KF. W SZWECJI I FRANCJI. A. Perh Ling- lekarz, poeta, językoznawstwa historii, teoretyk sztuki. Żył na przełomie 18 i 19 w. W zakładzie gimnastycznym Franza Nachtegal uczył się fechtunku i gimnastyki. Nachtagel był to Duńczyk założyciel zakładu gimnastycznego dzięki niemu wf. zostało wprowadzone do szkolnictwa duńskiego. W 1805 r. Ling obejmuje funkcję nauczyciela szermierki na Uniwersytecie w Lund gdzie wprowadza naukę pływania, zapasy, wspinaczkę i ćw. Równoważne. Wzorował się na ,, Gimnastyce dla młodzieży,, GutsMuthsa. W 1814 r. nastąpiło powstanie Królewskiego Centralnego Instytutu Gimnastycznego w Sztokholmie. Ling wysłał wcześniej wniosek do władz ale początkowo nie zgodziły się na utworzenie Instytutu. Został on dyrektorem Instytutu. Na kursach wykładał przedmioty teoretyczne ( anatomię, fizjologię) prowadził różne ćwiczenia. Zostały wyróżnione 3 rodzaje kursów dla nauczycieli : - roczne dla nauczycieli szkół powszechnych. - 2 letnie dla nauczycieli szkół średnich. - roczne kursy gimnastyki leczniczej. Ling wyróżnił także 4 rodzaje gimnastyki : wychowawcza, wojskowa, estetyczna, lecznicza. Gimnastykę wojskową uważał za praktyczną dla żołnierzy wojska. G. leczniczą uważał za bardzo ważna w korygowaniu schorzeń prawidłowym rozwoju organizmu. Był twórcą jednostek metodycznych osnów dla wojska. Stosował zasadę stopniowania trudności ćwiczeń od prostych do złożonych. Bardzo ważne jest stosowanie schematów : rozgrzewka, ćw. Główne , wyciszenie. Nauczyciel musiał być wykształcony pod względem teoretycznym i praktycznym. Po śmie®c Linga kontynuował jego prace Hjermar Ling i Dahl Ling. Hjermar Ling- zajmował się gimnastyką wychowawczą, szkolną. Był twórcą osnowy ćw. Gi. lekcji dla potrzeb szkolnych które obejmowały 10 kolejnych ćw, gi. ułożonych ze stopniowaniem trudności. Zajął się również kursami gimnastyki dla kobiet. Zaprojektował salę gimnastyczną aby przez cały rok można było praktykować gi. Autor traktatu ,, Pierwsze pojęcia nauki o ruchach,, . Krytyka systemów Lingów. - ćw. Gi. nie były dostosowane do wieku i płci. - zwracano uwagę przede wszystkim na ćw. wolne. - brak innych ćw. niż ćw. gi. - brak urozmaicenia. Pozytywne aspekty. - wprowadzenie i upowszechnienie gi. kobiet. - stworzenie podstawy kształcenia nauczycieli. - stworzenie podstawy praktycznej i teoretyczne gi. - rozwój gi. wojskowej, szkolnej, leczniczej. - wprowadzenie osnów. - gi. przez cały rok stworzenie sali gi.
Francisko Amoroshiszpan, w 1814 roku przybył do Francji, emigrował. Wyróżnił 4 rodzaje gimnastyki:-przemysłowa i cywilna (rozwijała sprawność człowieka w życiu i w pracy zawodowej) -wojskową(szkolenie żołnierzy) - lecznicza (cele terapeutyczne) - akrobatyczna (rozwijanie sprawności). Zajmował sie głównie gimn. Akrobatyczną- nauka na zasadzie ciągłego powtarzania danego ćwiczenia, bez stopniowania trudności. Organizował różne pokazy gimn. Akrobatycznej. Pracował jako nauczyciel wf. W różnych szkołach. Autor „podręcznika wych. Fiz. Gimnastyki i moralności.” Jego metoda (powtarzania aż do perfekcji) okazała się zła. Lekarze zaczęli zauważać zły wpływ na stan zdrowia i organizm młodziezy. Po przybyciu do Francji FA związał się z prywatnym Instytutem Durdana, gdzie został nauczycielem szermierki i gimnastyki. !818- Amosa powołano na stanowisko dyrektora gimnazjum Wojskowego, o szerokim programie kształcenia ogólnego. Przy tym gimn. Znajdował sie park Grenelle gdzie Amos organizował ćw i gry ruchowe. Do gimn. Sprowadził lekarza i fizjologia. Będąc w gimn. Napisał pracę: „Podr. Wf” gdzie gimnastykę określił jako „wiedze rozumną” o ruchach ciała ludzkiego, ich związku z działaniem zmysłów, rozwojem uzdolnień człowieka, życiem uczuciowym i obyczajowym. Gimnastyka to wg niego wszystkie ćw. prowadzące do zwiększenia sprawności fiz. Ciała, wyrobienia odwagi, umiejętności przystosowania się do środowiska biologicznego. W programie gimnazjum dominowała gimnastyka akrobatyczna, ćw na przyrządach. Na podst. „podręcznika” w 1837 roku opracowano instrukcję do nauczania gimnastyki w wojsku
2. KF. We Francji w II połowie 19 w. i w 1 latach 20. W 19 w. we Francji również zaczął rozwijać się sport i kwestia współzawodnictwa. Różnorodność form aktywności fizycznej była bardzo atrakcyjna. W 1900 r. odbyły się Igrzyska w Paryżu nie do końca udały się pod względem organizacyjnym. KF. we Francji miała dawne tradycje. Dobry klimat sprzyjał aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Przed 1789 r. nie zwracano uwagi na wf. Gry i zabawy miały charakter dowolny były niezorganizowane. Dopiero po rewolucji zaczęto zwracać uwagę na potrzebę i użyteczność ćw. fi. Jednym z projektów reform wychowania był projekt Talleyranda - rzecznika oświaty i bezpłatnej szkoły elementarnej. Zalecał wprowadzenie do szkoły elementarnej nauki pisania rachunków systematyczne ćw. fi. W okresie Dyrektoriatu i Konsulatu z dojściem do władze Napoleona życie we Francji zostało podporządkowane celom wojskowym .WF. w szkołach francuskich zwiększono w postacie musztry wojskowej. Za czasów Napoleona nadano szkołom organizacje wojskową.
3. KF. w Niemczech. A. Geneza Ruchu Tunerskiego. Podczas wojen Niemcy ponosili wiele klęsk i niepowodzeń. Fryderyk Ludwik Jahn- żołnierz armii pruskiej, brał udział w walkach z Napoleonem. Jahn- według niego boisko w Hesenheide miało być ośrodkiem wychowawczym dla młodzieży. Na boiska turnerskich na zajęciach mogło uczestniczyć młodzież ze wszystkich warstw społecznych. Zajęcia składały się z 2 części: ćw. dowolne pod okiem prowadzącego gdzie ćwiczący sami zorganizowali sobie ćw, gry i zabawy. - ćw. narzucane przez nauczyciela. Nauczyciel musiał posiadać umiejętności teoretyczne i praktyczne. Uczniowie dostawali do jedzenia chleb i wodę a także posiadali jednolite stroje. Jahn stawiał nauczycielom gi. wysokie wymagania. Powinien być sprawny budzić szacunek swoją inteligencją, kulturą, ma być wzorem do naśladowania .Określił on typowe ćw. które opublikował w swej książce ,, Niemiecka sztuka gi,, rzut ( kula, oszczep), skoki ( wolne w dal o tyczce na poręczach na przyrządach), bieg, woltyżerka, ćw. równowagi na belce, ćw na drążkach, ćw na poręczach, wspinanie, zapasy, gry gi. E. Eiselen- organizator kursów instruktorów wf. W 1825 r. zorganizował ośrodek sportowy pod nazwą ,, salon woltyżerki i fechtunku;,, . Wychowanie fizyczne w szkolnictwie. W 1841r. rząd pruski zwrócił się do 2 działaczy w dziedzinie wf: Massmanna i Siessa. Aby przedstawili swoje propozycje odnośnie organizacja wf. w szkołach w całych Niemczech. Massmanu - chciał odwzorować system turnerski. Podstawą programową miał być zmodyfikowany system Johna. Program miał być podzielony na lata nauki w szkole prowadzić go mieli fachowo wykształceni nauczyciele. Zalecał rozbudowanie boisk aby usprawnić wśród ludności ćw. gimnastyczne. Spiers- chciał aby do szkół został wprowadzony obowiązek w.f. Projekt Spiersa był odpowiednikiem monarchii pruskiej. Był autorem podręcznika wf. w szkole. 3 pierwsze ćw. wykorzystuje on doświadczenia Johna i boiska gi. włączając je na potrzeby szkoły. 4 wprowadzenie ćw. porządkowych i musztry. Spiers usystematyzował ćw. gi. dzieląc je na : ćw. wolne bez przyrządów, ćw. z pomocą przyrządów, ćw porządkowe i zróżnicował je na kategorie wiekowe. Nie brał on jednak pod uwagę naukowej podstawy ćw. fizycznych. Niewielką wagę przywiązywał do nauki tj. anatomii , fizjologii czy psychologią. Hugo Rothstein- kierownik Instytutu wf. Przestudiował szwedzki system Lingów prez co krytykował założenia gimnastyki Johna i Spiersa. Z programu kształcenia usunął w Instytucie przyrządy przeniesione z boisk turnerskich. Zaczął propagować system szwedzki. 1842- wprowadzono wf do szkół średnich , 1827- wprowadzony był wf w szkołach średnich nadobowiązkowo, 1860- wf wprowadzono do szkół ludowych w Niemczech. Ze względu militarnych i politycznych ( wykształcenie i przygotowanie do służby wojskowego) . Pod koniec 19 w wf. miał służyć głownie wyrobieniu posłuszeństwa karności dyscypliny zapewniając sprawności potrzebną do służby wojskowej. KF. W ANGLII W 19 W ORAZ W POCZĄTKACH 20w. W Anglii klimat i ukształtowanie terenu dają możliwości uprawiania gier i zabaw na wolnym powietrzu przez cały rok nie potrzebne były sale gi. W latach 1876-80 ustawy szkolne wprowadziły obowiązek nauki do tego czasu dzieci z rodzin robotniczych i chłopskich uczono w szkołach parafialnych. Program nauczania był ubogi: czytanie, pisanie, arytmetyka. WF nie wchodził do programu szkół parafialnych. Kolebką ang sytemy wf. stała się szkoła średnia. Powstawały pod koniec 19w. Gry i zabawy na świeżym powietrzu na leżały do tradycji ( polowania, jazd konna, rybołstwo). Nastąpił napływa młodzieży mieszczańskiej do szkół publicznych powstały szkoły internatowe a rodzaje zabaw i gier i ich rola uległa poszerzeniu. Cechą cha. Szkół internatowych była poza lekcyjna aktywność młodych ludzi. Odbywały się zawody międzyszkolne co spowodowało uściślenie określenie przepisów gier co z kolei wpłynęło na większy porządek i ład w dziedzinie wf. Tomasz Arnold- peda. Kierownik szkoły publicznej w Rugby twórca wf. w Anglii działał w 1 połowie 19w. Kiedy został dyrektorem szkoły średniej zauważył duży brak dyscypliny wśród młodzieży. Najpierw wprowadził odpowiednie sankcję ale nie dało to rezultatu. Wymyślił więc coś innego wprowadził zajęcia aktywności fizycznej. Gry i zabawy miały organizować samorządy uczniowskie. Zajęcia były obowiązkowe pozalekcyjne. Elementm dominującym były zajęcia wszechstronne i różnorodne ( gry sportowe, piłka nożna, rugdy, lekkoatletyka). Uważał że te gry sportowe posiadają duże walory wychowawcze, uczą dyscypliny, osiągania celów w drodze współzawodnictwa. System wf. zaczął przenikać na zewnątrz szkół. Zaczęły powstawać kluby sportowe, tworzono przepisy, organizowano rozgrywki zawody. 1851 r.- 1 klub sportowy, 1848 r. - 1 przepisy piłki nożnej, 1908- Igrzyska w Londynie. Anglicy zaczęli zdobywać coraz więcej medali na igrzyskach, właśnie w tych dyscyplinach które były praktykowane w szkołach średnich. 3. SOKÓŁ Towarzystwo to powstało we Lwowie w 1867r. Celem było pielęgnowanie gi. szczególnie higieniczno - racjonalnej i wychowawczej. Statut zakładał że w poszczególnych regionach będą zakładane filie zarządzającym własnym majątkiem działające nie zależnie od centralnego Towarzystwa. Idea stworzenia towarzystwa powstała z inicjatywy młodzieży akademickiej. Inicjatorami byli: Klemens Żokotyński, Ludwig Goltenthal. Sokół jako organizacja pierwsze powstał w Czechach ( była rodzajem wyzwolenia narodowego aby zahamować rozwój ruchu turnerskiego). Sokół to działalność wszechstronna- sport, wychowanie, turystyka, rekreacja, kultura, działalność oświaty. Po upadku powstania w roku 1963 nastąpił kryzys wśród ludności. Aby kontynuować ideę ,, w zdrowym ciele zdrowy duch,, należało stworzyć organizację która promowałaby aktywność ruchową dzięki czemu była nadzieja na wyzwolenie narodowe. Sokół zajął się organizowaniem wf. w szkołach, udostępniał swoje obiekty do prowadzenia zajęć. Kształcił również nauczycieli wf. Organizowano kursy dla nauczycieli - posiadał odpowiednią do tego kadrę i obiekty. Naczelnikiem Sokoła był Wanenty Piasecki, Franciszek Hochman. Naczelnik dawał kierunek działalności Towarzystwa. Piasecki stworzył metodykę ćw. fiz. Antoni Durski - za jego działalnością można mówić o największej liczbie nowych przodowników i promotorów wf. Wtedy powstało ,, grono nauczycieli gi,,. Już w pierwszym okresie działalności powstała wykwalifikowana kadra, obiekty, gmachy, infrastruktura. W 1881 r. po d red. Tadeusza Żulińskiego powstał ,, Przewodnik Gi. So,,. Po roku 1884 powstaje nowe samodzielne gniazda Sokole przestały już być filiami. W 1892 roku nastąpił 1 zlot członków Towarzystwa. W 1892 roku powstaje związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw Sokolskich. Wspierał on istniejące Towarzystwa, urządzał zjazdy, kursy dla nauczycieli, zabezpieczał materialnie nauczycieli emerytów, wydawał czasopisma.
SOKÓŁ - ZABÓR PRUSKI
1gniazda pod kon XiXw. 1884r - Inowrocław-I gniazdo założone przez Maksym Gruszczyńskiego, 1886- Poznań, 1887-Gniezno, 1894-gniazdo sokole wśród Polaków zamieszk w W-wie a w 1895 w Bytomiu.. Potem pows na śląsku w Siemianowicach, Rybniku, Mysłowicach, Chorzowie. Aby nadać gniaz jednolity char w 1893r. Powstaje Związek Sokołów Wielkopolskich, przekształ potem w Związek Sokołów Polskich w Państwie Niemieckim (1894r)- na jego czele J. Krymiński.1897r w Wielkopolsce został wydany przez Wiktora Gładysza podr. „ Nauka gimn. Szkolnej”. Był pierwszym naucz gimn. w sokole na terenie prus. Stosował równomi ćw przyrzą oraz ćw wolne z uwzględ ćw wojsko. Popularne były ćw. z przyborami Podst. dziedziną działal gniazd sokolich w Prusach były ćw. fiz. Uprawiano głównie gimna, la, szermierkę, kolarstwo, gry i zabawy ruchowe, turystykę pieszą. LA zajmował się Czesław Kłos i Julian Lang. Zaborca uważał że Sokół jest org. Wojskową. 1902- w Poznaniu - Sokół zaczął wydawać własne czasopismo. Sokół jako pierwsza organi propag ćw. fiz. Gniazda powstawały tez w głębi państwa niemiec.
SOKÓŁ - ZABÓR AUSTRYJACKI
We wszystkich zaborach przod gimnast i lekkoa A także kolarst, łyżwiar, strzele, turyst, szerm.
ZLOTY- organiz przez towarzy, była to działal na zewnątrz organi,.Maiły na celu manifes działal Sokoła. Masowe pokazy gimnast , propag aktywn fizy : współzawod i zawody. Organi zlotu: msza. Akade, defilada, ćw. fizyczne, zabawa na koniec. Przez zloty sokół chciał przycią nowych członków, zachęcić do udziału w zajeciach . Poza tym była to działal patriotyczna i wyzwoleńcza.
Wychowanie fizyczne na ziemiach polskich w okresie zaborów w początkach XIX wieku. Wychowanie fizyczne wprowadzono do szkól ludowych dopiero w 1860r. wcześniej bo 1840 zalecono je w szkołach średnich. Jedynie w szkołach kadeckich, przygotowujących do służby wojskowej program wychowania fizycznego był dość obszerny, choć podporządkowany celom militarnym. Zabór rosyjski: Wychowanie fizyczne znalazło rzecznika w osobie Tadeusza Czackiego. W 1805r. powstaje liceum w Krzemieńcu, którego program i organizację stworzył Hugo Kołątaj. Była to szkoła dwustopniowa. Wychowanie fizyczne realizowano na obu szczeblach: niższym w formie powszechnych ćwiczeń fizycznych młodzieży, na szczeblu wyższym w formie zajęć specjalnych, obejmujących taniec, fechtunek, jazdę konną.Wytyczne dla powszechnych ćwiczeń fizycznych sformułował Czacki. Podkreslał w nich walory wychowawcze ćwiczeń fizycznych, w szczególności szermierki i zorganizowanych biegów jako srodka usportowienia młodzieży. Ustalał szczegółowe przepisy nauki pływania. Do nauczania dyscyplin specjalnych, tańca, szermierki, jazdy konnej powołał Czacki nauczycieli specjalistów. Nadzór nad uczniami maił pełnić stały lekarz szkolny. Liceum Krzemienieckie było więc pierwszą w Polsce uczelnią, w której wprowadzono wychowanie fizyczne. Zabór austryjacki: W szkołach ludowych RP Krakowskiej wprowadzono wychowanie fizyczne w formie musztry. Bardziej wszechstronny był zakres wychowania w szkoła średnich. W szczególności latem organizowano tzw. majówki młodzieży szkolnej, stanowiące rodzaj świąt wychowania fizycznego. Ulubionymi zabawami były gry wojenne, popisy siły i zręczności, gry w piłkę, gra w lisa, bieg do mety. W okresie RP Krakowskiej wychowanie fizyczne rozwijało się tez na UK m.in. Jazda konna, taniec, szermierka i pływanie. Zabór pruski: echa wzorów niemieckich .
Teodor Matthes- miał zakład w Warszawie gdzie uprawiano szermierkę, ćw. Gimnastyczne według zasad Jahna, pływanie oraz gimnastykę leczniczą. Wykształcił pierwszą kadrę nauczycieli. Założył prywatną szkołę pływania na Wiśle.
Ludwik Bierkowski- profesor Uniwersytetu Krakowskiego, założył szkołę gimnastyczną w Krakowie w 1838 program: gimnastyka, tańce, śpiew, woltyżerka, propagował w-f. Prowadził również szkołe pływania i łyżwiarstwa na Wiśle. Nakreślił potrzebę wychowania fizycznego w szkole. 1837 r. - „ Kilka słów o potrzebie ważności i użytku gimnastyki”. W swojej szkole prowadził gimnastykę małych dzieci, gimnastykę chłopców i dziewcząt, gimnastykę ortopedyczną, woltyżerkę, tańce i śpiew.
Wychowanie fizyczne na ziemiach polskich w okresie zaborów w II połowie XIX wieku. Gimnastykę jako przedmiot nauczania wpr. Do galicyjskich szkół ludowych w 1868, do seminariów nauczycielskich w 1871, do szkól średnich w charakterze nieobowiązkowym w 1873. Gimnastykę jako przedmiot obowiązkowy do wszytkich szkoł wprowadzono w 1879. Przyczyną trudności wprowadzenia gimnastyki był brak sal gimnastycznych, a zła sytuacja finansowa szkól nie pozwalała zakupic odpowiedniego sprzętu. Poważna przeszkoda była również kadry nauczycielskiej z odpowiednim wykształceniem. Pod koniec XIX wieku tytlko w 7% szkoł ludowych uczono gimnastyki. Natomiast w szkołach średnich gimnastyki uczyło się ok20%. Aby naprawić sytuację w 1878 wydano radom okregowym polecenie aby tow. Sokole udzielały bezpłatnej nauki gimnastyki uczniom szkół ludowych w sokolich budynkach aż szkoły ludowe zostaną zaopatrzone w boiska i sale gimnastyczne. Królestwo Polskie-władze wydały w roku 1871 zarządzenia o wprowadzeniu gimnastyki jako nadobowiązkowego przedmiotu w szkołach srednich, jednak realizowano go tylko w niektórych szkołach z powodu braku nauczycieli i pomieszczeń. O bardziej planowanym wychowaniu fizycznym można mówić po roku 1905. Powstające szkoły prywatne zarówno ogólnokształcące, jak i zawodowe wprowadzały do proagarmu zajęć wychowanie fizyczne. Stan realizacji nie był jednak jednolity, niektóre szkoły prywatne borykały się z trudnosciami lokalowymi i materialnymi. Jedynie bardziej zasobne szkoły dbały o poziom lekcji w-f, posiadały dobrze wykwalifikowaną kadrę nauczycieli.szczególnie duża dabałość o w-f młodzieży przejawiały szkoły internatowe. W-f traktowano w nich jako środek wychowawczy. Duzy wpływ na rozwój w-f miał również dwutygodnich RUCH. Zadaniem w-f w seminariach nauczycielskich było nie tytlko usprawnienie fizyczne młodzieży, ale także przygotowanie do nauczania w szkołach elementarnych. Rozwój szkół elemantarnych PMS po roku 1905 dał konieczność powołania odp. Zakładu, który wykształciłby nauczycieli. W 1906 został opracowany projekt programu seminarium dla PMS. Projekt ten przewidywał 4letni cykł nauczania. W 3 roku naucznia program obejmował tez anatomie fizjologię, higienę i ratownictwo. Gry, sporty, zabawy i gimnastyka po 3 godz. Tygodniowo. Sporty: pływanie, wiosłowanie. Projekt dotyczył też budynku szkoły i jej wyposażenia. Sala gimn, stawała się niezbędną czescia koncepcji budynku szkolnego. Likwidacja PMS-1907r. Zabór pruski: Otto Bismarck realizował plan germanizacji ludnośći polskiej. W roku 1860 gimnastyka weszła do szkół ludowych w Prusach. Podstawą metodyczno programową gimn. W szkole ludowej było również turnerstwo w opracowaniu Spiessa. Można zaobserwować wpływy systemu szwedzkiego oraz angielskich gier i zabaw. W roku 1882 wydane zostało nawet specjalne rozporządzenie w sprawie popierania gier i zabaw ruchowych. Zarówno gimn. Szkolna jak i aktywność pozaszkolna w monarchi pruskiej nie mogły więc stanowić dla dzieci i młodzieży polskiej czynników kształtujących sprawność i aktywność fizyczną. Szczególne znaczenie w tym okresie nabiera działność Sokoła
.Kształcenie nauczycieli: Pierwsza generacja nauczycieli w-f powstała z instruktorów i wychowanków prywatnych zakładów gimn.. We Lwowie był to zakład Gimnastyki Edwarda Madeyskiego-1870. W Karkowie zakład Weissa i Gędła oraz szkoła gimn. Wenantego Piaseckiego. Seminaria nauczycielski w latach 70 przygotowywały nauczycieli gimn. Dla szkół ludowych. Gimn. Odbywała się 2 godz. W tyg w I i II roku, a 1 godz w tyg w roku III i IV. W 1874 Powstała we Lwowie Państwowa Konisja Egzaminacyjna dla Kandydatów na nauczycieli gimn w szkołach srednich i seminariach nauczycielskich. Warunkiem przystapienia do egzaminu było reprezentowanie odp. Poziomu sprawności fiz., przygotowanie teoretyczne i posiadać ukończoną szkołę średnią lub seminarium nauczycielskie. Dwaj pierwsi kandydaci przystapili dopiero do egzaminu w 1881, z czego wynika , że zawód nauczyciela gimn. W szkole sredniej nie był w centrum zainteresowania. Duże znaczenie dla wykształcenia nauczycieli WF w szkołach srednich miało utworzenie w 1895 na Uniwersytecie Jagielońskim w Karakowie kursu dla studentów. Którzy obok swej specjalizacji pragnęli uzyskać uprawnienia nauczycieli wf. Kierowniekiem tego kursu był H. Jordan potem Godlewski. Program zajęc: anatomia, fizjologia, dietetyka, metodyka, HKF, ćw. Praktyczne. W roku 1913 kurs został przekształcony w SWF. Głównym ośrodkiem kształcenia nauczycieli wf w Warszawie był powstały w 1892 przez Helenę Kuczalską Zakład Gimnastki szwedzkiej, Leczniczej i Zdrowotnej i Masażu dla kobiet i dzieci. W 1906 r zatwierdzono Warszawska Szkołe gimnastyki i masażu H. Kuczalskiej. Program nauczania obejmował 2 lata: teoria gimnastyki i masażu, anatomia, fizjoilogia, patologia, gimn pedagogiczna i lecznicza. Dwa kierunki: Gimn wychowawcza i lecznicza. Duża rolę w kształceniu instruktorow gier i zabaw dzieci i młodzieży odegrała Fundacja ogrodów Gier i zabaw Ruchowych im. Raua.
Sport, rekreacja i turystyka na ziemiach polskich w okresie zaborów.1.Geneza sportu polskiego- pierwsze przejawy sportu- towarzystwo gimnastyczne Sokół, gdzie powstawały oddzielne sekcje różnych dyscyplin sportowych np. cyklistów, wioslarskie, szermiercze. Ruch jordanowski- czyli stworzenie prze H. Jordana parku w Krakowie, miało wpływ na rozbudzenie wśród młodzieży zainteresowania róznymi sportami( boiska do tenisa, koszytkówka, lekkoatletyka) Towarzystwo Zabawa ruchowych- zajęło się organizowaniem ruchu sportowego wśród młodzieży, co miało wpływ na dalszy rozwój sportu. Kiedy zaczął rozwijać się przemysł ( kapitalizm) ludnośc zaczęła imigrować do większych miast. Równie…z z inhnych krajów- Ci którzy przybywali w sprawach przemysłu, przysnosili wzorce z innych krajów, inna kulturę sportową. Korzeniami rodzinnymi polskimi była działalność Sokoła. Sport na polskich zaboru pruskiego: Tutaj młodzież sama przejawiała różnego rodzaju aktywność fizyczną, ze względu na warunki terenowe. 1939- klub jezdziecki , na wzór towarzystw i klubów angielskich, organizujących wyscigi i popisy jeżdzieckie. Poznańskie towarzystwo Wyscigowe: wyscigi konne, wypożyczanie koni, kursy jazdy konnej. 1877- Klub Mysliwski w Poznaniu. 1904- Klub Wioślarski 04, 1912- Klub Wioślarski Tyron i Gopło. Rozwój tych dyscyplin był również uzależniony od strony finansowej, kosztów zwiazanych ze sprzetem, budową wodnych obiektów. Dlatego róznież zaczęły rozwijać się piłka nożna i lekka atletyka. 1907r.- klub piłkasrki Normandia oraz potem Warta, Sparta, unia, Polonia. 1913r. Związek Tenisowy Młodzieży Polskiej. 1914- Poznański Klub Tenisowy- kluby te organizowaly rozgrywki i turnieje. 1913r. - Związek Polskich Tow. Sportowych.
Sport na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego: W zaborze rosyjskim w latach 80 XIX wieku nastapił rozwój społeczny i kulturalny mieszczaństwa( właściciele fabryk, firm , spólek, rozwój przemysłu). Ze względu na możliwości finansowe stali się organizatorami Tow. Sportowych. 1882- Warszawskie Tow. Wioślarskie, które zachęcało do pływania na łodziach wiosłowych i żaglowych, statkach parowych, organizowało regaty wioślraskie, wycieczki po rzekach, propagowało pływanie, a także gimnastyke i łyżwiarstwo, szermierke. 1886-Warszawskie Tow. Cyklistów propagowało kolarstwo, organizowało zawody( mistrz. W-wy i
Król. Polsk.) Członkami honorowymi byłi H. Sienkiewicz i B. Prus. 1893- Warszawskie Tow. Łyżwiarskie urzadzało zawody łyżwiarskie, konkursy jazdy figurowej, dawało lekcje jazdy na wrotkach. 1907 Warszawskie Koło Sportowe- pierwszy wielosekcyjny klub sportowy w W-wie. Propagowało gimnastyke, szermierke, koszykówke, pływanie, boks, łucznictwo a przez wszystkim piłkę nożną. 1912 Warszawski Klub Wioslarski- samodzielna org. Sportowa kobiet( nauka pływania, gimnastyki) popularyzował wioślarstwo. Sporty te wymagały dużego nakładu finansowego( sprzęt, organizacja, obiekty) dlatego największą popularność wsród niezamożnej młodzieży zdobyła piłka nożna, ze względu na łatwą dostepność, tani sprzęt, boiska. Z czasem zaczęło powstawać coraz więcej klubów piłkarskich ( KS. Polonia , Korona, Legia (1915-1916)). Z inicjatywy warszawskiego Koła Sportowego zorganizowano w dniach 20-22 wrzesnia 1918r. Ogólnopolski Zjazd Tow. Sportowych i Gimnastycznych. Miał na celu ujednolicenie, zebranie wszystkich poglądów, opinii i osiągnięć w ramach w-f i sportu, tak aby stworzyc Związek Polskich Stowarzyszeń Sportowych i Gimnastycznych. Główne założenia zlotu:- dążenie do stworzenia ZPSSiG; - polecenie aby związek co roku organizował igrzyska narodowe, aby można było przygotować się do współzawodnictwa miedzynarodowego. WT i WTC to nie tylko propagowanie sportów ale też działalność w zakr. Turystyki i rekreacji. Miały charakter elitarny- nie każdego było stać na członkostwo. Na wzór tych towarzystw zaczęły powstawać podobne poza Warszawą. WTC tworzyło konsulaty w innych miastach. ( Częstochowa- 1948) Organizowało wystawy higieniczne, rolnictwa i przemysłu. Odbywały sie przy tym pokazy sportowe np. Zapasy, co było impulsem do rozwoju sportu
Te sporty wymagały dużego nakładu finansowego, dlatego największą popularność zdobyła wśród młodzieży piłka nożna( łatwa dostępność, tani sprzęt)
w I dekadzie XIX w. zaczęło powstawać coraz więcej klubów, składających się początkowo z 2-3 sekcji., gdzie dominowała piłka nożna (KS POLONIA, KORONA, WKS LEGIA) w I dekadzie XIX w. Z inicjatywy WKS zorganizowano Ogólnopolski zjazd Towarzystw Sportowych i Gimnastycznych. 20-22 wrześ 1918r. Założenia zlotu:- utworzenie Związku Polskich Stowarz. Sportowych i Gimn. - polecenie aby ten wiązek co roku organizował Igrzyska narodowe, aby przygotować sie do rywalizacji międzynarodowej Sport na ziemiach polskich zaboru austryjackieg: Najbardziej rozwineło się piłkarstwo. W latach 1900-1910 powstało wiele klubów piłkarskich tj. Lechia Cracovia, Czarni pogoń Wisła. Z czasem niektóre kluby stawały się wielosekcyjne. 1911r. Polski Związek Piłki Nożnej. Ruch sportowy rozwijał się też w klasie robotnieczej: Robotniczy Klub Sportowy. Tutaj również działał Sokół i jego sekcje oraz Towarzystwa w Krakowie Lwowie( Tow. Łyżwiarskie, Kolarskie, Szermiercze). Geneza i rozwój ruchu rekreacyjnego: Największy wpływ na ruch rekreacyjny miał Henryk Jordan, który zauważył potrzebę ruchu i aktywności fizycznej wśród młodzieży. Widział, że nie ma do tego nigdzie odpowiednich warunków. Otwarł park rekreacyjny w Krakowie w 1889r. park posiadał 12 różnych boisk do gier i zabaw. Na wzór angielski, amerykański. Boiska do tenisa, koszykwki, piłki nożnej, lekkiej, gier i zabaw ruchowych. Głownie dla dzieci i młodzieży szkolnej, rzemieślniczej. Róznież dla dorosłych. Między grupami odbywała się rywalizacja. Były wyznaczone godziny zajęć. Cwiczących dzielono na grupy, rolę instruktorów pełnili lekarze, nauczyciele. Ruch rekreacyjny: propagował nieznane dotąd dyscypliny i formy aktywności, rozpowszechnia aktywność wśród dzieci i młodzieży, uzupełnienie zajęć szkolnych, dał impuls do rozwoju sportu ( dzięki współzawodnictwie), uświadomienie, że ruc rekreacyjny, sport, nie tylko jest przeznaczony dla elit warstw zamożnych.