU (2-3 spot.) - rozpoznanie emocji utrudniających poradzenie sobie, braku umiejętności lub braku możliwości ich zastosowania
POSZUKIWANIE NOWYCH SPOSOBÓW ROZWIĄZANIA TRUDNOŚCI - (konkretne, dostępne dla klienta, pozwalające na uzyskanie nawet drobnej ale natychmiastowej zmiany) - kilka spot.
WZMOCNIENIE KLIENTA W REALIZOWANYCH PRZEZ NIEGO ZMIANACH i ewentualne skorygowanie przyjętego wcześniej planu działania
INTERWENCJA KRYZYSOWA
Pomoc w rozwiązywaniu sytuacji traumatycznych i kryzysowych
DZIAŁANIE ZMIERZAJACE DO ODZYSKANIA PRZEZ OSOBĘ DOTKNIĘTA KRYZYSEM ZDOLNOŚCI DO SAMODZIELNEGO ROZWIAZANIA.
Tutaj kryzys jest rozumiany jako stan, który cechuje się:
dużym napięciem emocjonalnym,
uczuciem przerażenia, obawą przed utratą kontroli
poczuciem bezradności
różnymi formami dezorganizacji zachowania
oraz objawami somatycznymi
SYTUACJE WYMAGAJĄCE IK:
Kataklizmy
Przemoc
Ostry stres społeczny
ELEMENTY INTERWENCJI:
Diagnoza sytuacji kryzysowej ( ocena stopnia zagrożenia), ew. oddzielenie od źródła zagrożenia
Podtrzymanie emocjonalne
Dostarczanie informacji obniżających lęk a zwiększających nadzieję
Ew. zastosowanie psychoterapii
Idea interdyscyplinarnego charakteru Interwencji Kryzysowej:
pomoc prawna,
medyczna,
ekonomiczna,
społeczna
i psychologiczna
OŚRODKI INTERWENCJI KRYZYSOWEJ
Pomoc w złagodzeniu cierpienia i bezradności
Pomoc w egzekwowaniu swoich praw
Poradnictwo
Interwencje w środowisku
W wyjątkowych sytuacjach czasowe schronienie
PREWENCJA I PROMOCJA ZDROWIA
Zespół działań, w których wykorzystuje się metody i środki psychologiczne w celu obniżenia prawdopodobieństwa występowania zaburzeń w funkcjonowaniu somatycznym, psychicznym i społecznym poprzez przeciwdziałanie czynnikom ryzyka i wzmacnianie zasobów
Upowszechnianie wiedzy psychologicznej wśród przedstawicieli różnych grup zawodowych
Kształtowanie zachowań służących zdrowiu (np. umiejętności społecznych, komunikacji, współpracy, tworzenia więzi międzyludzkich, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów)
Rozwój i kształtowanie zasobów zdrowotnych tkwiących w jednostce i środowisku (umiejętności, systemy wsparcia, programy wspomagania rozwoju osobowości adresowane np. do nauczycieli i uczniów)
Współpraca z lokalnymi samorządami, stowarzyszeniami i organizacjami
Ustawa o Ochronie Zdrowia Psychicznego
zobowiązuje władze wojewódzkie do budowania ośrodków poradnictwa psychospołecznego w celu promocji zdrowia psychicznego i prewencji
PREWENCJA PSYCHOPATOLOGII
PREWENCJA PIERWOTNA -działania kierowane na zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia zaburzeń poprzez przeciwdziałanie czynnikom ryzyka
PREWENCJA WTÓRNA gdy po wykryciu wczesnych sygnałów zaburzeń dąży się do powstrzymania rozwoju patologii
PREWENCJA III STOPNIA ma na celu zapobieganie skutkom przebytej choroby i hospitalizacji oraz przeciwdziałanie nawrotom choroby (rehabilitacja i opieka środowiskowa)
REHABILITACJA - uczenie życia z chorobą
Ciąg specjalnie zaprogramowanych działań specjalistycznych podejmowanych wobec osób niepełnosprawnych i ich otoczenia, aby ograniczyć występowanie sytuacji problemowych, likwidować zaistniałe sytuacje problemowe.
Działania te powinny prowadzić do stopniowego ograniczania problemów życiowych subiektywnie odczuwanych przez osoby usprawniane
PSYCHOTERAPIA
Metoda leczenia zaburzeń i problemów emocjonalnych oraz psychicznych stosowana w sposób świadomy, planowy i systematyczny przez osobę z odpowiednim przygotowaniem.
Sposób leczenia - Słowne i niesłowne interwencje psychoterapeuty
Podstawa leczenia - Aktualna wiedza dotycząca zaburzeń zdrowia i sposobów ich leczenia
PSYCHOTERAPEUTA
wg J. Aleksandrowicza
Musi posiadać szeroką wiedzę w zakresie patologii ogólnej, wiedzę specjalistyczną w zakresie psychopatologii i umiejętności wywierania wpływu społecznego
Umiejętność gromadzenia niezbędnych informacji o chorym, o jego stanie somatycznym i psychicznym oraz trafnego interpretowania tych danych
PSYCHOTERAPIA
Potocznie rozumiana jako rozmowa z życzliwą osobą, udzielanie rad, pocieszanie, uspokajanie osoby, nie radzącej sobie z trudnościami.
Specjalistyczna metoda leczenia polegająca na intencjonalnym stosowaniu zaprogramowanych oddziaływań psychologicznych, wykorzystujących wiedzę psychologiczną i umiejętności terapeuty w celu pomocy osobom z zaburzeniami neurotycznymi, zaburzeniami osobowości czy psychosomatycznymi.
Leczenie - nie przynoszenie doraźnej ulgi a usuwanie źródła cierpienia - co często wiąże się z okresowym nasileniem cierpienia.
TAK ROZUMIANA PSYCHOTERAPIA OBEJMUJE LECZENIEM:
ZABURZENIA ZDROWIA PSYCHICZNEGO
(zaburzenia nerwicowe; zespoły behawioralne czyli np. zaburzenia snu, odżywiania;)
ZABURZENIA ZACHOWANIA
(związane często z zaburzeniami osobowości)
SCHORZENIA SOMATYCZNE
(na których powstawanie i przebieg ma wpływ sposób przeżywania)
KIEDY PACJENT SZUKA PSYCHOTERAPII?
Problemy związane z relacjami z innymi ludźmi
Poczucie nieudanych związków emocjonalnych
Problemy zawodowe
Konflikty między małżonkami
Nieumiejętność radzenia sobie z codziennymi obowiązkami, dziećmi, własną seksualnością sytuacjami społecznymi
Poczucie dyskomfortu psychicznego np. lęku, napięcia, niepokoju, beznadziejności.
PSYCHOTERAPIA
Cel psychoterapii
Uświadomienie przyczyn problemów zdrowotnych i społecznych
Usunięcie przyczyn zaburzeń przeżywania zachowania
Rozpoznanie dezadaptacyjnych mechanizmów obronnych i ich zmienianie na bardziej dojrzałe
Nauczenie racjonalnych sposobów zachowania i radzenia sobie
Długofalowy cel: rozwój osobowości, zdrowie psychiczne i podniesienie jakości i zadowolenia z życia a nie tylko usuwanie objawów.
Zdrowie psychiczne pozytywnie :
pełny rozwój osobowości , z odpornością na frustrację, stres, z umiejętnością rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w życiu
.
Zdrowie psychiczne negatywnie:
brak zaburzeń psychicznych
RELACJA PSYCHOTERAPEUTYCZNA
Emocjonalny związek powstający między terapeutą a pacjentem jest często w sposób zamierzony wykorzystywany jako podstawowy środek leczenia.
W PSYCHOTERAPII….
ZMIANA PROCESÓW PSYCHICZNYCH DOKONUJE SIĘ W RELACJI PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
RELACJA PSYCHOTERAPEUTYCZNA
Oddziaływania odbywające się w relacji interpersonalnej pomiędzy pacjentem i terapeutą służące leczeniu pacjenta z choroby
ROLE
RELACJI TERAPEUTYCZNEJ (lekarz - pacjent)
LEKARZ
sam określa rodzaj zaburzeń
i podejmuje stosowne decyzje dotyczące
leczenia
PACJENT
współpracuje poprzez udzielanie informacji
i stosuje się do zaleceń
SPECYFIKA RELACJI PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
PACJENT / KLIENT
dokonuje ostatecznego formowania diagnozy,
sam szuka odpowiedzi na pytanie
o przyczynę swojego zaburzenia
PSYCHOTERAPEUTA
skłania pacjenta do aktywności, inspiruje
ułatwia odkrywanie potencjalnych
sił prowadzących do zdrowia
SPECYFIKA RELACJI PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
Związek w którym rozwija się szczególny styl interakcji - odmienny jakościowo od „potocznych” „międzyludzkich” relacji
Relacja zadaniowa (intymność zabroniona)
Nierówność ról (potrzeby pacjenta)
Relacja psychoterapeutyczna opiera się na komunikacji werbalnej i niewerbalnej
Rozumienie a ZROZUMIENIE…..
„W rzeczywistości, cokolwiek proponujemy pacjentowi, niezależnie od tego jak jest to doskonałe i potencjalnie przydatne, nie sprawi niczego dobrego dopóki nie będzie to miało sensu dla pacjenta w jego realnym codziennym życiu”