119. Przedsiębiorstwo to podmiot gospodarczy, prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową, polegającą na przetwarzaniu czynni­ków wytwórczych w dobra lub usługi służące zaspokojeniu potrzeb społecz­nych. Głównym motywem prowadzenia tej działalności jest chęć osiągnięcia zysku.

120. Przedsiębiorstwo indywidualnego właściciela to najstarsza i najprostsza forma organizacyjna przedsiębiorstwa. Chrakteryzuje się tym, że przedsiębiorca (jedna osoba) jest właścicielem całego kapitału zainwestowanego w działal­ność gospodarczą, a w konsekwencji - całego efektu produkcyjnego. Jedno­osobowo podejmuje wszystkie decyzje i ponosi całe ryzyko związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.

121. Przedsiębiorstwo państwowe to przedsiębiorstwo będące własnością skarbu państwa, zorganizowane przeważnie w formie spółki akcyjnej. Głównym decydentem w sprawach funkcjonowania i rozwoju takiego przedsiębiorstwa jest odpowiednia instytucja państwowa (funkcję właściciela sprawuje w nim najczęściej minister właściwy dla gałęzi wytwarzania, w której prowadzi ono działalność produkcyjną). Przedsiębiorstwa państwowe funkcjonują głównie w takich działach gospodarki, jak: komunikacja, łączność, energe­tyka oraz w niektórych dziedzinach przemysłu wydobywczego.

122. Przedsiębiorstwo komunalne jest własnością społeczności lokalnej (gminy). Podobnie jak przedsiębiorstwa państwowe, najczęściej przyjmuje ono formę organizacyjną spółki akcyjnej. Przedsiębiorstwa komunalne funkcjonują przede wszystkim w sferze użyteczności publicznej. Są to głównie: gazow­nie, elektrownie, zakłady oczyszczania, przedsiębiorstwa wodociągowe etc.

123. Przedsiębiorstwo spółdzielcze to specyficzna forma organizacyjna przedsię­biorstwa, zrzeszającego udziałowców (zwanych członkami spółdzielni), któ­rzy solidarnie partycypują w stratach i odpowiadają za jego zobowiązania. Zasady działania spółdzielni precyzuje statut, uchwalony w sposób demo­kratyczny przez jej członków. Najwyższym organem władzy w spółdzielni (o charakterze uchwałodawczym) jest walne zgromadzenie członków lub ich przedstawicieli, podczas którego każdy członek dysponuje tylko jed­nym głosem. Organem wykonawczym jest zarząd, kontrolnym zaś rada nadzorcza. Spółdzielnie funkcjonują przede wszystkim w sferze produkcji rolnej, przemyśle rolno-spożywczym, handlu, budownictwie mieszkanio­wym i bankowości.

124. Przedsiębiorstwo państwowe to przedsiębiorstwo będące własnością skarbu państwa, zorganizowane przeważnie w formie spółki akcyjnej. Głównym decydentem w sprawach funkcjonowania i rozwoju takiego przedsiębiorstwa jest odpowiednia instytucja państwowa (funkcję właściciela sprawuje w nim najczęściej minister właściwy dla gałęzi wytwarzania, w której prowadzi ono działalność produkcyjną). Przedsiębiorstwa państwowe funkcjonują głównie w takich działach gospodarki, jak: komunikacja, łączność, energe­tyka oraz w niektórych dziedzinach przemysłu wydobywczego.

Funkcja pieniądza złotego: 1 funkcja miernika wartości 2. F. środka cyrkulacji (środka obiegu) dotyczy pieniadza gotówkowego. 3. f. środka tezauryzacji, (gromadzenia skarbu, oszczędności) 4.f. srodka płatniczego (funkcja pieniądza kredytowego, pożyczkowego) 5. f. pieniądza światowego ad.1f. miernika wartości służy do mierzenia wartości wszystkich towarów. Cena- wartość towaru wyrażona w pieniądzu. Jednostką miary staje się określona wagowo wobec złota, jednostka pieniężna, zawartość złota, formy prawne związane z obiegiem pieniężnym (w Polsce parlament najwyższa władza). Ceny zależą od wartości towarów i wartości złota, im wyższa wartość towarów tym wyższa ich cena, im wyższa jest wartość złota tym niższa jest wartości towarów. Spadek cen złota jest spowodowany odkryciem nowych jego pokładów. Ad 2 funkcja cyrkulacji 1) T-T akt kupna i sprzedaży w jedny czasie wymiana, potem wymiane bezpośrednia zatopiła wymiana pośrednia, 2) T-P-T towar pośrednik towar, podział na dwa akty, akt sprzedany (towar, produkt), akt kupna (za pieniadz towar)Akty kupna i sprzedaży SA od siebie oderwane w czasie i przestrzeni może to spowodowac komplikacje gospo. Nadmierny wzrost oszczędności, lub kryzys nadprodukcji niesprzedanych towarów. Ad.3 Środek tezauryzacji- wycofany z obiegu pieniadz staje się środkiem tezauryzacji (gromadzenia skarbu czyli srodkiem oszczędności). Łatwiej jest przechowywac pieniadz niż towary. Złoto jest ucieleśnieniem bogactwa łatwe w przechowywaniu. W gosp. Przedkapitalistycznej wycofywano z obiegu złote monety które zamieniano na skarb kruszcowy. Ad.4 F środka płątniczego. W pżóniejszym okresie powstałą forma wymiany kredytowa (pożyczkowa). Pieniadz jako środek płatniczy występuje w wyniku wymiany kredytowej. Ułatwia wymiane i przyspiesza produkcje towarów, towarów także pogłebia sprzeczności produkcji towarowej w związku z czym mogą powstawać zaburzenia gospodarcze (dłzunicy nie spłacają długó, wierzyciele nie zakupuje towarów, właściciel firmy nie ma pieniędzy na dalszą produkcje. Ad.5 f. pieniądza światowego. Gdy rozpowszechnił się pieniadz swiatowy powstało zapotrzebowanie na pieniadz wew. i światowy. Wymiane wewnętrzna może obsługiwac pieniadz papierowy, ale nadal pieniądzem swiatowym pozostaje złoto. Wielkie mocarstwa (USA) narzucają swój pieniądz jako światowy ale udaje im się to tylko częściowo. Presja tych państw nie była by tak silna gdyby nie miały one dostatecznej ilości złota.

Równowaga konsumenta

Konsument jako podmiot gospodarujący podejmuje racjonalne decyzje dotyczące konsumpcji co oznacza, ze konfrontuje on swoje subiektywne oceny (odczucia) określające zadowolenie osiągane z konsumpcji dóbr z faktycznymi możliwościami ich realizacji.
Decyzje podejmowane przez konsumenta podlegają określonym ograniczeniom, z jednej strony są to preferencje, gusta, chęci reprezentowane przez krzywe obojętności, z drugiej zaś możliwości finansowe określane przez wielkość dochodu i dane ceny rynkowe dóbr, a reprezentowane przez linie budżetową.
Z uwagi na preferencje dotyczące kombinacji dóbr możliwych do osiągnięcia przy posiadanych zasobach pieniężnych konsument dąży do sytuacji optymalnej, umożliwiającej mu maksymalizację korzyści z konsumpcji. Sytuację taką określa się jako równowagę konsumenta, w której konsument nie jest zainteresowany w zmianie osiągniętej kombinacji konsumowanych dóbr. Konsument wybiera więc zawsze taki zestaw dóbr, który najbardziej go zadawala. Zestaw dóbr maksymalizujący użyteczność znajduje się w punkcie styczności linii budżetowej z najwyżej położoną krzywą obojętności.

Równowaga konsumenta reprezentowana jest przez punkt styczności krzywej obojętności z linią budżetową. Punkt ten przedstawia optymalną kombinację dóbr osiągalną dla konsumenta. Oznacza to, że przy istniejącym ograniczeniu budżetowym, które tworzą ceny dóbr i dochody konsumenta, osiągnięta została krzywa obojętności.
W celu wyznaczenia równowagi konsumenta uwzględnia się krzywe obojętności oraz możliwości finansowe przedstawiające ograniczenia budżetowe, w formie linii budżetowej. Tak więc oprócz preferencji i gustów na równowagę konsumenta mają wpływ jego dochody i ceny dóbr.
Punkt optimum konsumenta charakteryzuje się tym, że krańcowa stopa substytucji (KSS_XY) równa się stosunkowi cen doba Qx do dobra Qy.

MONOPOLE

Monopol jest to jedna lub kilka firm, które zajmują na rynku dominującą pozycję. Prowadzi to do częściowej likwidacji konkurencji i powstaje tzw konkurencja monopolistyczna.

Celem monopolu jest uzyskiwanie wyższego zysku niż przed monopolizacją rynku czyli na wolnym rynku.

Konkurencja monopolistyczna charakteryzuje się względnie dużą liczbą producentów wytwarzających produkty tego samego typu (np. meble, obuwie), ale posiadające swoiste, indywidualne cechy, co pozwala producentom odrębnie ustalać ceny swych wyrobów. Każde z przedsiębiorstw ma jednak ograniczoną możliwość wpływania na ceny własnych produktów, gdyż na rynku istnieją bliskie substytuty (to wyroby, które mają podobne właściwości i mogą alternatywnie służyć zaspokojeniu tej samej potrzeby np.: masło-margaryna). Ceny jednych produktów nie mogą więc zbytnio odbiegać od cen podobnych produktów. Firmy, mają do czynienia z malejącą krzywą popytu. tzn. producent działający w warunkach konkurencji monopolistycznej musi pogodzić się z tym. że popyt na jego wyroby maleje wraz ze wzrostem ceny, a cena zależy od ilości wytwarzanych i sprzedawanych produktów.

Konkurencja monopolistyczna zakłada nie tylko zróżnicowanie produktów, lecz także ograniczone możliwości osiągania korzyści skali. To sprawia, że istnieje wielu producentów, mogących lekceważyć swe związki z rywalami. Stąd wiele najlepszych przykładów konkurencji monopolistycznej dotyczy firm świadczących usługi, gdzie korzyści skali są małe.

Konkurencja ma głównie charakter niecenowy. Firmy konkurują takimi instrumentami jak: jakość, opakowanie, reklama, promocja, znak firmowy czy zmiana wizerunku wyrobu. Każda firma, do pewnego stopnia, może wpływać na wielkość swego udziału w rynku, zmieniając stosunek własnych cen do cen konkurentów. Wejście na rynek jest tutaj trudniejsze niż w modelu konkurencji doskonałej, ponieważ wymaga większego kapitału i nakładów na skuteczną reklamę i promocję dla pozyskania klientów

Cena monopolistycznaMonopolista dążąc do maksymalizacji zysku może podnosić cenę lub wielkość produkcji tak, aby różnica między przychodem całkowitym ze sprzedaży i kosztem całkowitym była największa. W wielu interpretacjach ekonomicznych przyjmuje się, że monopol może decydować zarówno o wielkości produkcji, jak i o cenie. Faktycznie jednak swoboda wyboru monopolu ogranicza się do wielkości produkcji lub do ceny, a nie do obydwu wielkości równocześnie.
Monopol pełny sam wyznacza cenę sprzedaży swoich produktów i koryguje się w zależności od reakcji popytu. W punkcie równowagi monopol może ustalić cenę maksymalną, po której sprzeda wszystkie wytworzone produkty maksymalizujące zysk monopolu. Jest to cena monopolowa.
Cena monopolowa wyznaczona jest w punkcie przecięcia się krzywej popytu z wielkością produkcji maksymalizującą zysk monopolu. Określenie poziomu ceny monopolowej polega na wyznaczaniu wielkości Q maksymalizującej zysk a następnie, biorąc pod uwagę daną krzywą popytu, na wyznaczaniu ceny maksymalnej, po której te rozmiary produkcji mogą być sprzedane

PIENIĄDZ

Pieniądz to materialny lub niematerialny środek, który można wymienić na towar lub usługę. Obecnie funkcję pieniądza najczęściej pełnią monety oraz pieniądz papierowy (banknoty).Podstawowe funkcje pieniądza to

miernik wartości--Pieniądz jest również miernikiem wartości - w jednostkach pieniężnych podawane są ceny, dzięki którym można porównywać różne towary.

W najwcześniejszym stadium rozwoju gospodarki prowadzono handel wymienny, w którym nie było jednak możliwe precyzyjne określenie wartości towarów, właśnie z uwagi na brak jednorodnego punktu odniesienia. Trudno jest tak naprawdę oszacować, jaka jest wartość skóry bydlęcej, wyrażona w beczkach miodu. Dzięki wprowadzeniu pieniądza stało się możliwe dokładne określanie wartości towarów i usług, co przyczyniło się do szybkiego rozwoju handlu.

• środek wymiany--Najstarszą funkcją pieniądza jest wymiana - pośrednictwo w transakcjach, w których dochodzi do równoczesnego wzajemnego przekazania towaru i pieniądza pomiędzy uczestnikami wymiany. Ludzie od zarania dziejów kupowali i sprzedawali towary - początkowo był to handel wymienny, później pojawiła się jednostka pośrednicząca, czyli właśnie pieniądz. Dzięki sprzedaży towarów lub usług otrzymujemy pieniądze, które następnie możemy wymienić na inne potrzebne nam dobra. Specyficzną formą wymiany jest praca: tu w zamian za wykonywane - w ramach umowy - usługi otrzymujemy pieniądze, dzięki którym możliwa jest codzienna egzystencja.

• pieniądz światowy---stosowany w rozliczeniach międzynarodowych. Rolę tą odgrywają waluty tych państw, które bez przeszkód i ograniczeń są wymieniane na waluty innych krajów. W rozliczeniach międzynarodowych funkcjonują następujące jednostki rozliczeniowe: SDR (special draw rhiets), EURO (do 1999 funkcjonowało ECU)

W takim przypadku pieniądz spełnia wszystkie wcześniej wymienione funkcje (środka wymiany, miernika wartości, środka płatniczego oraz środka gromadzenia oszczędności) w odniesieniu do transakcji, realizowanych pomiędzy poszczególnymi krajami.

środek płatniczy (wynagrodzenie za pracę, emerytury)Pieniądz jest również wykorzystywany jako środek płatniczy - to znaczy do dokonywania płatności transferowych lub transakcji, w których przepływ dóbr nie jest równoczesny z zapłatą.
Płatności transferowe to wypłaty, realizowane przez państwo, w zamian za które nie otrzymuje ono bezpośrednio żadnych dóbr czy usług. Typowym przykładem płatności transferowych są wypłaty emerytur i rent z budżetu państwa bądź też płatności zasiłków dla bezrobotnych.

Transakcje wymienne, w których przepływ dóbr nie jest równoczesny z przepływem pieniądza, to na przykład dostawy energii elektrycznej, gazu, usługi telefoniczne, jak również praca na etacie. We wszystkich wymienionych tu przypadkach strony zawierają umowę, na podstawie, której świadczone są określone usługi, a płatność za ich wykonanie następuje nie systematycznie, ale raz w miesiącu lub nawet rzadziej.

• oszczędności (gromadzenia środków)

Pieniądz spełnia jeszcze jedną bardzo ważną rolę - jest środkiem tezauryzacji, czyli gromadzenia oszczędności.

Pieniądz można wykorzystywać nie tylko przy realizowaniu bieżących transakcji (konsumpcji), ale również do dokonywania transakcji w przyszłości - w takim przypadku powstaje zjawisko oszczędzania, czyli odkładania pieniądza. Podstawą tej funkcji pieniądza jest zaufanie: jako nabywcy wierzymy, że pieniądze przechowują wartość.

ILOŚĆ PIENIĄDZA NA RYNKU

S - K : suma cen sprzedanych towarów minus suma cen towarów sprzedanych na kredyt

P - R: suma płatności terminowych wynikających z transakcji kredytowych minus suma wzajemnych skompensowanych rozliczeń

V - szybkość ruchu pieniądza.

---