Bydgoszcz, SEROLOGIA KILY, SEROLOGIA KIŁY


SEROLOGIA KIŁY

Serologia- badanie płynów ustrojowych.

Kiła (lues, syphilis)- informacje ogólne.

Wywołuje ją krętek blady (Treponema pallidum), należący wg Bergeya do:

IX rzędu- Spirochetales

rodzina- Spirochetaceae

rodzaj- Treponema

Szczepy chorobotwórcze Treponema:

Szczepy saprofityczne, żyjące na błonach śluzowych:

Szczepy laboratoryjne:

- Reitera

- Nagucciego

- Kazane

Technika barwienia:

T.pallidum nie barwi się metodą Grama (trudnobarwliwa bakteria- można osmem, srebrem, błękitem metylenowym, fuksyną zasadową). Rutynowo barwienia nie wykonuje się.

Oddychanie- beztlenowiec względny.

Rozmnażanie- przez podział poprzeczny. Czas podziału- 33 godziny.

Hodowla:

- na sztucznym podłożu Nelsona żyje ok. 6 h, ale się nie rozmnaża,

- jedyna forma hodowli to hodowle biologiczne czyli PASAŻE - wszczepianie zawiesiny krętków do jąder królików. Po 11-12 dniach usypia się królika. Z jąder pobiera się tkankę. Zanurza się w soli fizjologicznej, częścią szczepi się nowe króliki, a część posłuży do badań ( odczyny swoiste).

Wrażliwość na czynniki zewnętrzne:

- na wysychanie, na wysoką temperaturę

- na związki chemiczne (roztwór mydła- kilka minut)

- można przechowywać mrożone (zachowują immunogenność).

Preparat bezpośredni pod mikroskopem z ciemnym polem widzenia:

- spiralna bakteria o regularnych symetrycznych skrętach, 4-16 skrętów.

Ruch w kropli wiszącej:

- postępowy ( do przodu i do tyłu)

- obrotowy (dookoła osi podłużnej)

- wahadłowy

- flagowy.

Antygeny krętka bladego:

- lipidowy

- białkowe(2)

- wielocukrowo- białkowy.

SEROLOGIA

antygen

przeciwciała

test serologiczny

lipidowy

reaginy

klasyczny

białkowy grupowy

-

FTA

białkowy typowy

-

FTA-ABS

polisacharydowo-białkowy

immobilizyny

TPI

pozytywizacja odczynów serologicznych:

2-3 tygodnie

TPHA

p-ciała przeciw antygenom T.pallidum

3-4 tygodnie

FTA, FTA-ABS

przeciw antygenom białkowym

4-6 tygodni

klasyczne

reaginy

7-9 tygodni

TPI

immobilizyny

kolejność negatywizacji odczynów serologicznych w badaniach kontrolnych po leczeniu kiły:

  1. odczyny klasyczne

  2. FTA- ABS

  3. TPHA ( dodatni do końca życia), TPI ( utrzymuje się bardzo długo, nawet do końca życia, ale może się znegatywizować).

Klasyczne odczyny kiłowe(nieswoiste):

Wykrywają reaginy (p-ciała antylipidowe IgG i IgM). Polegają na oddziaływaniu p-ciał zawartych w surowicy kiłowej z nieswoistymi antygenami lipidowymi (kardiolipinowymi, lecytyna, cholesterol- nie ma ich u krętków, są tylko podobne budową do antygenów krętkowych.Za to występują w tkankach ludzkich i w otoczkach bakteryjnych).Zastosowanie: USR- przesiewowy, VDRL- diagnostyka, kontrola po leczeniu, weryfikacja.

- odczyn Kolmera, o.Kana, o.cytocholowy- z użyciem wyciągu z serca wołu

- odczyn Wassermana-Brucka-Neissera ( WR)- z wątroby płodów kiłowych

OWD ma już znaczenie historyczne.

Dodatnie od 5-6 tygodnia od zakażenia. Łatwy do wykonania. Stosuje się świeżo przygotowany antygen kardiolipinowy oraz surowicę badaną, którą ogrzewa się w 56º C przez 30 minut w celu unieczynnienia dopełniacza. Wada- czasochłonny (ok.2 h).

Wysokie miana świadczą o czynnej postaci kiły, niskie miana - wiele lat po leczeniu. Po leczeniu kiły wczesnej objawowej miano spada w czasie 3 miesięcy; po leczeniu kiły utajonej wczesnej- po 6-12 miesiącach.

Jeśli przed leczeniem wysokie miano nie ulega obniżeniu, należy podejrzewać rozwój kily układu nerwowego. Wzrost 4-krotny- reinfekcja, niepowodzenie leczenia.

Leczenie w 3 pierwszych miesiącach- negatywizacja VDRL w czasie 6-12 miesięcy.Jeśli później- dodatnie wyniki mogą utrzymywać się przez wiele lat.

- jeden z testów stosowanych w diagnostyce

- kontrola po leczeniu

- test weryfikacyjny

- stosowany do badań przesiewowych, trochę niesłusznie, bo jest długotrwały.

Zastosowanie zmodyfikowanego antygenu kardiolipinowego, który dzięki dodatkowi chlorku choliny, działa unieczynniająco na dopełniacz i inne czynniki surowicze hamujące przebieg odczynu kłaczkującego. Nie trzeba więc podgrzewać surowicy, co znacznie skraca czas wykonania odczynu. Bardziej czuły od VDRL, trochę mniej swoisty.

-test przesiewowy, nie jest ilościowy.

W VDRL i USR odczyt wyniku- po 4 minutowym wytrząsaniu preparatów. Wyniki oceniamy w mikroskopie w powiększeniu 30x35 - jaki jest stopień skłaczkowania.

+/- wynik wątpliwy

- wynik ujemny ( bez skłaczkowania)

+ wynik dodatni

+ +

+ + +

+ + + + wynik wybitnie dodatni

Ocena makroskopowa. Wykorzystuje obecność kolorowej substancji w antygenie.

Odczyny swoiste:

Stosowane antygeny: całe komórki krętków bladych (żywe lub utrwalone) lub fragmenty krętków rozbitych ultradźwiękami.

W 7-9 tygodniu. Polega na zjawisku unieruchamiania, w obecności czynnego dopełniacza ze świnki morskiej płci męskiej (świnki mają bardzo dużo dopełniacza, u nich raczej nie ma zmian poziomu tych białek), żywych patogennych krętków szczepu Nicholsa i utrzymywanych przy życiu na sztucznym podłożu Nelsona (zawiera pewne aminokwasy) przez 17-18 h w 37º C.

Immobilizyny- p-ciała unieruchamiające krętki, IgG, przeciwko antygenowi wielocukrowemu. Występują jedynie w surowicy osób zakażonych krętkami patogennymi i dlatego + wynik odczynu stanowi potwierdzenie rozpoznania kiły lub krętkowic endemicznych. Wynik odczynu jakościowego oznacza się na podstawie odsetka unieruchamiania krętków w mikroskopie z ciemnym polem widzenia:

wynik ujemny- 0-20% unieruchomionych krętków

wynik wątpliwy- 21-50%

słabo dodatni- 51-80%

dodatni- 81-100%

Wady: technika pracochłonna, kosztowna. Wymaga stałego pasażowania patogennych krętków na królikach. Mała przydatność do kontroli wyników leczenia i serologicznego różnicowania kiły i krętkowic niewenerycznych. Zachowanie się tego odczynu- zmienione przy zakażeniu HIV. Brak możliwości automatyzacji tego odczynu ( nie nadaje się do badań kontrolnych).

- diagnostyka kiły późnej ( w Białymstoku).

Od 3-4 tygodnia. W pierwszym etapie odczynu używa się jako antygenu utrwalonych na szkiełku podstawowym krętków szczepu Nicholsa (antygen białkowy grupowy-wspólny dla krętków patogennych i saprofitycznych). Antygeny łączą się z p-ciałami zawartymi w surowicy chorych na kiłę lub krętkowice.

W drugim etapie po dodaniu znakowanej izotiocjanianem fluoresceiny surowicy antygammaglobulinowej ( poliwalentna: IgG, IgM, IgA), następuje połączenie powstałego kompleksu ze znakowanymi p- ciałami skierowanymi przeciw immunoglobulinom ludzkim, co pozwala na odczytywanie wyników w mikroskopie fluorescencyjnym.

!! Za miano odczynu uważa się najwyższe rozcieńczenie badanej surowicy warunkujące fluorescencję odpowiadającą oznaczeniu: + (1:450).

Wada- mała swoistość (nie do celów diagnostycznych).

- ocena dynamiki procesu kiłowego (ocena ilościowa)

- kontrola wyników leczenia.

3-4 tydzień. Polega na wstępnej absorbcji badanej surowicy antygenami uzyskiwanymi z krętków hodowlanych- ultrasonat T.phagedenis, biotyp Reiter. Pozwala to na usunięcie p- ciał skierowanych przeciwko krętkom saprofitycznym (swoistość!). Czułość wyższa od TPI, tylko nieco mniejsza swoistość. Ale wyniki fałszywie dodatnie-w chorobach autoimmunologicznych, choroba z Lyme.

- diagnostyka wczesnych okresów zakażenia

- kontrola po leczeniu

- weryfikacja serologiczna rozpoznawania.

Modyfikacja FTA-ABS. Zamiast znakowanej wieloważnej surowicy odpornościowej używa się monowalentnej surowicy przeciw IgM. Reakcje IgM są wysoce charakterystyczne na zakażenie T.pallidum. Wyniki fałszywie dodatnie- obecność czynnika reumatoidalnego, fałszywie ujemne- konkurencyjne blokowanie antygenu przez IgG .

- diagnostyka i ocena aktywności kiły wrodzonej

- ocena reinfekcji

Używa się frakcji 19S(S- jednostka Svedberga)Ig (zawiera wyłącznie IgM) badanej surowicy. Cel- uniknięcie wyników fałszywie dodatnich w FTA-ABS IgM. Oba odczyny wykonujemy dwukrotnie.

2-3 tydzień. Polega na aglutynacji krwinek opłaszczonych ultrasonatem (czyli antygeny zewnętrzne oraz wewnętrzne krętka) krętków szczepu Nicholsa pod wpływem p-ciał surowicy kiłowej uprzednio rozcieńczonej w płynie absorbcyjnym. P-ciała IgM i IgG skierowane są przeciwko antygenom białkowym. Wyniki odczynu jakościowego określa się w zależności od stopnia aglutynacji od + do + + + (+).Rzadziej używana jest metoda ilościowa, którą stosuje się głównie w diagnostyce kiły układu nerwowego.

Czułość odczynu z wyjątkiem wczesnego okresu zakażenia przewyższa czułość wszystkich innych odczynów kiłowych, a swoistością nie różni się od FTA-ABS.

- test weryfikacyjny( gdy są wątpliwości diagnostyczne)

Modyfikacja TPHA. Do ścianek studzienki płytki są przytwierdzone przeciwciała anty-IgM (faza stała). Surowica badana- faza płynna. Dodajemy więc surowicy z p-ciałami IgM. Potem dodajemy krwinek opłaszczonych ultrasonatem szczepu Nicholsa. Jeśli jest to wiązanie swoiste dla zakażenia kiłowego, krwinki przytwierdzą się do ścianek studzienki (tzw. tapetowanie studzienki).Wada- kosztowny.

-test weryfikacyjny

Inne testy:

testy weryfikacyjne:

jednocześnie TPHA, FTA-ABS, VDRL (TPI). Każdy wykrywa inne przeciwciała. Muszą być zrobione równolegle- z jednego pobrania krwi.

diagnostka kiły wczesnej:

VDRL+FTA-ABS (lub FTA)

odczyny biologiczne mylne:

a) fałszywie ujemne- przyczyny przedlaboratoryjne i laboratoryjne.

Reakcja prozonalna- przyczyną jest wysokie stężenie p-ciał antykardiolipinowych (trzeba rozcieńczyć surowicę).

b) fałszywie dodatnie

Dotyczy to odczynów klasycznych (20-40% z nich), FTA (3-7%), FTA-ABS ( 1-1,5%).

-ostre: przemijające, utrzymujące się od kilku tygodni do 6 miesięcy.Przyczyny:

  1. zakażenia (bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze)

  2. odczyny poszczepienne

  3. ciąża

  4. utraty krwi

  5. narkoza eterowa

  6. alkohol

  7. narkomania

  8. nowotwory złośliwe

- przewlekłe: utrzymują się ponad 6 miesięcy, zwykle całe życie.Przyczyny:

  1. zjawiska autoimmunologiczne

  2. nowotwory

kontrola po leczeniu kiły:

VDRL- po leczeniu kiły wczesnej całkowita jego negatywizacja

FTA-ABS, FTA- znaczny spadek miana p-ciał ( do 1:1300 i niższego)- dowód skuteczności leczenia

W kile późnej po leczeniu odczyny swoiste i często VDRL o niskim mianie pozostają trwale dodatnie. Kontrolę serologiczną należy wtedy zakończyć.

surowiczooporność:

to trwałe utrzymywanie się dodatniego odczynu VDRL, nawet przy względnie wysokim mianie odczynu FTA .Nie jest to dowód nieskuteczności leczenia, ani wyraz postępującego procesu kiły. Przyczyny niejasne (może przetrwałe krętki, które utraciły zjadliwość).Ale jeśli jest ona przy kile wczesnej, nasuwa podejrzenie powtórnego zakażenia .

nawrót serologiczny:

polega na powtórnym wystąpieniu dodatnich odczynów serologicznych, które uległy negatywizacji lub na wyraźnym wzroście ich miana, jeśli obniżyło się ono pod wpływem leczenia.

W kile wczesnej może oznaczać ponowne zakażenie, zaś w późnej - zmiany narządowe lub ponowne zakażenie.

Przypadki:

a) FTA-ABS 1/1300 (niskie miano)

VDRL-+ + + + 1:2 (niskie)

TPI 0%

TPHA + + ( słabo)

♦kiła wczesna

b)FTA-ABS 1/36000

VDRL + + + + 1:64

TPI 99%

TPHA + + +

♦kiła późna

c)FTA-ABS 1/150

VDRL + +

TPI 0%

TPHA -

♦wynik fałszywie dodatni przewlekły

d)FTA-ABS 1/450

VDRL + + +

TPI 0%

TPHA +

♦przebył zakażenie kiłowe

©2003, ATJG0x01 graphic


Wyszukiwarka