BEZROBOCIE

Pojęcia:

Rynek pracy - miejsce, w którym ludzie oferują podaż usług pracy i zgłaszają popyt na te

usługi. (oczyszczenie się tego rynku określa zagregowane wartości nakładu pracy i produktu)

stawka płacy realnej - realna wartość liczby jednostek pieniądza wypłacanych za 1 godzinę świadczenia usług pracy

w/P (gdzie: w - oznacza stawkę płacy, P - cena sprzedanych dóbr)

jednolita stawka płacy - w. Mierzona w jednostkach pieniądza na godzinę pracy w przeliczeniu na 1 osobę.

Zatrudnienie - łączna liczba osób pracujących na stanowiskach w sektorze rynkowym.

POPYT NA PRACĘ I JEGO WŁAŚCIWOŚCI

Przedsiębiorstwo ustala swój popyt na pracę na poziomie l^d, zapewniającym maksymalizację zysku w każdym okresie.

MPL = w/P

MPL - krańcowy produkt pracy

Popyt na pracę - krańcowy produkt pracy zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości pracy. Producenci ustalają poyt na pracę, w punkcie, w którym krańcowy produkt pracy jest równy stawce płacy realnej.

MPL

w/P

l^d l

Przesunięcie się przebiegu krańcowego produktu pracy w górę, tzn. przesunięcie się w górę krzywej prowadzi do wzrostu popytu na pracę przy danej stawce płacy realnej. Zatrudnienie wzrasta do momentu, w którym MPL ponownie jest równy w/p

BEZROBOCIE - równa się liczbie osób poszukujących pracy, lecz nie zatrudnionych.

Łącznie bezrobocie i zatrudnienie stanowią zasób pracy. Osoby, które pozostają bez pracy i jej nie szukają, uznajemy za pozostające poza zasobem pracy.

Stopa bezrobocia - stosunek liczby bezrobotnych do łącznej liczby zatrudnionych i bezrobotnych; część zasobu pracy pozostająca bez pracy.

Wolne miejsca pracy - różnica między liczbą miejsc pracy w firmach a poziomem zatrudnienia. (oznacza liczbę miejsc pracy, których firmom nie udaje się obsadzić)

MODEL PODEJMOWANIA PRACY

_

w^u w w

Rozkład ofert pracy:

Krzywa przedstawia prawdopodobieństwo otrzymania różnych ofert pracy. Im wyższe jest położenie krzywej, tym większe prawdopodobieństwo otrzymania oferty płacy na danym poziomie. Zauważmy, że w^u jest dochodem otrzymywanym w okresie pozostawienia bez pracy, a w jest płacą wymaganą. Oferty płacy są akceptowane, jeśli są co najmniej równe w. W przeciwnym razie będą odrzucane.

Wartość w^u jest równa efektywnej płacy otrzymywanej w okresie bezrobocia. Od razu widać, że osoba poszukująca pracy odrzuci każdą ofertę płacową poniżej poziomu w^u.

Przy danym położeniu w^u podstawowa decyzja osoby poszukującej pracy dotyczy tego, czy przyjąć ofertę płacy gdy w>w^u.

Płaca wymagana - stawka płacy wystarczająca, aby skłonić daną osobę do podjęcia pracy.

Stopa podejmowania pracy - stopa, według, której osoby nie pracujące przechodzą ze stanu bezrobocia lub spoza zasobu pracy do stanu zatrudnienia.

Czas trwania bezrobocia - oczekiwany czas trwania danego przypadku bezrobocia. Długość okresu pozostawania bez pracy jest w odwrotnej zależności od stopy podejmowania pracy.

Stopa odstępowania od pracy - stopa, według której pracownicy przechodzą ze stanu zatrudnienia do stanu bezrobocia lub opuszczają zasób pracy.

Naturalna stopa bezrobocia - przecięta stopa bezrobocia występująca w gospodarce, zależna od przeciętnej stopy odstępowania od pracy i stopy podejmowania pracy.

Czas trwania zatrudnienia - średni oczekiwany czas trwania zatrudnienia na danym stanowisku; czas ten jest odwrotnie proporcjonalny do stopy odstępowania od pracy.

Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia - system zapewniający czasowe zasiłki pracownikom, którzy utracili pracę i są w danym momencie bezrobotni.

Stosunek zastąpienia - stosunek zasiłku na wypadek bezrobocia do poprzedniego dochodu z pracy pracownika.

Stawka oparta na doświadczeniu - rozwiazanie amerykańskiego systemu ubezpieczeń na wypadek bezrobocia, przewidujące większe podatkowe obciążenie tych pracodawców, których firmy mają wyższą stopę odstępowania od pracy.

Zwolnienia czasowe - przypadki odstępowania od pracy, w których pracownik jest w ciągu kilku miesięcy przyjmowany ponownie.

Płaca minimalna - kwota, poniżej której nie może, zgodnie z prawem, zejść stawka faktycznie płacona przez firmę.

Dane po wyodrębnieniu wahań sezonowych - wielkości skorygowane o nominalne zmiany sezonowe. Korekty sezonowe mają duże znaczenie dla większości zmiennych występujących w rachunkach narodowych, takich jak PNB i jego składniki, a także agregaty pieniężne.

ODSTĘPOWANIE OD PRACY, PODEJMOWANIE PRACY A NATURALNA STOPA BEZROBOCIA

L - liczba osób zatrudnionych

U - liczba bezrobotnych

L+U - zakładana niezmienność zasobu pracy w czasie

Nie uwzględnia się odchodzenia na emerytury lub powiększenia zasobu pracy o nowe osoby. Ze względu na fakt ponawiania oceny zarówno pracowników (przez pracodawców), jak i pracy (przez pracowników) w każdym okresie pewna część zatrudnionych odstępuje od pracy.

Przykład:

Strzałka od L do U oznacza liczbę osób, które odstąpiły od pracy. Jeżeli wielkość zasobu pracy jest stała i - co jest oczywiście założeniem nierealistycznym - jeśli żadna z osób, które utraciły pracę, nie znajdzie natychmiast nowej, to wszyscy ci, którzy utracili pracę, przechodzą z kategorii L do kategorii U. Do naszych celów załóżmy, że w każdym okresie traci pracę 1% zatrudnionych, tzn. stopa odstępowania od pracy dla tego okresu jest równa 1%.

Przepływy między zatrudnieniem i bezrobociem.

W tym przykładzie 1% zatrudnionych (L) w każdym okresie traci pracę. Jednocześnie 15% osób bezrobotnych (U) w każdym okresie podejmuje pracę. Dlatego też zmiana netto liczby bezrobotnych w danym okresie wynosi: 15%U-1%L. Zmiana liczby bezrobotnych jest równa zmianie liczby zatrudnionych, ma jedynie przeciwny znak.

Załóżmy, iż 15% osób pozostających bez pracy w każdym okresie ją podejmuje. Innymi słowy, stopa podejmowania pracy wynosi 15% na okres.

Okres	(L)		(U)		Liczba osób tracących pracę (L)x1%		Liczba osób podejmujących pracę (U)x15%		Zmiana netto zatrudnienia 5-4		Zmiana netto bezrobocia -(5-4)
1 2 3 4 5 6 . . . ∞	90,0 90,6 91,1 91,5 91,9 92,2 . . . 93,8		10,0 9,4 8,9 8,5 8,1 7,8 . . . 6,2		0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9		1,5 1,4 1,3 1,3 1,2 1,2 0,9		0,6 0,5 0,4 0,4 0,3 0,3 0		-0,6 -0,5 -0,4 -0,4 -0,3 -0,3 0
1		2		3		4		5		6		7

Uwagi: Zakładamy ,że gospodarka w pkt. wyjścia ma 90 mln zatrudnionych i 10 mln bezrobotnych. Kiedy liczba zatrudnionych osiągnie 93,8 mln, a liczba bezrobotnych 6,2 mln, zmiana netto zatrudnienia i bezrobocia jest równa zeru. Tak wię w tym przykładzie naturalna stopa bezrobocia wynosi 6,2%.

CECHY naturalnej stopy bezrobocia:

1. chociaż stopa bezrobocia ostatecznie ustala się na takiej wysokości, przy której zmiana netto zatrudnienia i bezrobocia będzie równa zeru to nadal w gospodarce będzie spora fluktuacja pracowników ( w naszym przykładzie: sb=6,2%, prawie milion osób traci i podejmuje pracę w każdym okresie) Duże obustronne przepływy miedzy zatrudnieniem i bezrobociem są normalnym elementem funkcjonowania rynku pracy.

2. Dynamika zatrudnienia i bezrobocia, podobnie jak wysokość stopy bezrobocia, zależy od stopy odstępowania od pracy i stopy podejmowania pracy.

Obie te stopy są zależne od rozmaitych czynników: jak wiek i doświadczenie zawodowe danej osoby, dochód, jaki otrzymują bezrobotni a także zmienność warunków podaży i popytu gałęzi.

Wpływ czynników na stopę odstąpienia od pracy i podejmowania pracy:

ϕ - stopa podejmowania pracy

σ - stopa odstępowania od pracy

ΔL - zmiana liczby zatrudnionych w ciągu danego okresu

ΔL=ϕU - σL (1)

Zauważmy, że wyraz pierwszy ϕU oznacza liczbę bezrobotnych, którzy w danym okresie podejmują pracę, wyraz drugi σL zaś jest liczbą zatrudnionych, którzy w tym samym czasie utracili pracę. Z powyższego równania wynika, że zmiana zatrudnienia równa się liczbie osób, które podjęły pracę, pomniejszonej o liczbę tych, którzy z niej odeszli.

Według równania (1) zatrudnienie wzrasta, jeżeli więcej osób podejmuje pracę (ϕU), niż ją traci (σL). W odwrotnej sytuacji następuje spadek zatrudnienia. Żeby określić naturalny poziom zatrudnienia i bezrobocia, do równania (1) wstawiamy wielkość zmiany w zatrudnieniu, ΔL, równą zeru. Wykorzystując następujący warunek, zgodnie z którym wielkość zasobu pracy, L+U, została ustalona na 100 mln, otrzymujemy:

ϕU= σL=σ(100U) (2)

Rozwiązując to równanie względem liczby bezrobotnych, U, określimy naturalną wielkość bezrobocia i zatrudnienia jako:

U=100
(3)

L=100
(4)

Dlatego też naturalna stopa bezrobocia wynosi:

u=

(5)

W naszym przykładzie σ=0,01 na jeden okres, a ϕ=0,15 na jeden okres. Stopa bezrobocia równa się więc u=0,01/0,16=6,2%.

Wyższa stopa odstępowania od pracy zwiększa naturalną stopę bezrobocia, a wyższa stopa podejmowania pracy ją obniża.

DOPŁYWY DO ZASOBU PRACY I ODPŁYWY Z ZASOBU PRACY

1. Zmiana pracy bez powiększenia grona bezrobotnych czy opuszczania zasobu pracy. (Ten typ przepływu jest szczególnie popularny wśród sportowców i profesorów ekonomii)

2. Utrata pracy i przejście do grona bezrobotnych

3. Podjecie pracy przez osobę bezrobotną

4. Przejście ze stanu bezrobocia do grona osób nie wracających do zasobu pracy. Takie osoby czasami określa się mianem pracowników zniechęconych

5. Przystępowanie lub powrót do zasobu pracy osób uprzednio bezrobotnych

6. Otrzymanie pracy od razu przez osoby powracające do zasobu pracy i nowo wchodzące na rynek pracy (absolwenci szkół biznesu i ekonomii)

7. Utrata pracy, której towarzyszy opuszczenie zasobu pracy (strumień ten obejmuje trwałe emerytury, a także przypadki opuszczenia zasobu pracy w celu wychowania dzieci lub ponownego podjęcia nauki)

DEMOGRAFICZNE PRZYCZYNY ZMIAN STOPY BEZROBOCIA

Różnice stopy naturalnej odzwierciedlają różnice stopy odstępowania od pracy i stopy podejmowania pracy. Kształtowanie się stopy odstępowania od pracy w różnych grupach demograficznych można porównać na podstawie analizy danych dotyczących czasu trwania zatrudnienia: osoby z wysoką stopą odstępowania od pracy przeważnie mają krótkie okresy zatrudnienia i odwrotnie. W celu uzyskania informacji o stopie podejmowania pracy można przeanalizować dane dotyczące czasu trwania bezrobocia. Osoby, które szybko znajdują pracę mają krótkie okresy bezrobocia i odwrotnie.

Czas trwania zatrudnienia - Z badań Roberta Halla wynika iż 61% przypadków trwa mniej niż 1 rok, średni zaś czas trwania nowej pracy wynosi 4 lata. Uwarunkowane jest to wiekiem np. u 20-latków czy nastolatków odstępowanie od pracy jest zjawiskiem znacznie bardziej rozpowszechnionym - większość z nich nie znajduje pracy, która by ich zatrzymała dłuższy czas; płeć, koloru skóry itp.

Czas trwania bezrobocia - Im osoba bezrobotna potrzebuje dłuższego czasu na znalezienie pracy lub opuszczenie zasobu pracy tym większa będzie zarejestrowana liczba bezrobotnych w dowolnym momencie. Kim Clark i Lawrence Summers w wyniku swoich badań dostarczają pewnych interesujących informacji na temat czasu trwania bezrobocia. Twierdzą bowiem oni:

• przy określaniu średniej liczby osób bezrobotnych w dowolnym momencie faktycznie waży się częstość każdego przypadku bezrobocia czasem jego trwania

• mniej więcej połowa wszystkich przypadków bezrobocia kończy się wycofaniem z zasobu pracy a nie zatrudnieniem np. nastolatki na ogół łatwiej znajdują pracę oraz szybciej opuszczają zasób pracy niż osoby starsze. (wyższa stopa bezrobocia dla nastolatków odzwierciedla więc w przeważającej mierze raczej krótszy czas trwania okresów ich zatrudnienia niż niską stopę podejmowania pracy)

CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE NATURALNĄ STOPĘ BEZROBOCIA

Według ekonomistów naturalna stopa bezrobocia dla całej gospodarki kształtuje się pod wpływem bardzo wielu czynników, zwłaszcza polityki państwa.

1. ubezpieczenie na wypadek bezrobocia - w USA system ten został wprowadzony w 1936 r. Zapewnia on zasiłki tym uprawionym osobom, które utraciły pracę i są w trakcie jej poszukiwania. Stąd też kandydatami do pobierania zasiłków mogą być osoby mieszczące się w kategorii ”bezrobocie”. Zasiłki dla bezrobotnych są jednym składnikiem dochodu , który uzyskuje osoba nie pracująca. Stosunek potencjalnych zasiłków do pracy w poprzednim miejscu pracy jest nazywany stosunkiem zastępczym. Ważnym elementem tego system jest stosunek zastąpienia i dopuszczalny okres pobierania zasiłków. (Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia zwiększa stopę bezrobocia).

2. Płaca minimalna - dolna granica płacy , której nie powinno się przekraczać (pracodawca nie może zejść poniżej tego pułapu, zwiększa bodźce zatrudnienia pracowników przez firmy, pracownik efektywniej pracuje przy wyższej płacy minimalnej) należy ustalić odpowiednią płacę minimalną by nie zmniejszała bodźców zatrudnienia u pracodawcy oraz by nie zniechęcała pracowników, zmniejszenie stopy bezrobocia)

3. Związki zawodowe - ekonomiści niekiedy sugerują, że związki zawodowe powodują bezrobocie. Przeważnie związki mogą podnosić stawkę płacy realnej i powstrzymywać wzrost poziomu zatrudnienia w sektorach, w których działają. W sektorach pozostałych istnieje wyższa podaż pracy i niższa stawka płacy realnej. Związki zawodowe mogą więc być przyczyną nieefektywności, w tym niewłaściwej dystrybucji pracy i produkcji między sektorami objętymi zwiąkami i pozostałymi.

SZOKI PODAŻOWE

Szoki naftowe - większość ekonomistów jest przekonana, że gwałtowny wzrost cen ropy naftowej w latach 1973-74 i 1979-80 był ważnym czynnikiem recesji lat 74-75 i 80-82. Hamilton wnioskuje, iż szoki naftowe były ważnym źródłem wysokiego bezrobocia i niskiego wzrostu realnego PNB. (Watro również zauważyć, że wzrost cen ropy na początku kryzysu w Zatoce Perskiej w sierpniu 1990 r. Przypadł na początek recesji 1990-91.

Przesunięcia między sektorami -

1. Dvid Lilien (szoki agregatowe) zmiana strukturalna produkcji, przejście od tradycyjnych dziedzin przemysłu przetwórczego do gałęzi o wysokim udziale zaawansowanej technologii i usług; Lilien twierdzi, że proces przemieszczania pracy między sektorami prowadzi do wyższej stopy odstępowania od pracy i w konwencji do wyższych stóp bezrobocia.

2. P.Loungani - twierdzi,że jeżeli się przyjmie niezmienne zachowanie cen ropy, to w danych dla USA nie ma już specjalnego powiązania między zmianami struktury produkcji a stopą bezrobocia. Rozrzut cen akcji między sektorami ma wiekszą moc objaśniającą dla bezrobocia niż miernik Liliena, czyli rozrzut zmian zartudnienia. Ceny akcji mogą się spisywać lepiej, ponieważ jako oceny rynkowe odzwierciedlają trwałe skutki różnych zmian sektorowych.

3. Steve Davis, John Haltiwanger - recesje charakteryzują się niezwykle dużym zakresem przemieszczeń miejsc pracy, tzn. Dużą sumą miejsc pracy tworzonych i likwidowanych. Bezrobocie pojawia się (tak jak i Liliena) jako skutek frykcji w procesie kojarzenia pracowników z nowymi miejscami pracy. Proces przemieszczeń jest skoncentrowany w obrębie sektorów i dlatego nie obejmuje zwłaszcza tego typu przesunięć strukturalnych, na które kładzie nacisk Lilien. Wskazują również, że miejsca pracy tworzone i likwidowane są odbiciem stałych zmian w zatrudnieniu na poziomie poszczególnych zakładów. Zmiany w bezrobociu nie polegają, więc na czasowych zwolnieniach, na których skupiają niektóre teorie, np. te, w których główny nacisk jest położony na rolę ubezpieczenia na wypadek bezrobocia.

Wahania sezonowe - w procesie tym próbuje się wyeliminować normalne fluktuacje jakiejś zmiennej, np. realnego PNB, powstające od zimy (I kwartał) do zimy (II kwartał) itd.Do pewnych ciekawych wniosków doszli Robert Barsky i Jeffrey Miron koncentrując się na danych nie skorygowanych

1. sezonowe wahania różnych wielkości - takich jak realny PNB, konsumpcja, inwestycje oraz rozmiary zatrudnienia i bezrobocia - są większe niż zmiany związane z typowymi fazami recesji i ożywienia

2. ruchy sezonowe przypuszczalnie odzwierciedlają wpływ pogody i rozkład dni wolnych od pracy. W pewnym stopniu możemy je traktować jako regularne zmiany techniki (np. wpływ pogody na przemysł budowlany), w pewnym zaś również jako systematyczny wpływ preferencji (np. pozytywny wpływ Bożego Narodzenia na popyt konsumpcyjny oraz negatywny wpływ wakacji letnich na podaż pracy). Tak więc wpływy sezonowe są analogiczne do zakłóceń, na których skupiają się modele realnego cyklu koniunkturalnego, czyli szoków technicznych lub zmian preferencji. Wielkość wahań sezonowych wskazuje, że tego typu zakłócenia mogą w krótkim czasie osiągnąć znaczną siłe. W szczególności są to dowody osłabiające argumenty niektórych ekonomistów twierdzących, że szoki techniczne i zmiany preferencji nie mogą być na tyle wielkie, aby wyjaśnić obserwowane rozmiary faz recesji i ożywienia. Oprócz tego podobieństwo ruchów sezonowych do tych, które wynikają z recesji i ożywienia, sugeruje, iż podobny typ zakłóceń może leżeć u podłoża wszelkich obserwowanych wahań. Empiryczne obserwacje sezonowości sugerują więc, że modele realnego cyklu koniunkturalnego dają podstawy do wyjaśnień faz recesji i ożywienia.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

U

L

1%/okres

15%/okres

ZATRUDNIENIE

BEZROBOCIE

OSOBY POZOSTAJĄCE POZA ZASOBEM PRACY

2

3

4

5

6

7

---