Mikrobiologia- ogólna, szczegółowa, lekarska, weter, rolnicz, sanitarna, przemysłow.
Nauki- wirusologia, bakterio, myko, protozoom, algo.
Różnice prokar i eukar: prokar: DNA w cytopl, 1 chromos, DNA połączone z białkami histopodobn, plazmidy, rozm. Bezp., transfer inform
Budowa prokar- Ści. Kom (decyduje o G+ [gruba warst mureiny] G- [cienka]), cytoplazma, DNA, plazmidy, (determinują możliwość przeżycia w różnych warunkach), rybosomy, otoczki (f. ochronne, wiązanie ketonów, jonów metali, rola w adhezji do powierzchni, ochrona przez obroną zakażanego).
Ekstremofile- mikroorg żyjące w skrajnym środ. Typy: acydofile (Nisk. pH), Alkalifile (wysok pH), anaeroby, endolity, Hipolity, halofile (wys stęż soli), org metalotoler, oligotrofy, piezofile, psychorofile, termofile.
Kszt. Kom bakter- coccus (ziarniak), diplococcus (dwoinki), streptococcus (paciorkowiec), stephylococcus (gronkowiec), corynebacteriaceae (maczugowiec), bacillus (lasecki), bacterium (pałeczki), vibro (przecinkowce), spirillum (śrubowce), spirochaetae (krętki)
Mikoplazmy- najmniejsze samoreplikujące się, brak ścian, pasożyty zwierząt, infekcje
Sinice G- - tlenowe, fototropiczne, autotroficzne, w wodzie, kuliste lub nitkowe kolonie, dostarczają innym tlen i sub. Odżyw.
Riketsje G- - pałeczki, pasożyty kom stawonog, ludzi i zwierz, Rikettsia prowazekii - tyfus
Chlamydie G+ -kuliste,patogeny ludzi,zależ odATP gospodarza.Chlamydia pisttaci -papuzica
Bakt śluzowe- duże ilości śluzu, saprofity.
Promieniowce- w naturalnym śr, produkcja enzymów, wytwarzają pigmenty, zapach gleby, odpowiedzialne za mikrokorozję, wytwarzają antybiotyki, Mycobacterium- gruźlica, zakażenia.
Enterobacteriaceae - pałeczki. Esccherichia - w przewodzie pok zwierz i ludzi, niepożądane w przem mięsnym i farmaceut. Salmonella- dur brzuszny. Proteus- b.gnilne białka, zatr pokarm. Erwinia- miękka zgnilizna warzyw, zaburz jelit u czł. Serratic- psucie produkt ze skrobią. Yersinica- w ukł pok zwierz, w produkt żywność.
GRZYBY budowa- ściana kom, rybosomy, cytoplazma, rzęski, mitochondriom (dostarcza E), jądro (bł kom, jąderko, kariolimfa, chromosomy, pory jądrowe), RE (wewkom, międzykom system kanałów, synt białek), ap. Golgi (chem modyfikacja subst zużytych przez kom, sortowanie i dojrzewanie białek i lipidów, modyfikacja reszt cukrowych, synteza wielocukrów) Podział- Acrasiomycetes, Myxomycetes, Phytomycetes, Ascomycetes, Basidiomycetes, Deuromycetes.
Drożdże- jednokom, 1-10nm, okrągłe, elipsoidalne, wydłużone. Rozm. Poprzez podział(: kom macierzwypukleniejądro wydłuża się dzieli się1- do wypuklenia, 2- z powrotem)., rozczepienie, zarodniki workowe. Wykorzystywane w piekarnictwie, piwowarstwie, gorzelnictwie, mleczarstwie. Ferment etanolowa- przekszt sacharydów do etanolu. Drożdże niefermentujące- metabolizm sacharydy na drodze tlenowej. Drożdże na 3 gr wzg akt oddechowej- metabolizm tlenowy (dr nieferment), prowadzące pr tlen (dr browarnicze, piekarskie, patogenne), met beztl. Droż jako- dodatek żywieniowy w postaci granulek lub tablet, zawiera Wit B oraz aminokw.
Pleśnie- kst wydłużony, strzępki jedno,wielokom, zarodnionośne. War wzrostu: podł z cukrem, brzeczką słodową, pH 5-6, temp 18-20. Zygomacetes: sporangiofor (strz), sporangium (ar), sporangiospor, wytwarza przetrwalniki zygospory. Ascomycetes: konidiofor, konida, tworzą worki z aksoporami. Deutomerycetes- rozm wegetatywne. Antybiotyki: Penicillum notatum, penicillum patulum, fusarium ssp. Enzymy- wykorzystywane w przemyśle spożywczym, Asparagillus, Penicillum, Mucor, Rhizopus.
Glony- autotrof, zależne od wody, f. pierwotny producent materii org w śr wodnym, jedno,wielokom, o róznych rozmiarach, nie występują u nich korzenie, liście itp. Rozm: bezpłciowe poprzez fragmentacje plech i podział plechy, zarodniki. Znaczenie: pokarm dla ryb, oczyszczanie wody, wydzielanie tlenu podczas fotosynt, jako pasza dla zwierząt, źródł Wit. Zastosowanie: kosmetyki, preparaty z jodem, antybiotyki, subst bakteriobójcze, leki.
Pierwotniaki- jenotom, mikroskopijne, poruszanie poprzez nibynóżki, wicie, rzęski. Heterotrofy, w wodzie. Wywołuja choroby: zarodziec malarii, Lamblia jelitowa, Pełzak czerwonki, Rzęsistek pochwowy, Świdrowiec gambijski.
PRZETRWALNIKI- konidia (promieniowce powstają przez fragment strzęp, zawierają barwniki), ankiety(sinice, ziarniste, powstają pod wpływem braku św), cysty(bakterie), mikrospory(bak śluzowe)
Def- specjalne formy egzystencji mikroorg, w których nie przebiegają żadne procesy metabol. Mniejsze od kom macierzystej. Duża odporność. Powstają w warunkach niekorzystnych. Pęłnią role w rozprzestrzenianiu się.
Endospory- wytwarzane przez bacillus, clostridium, w niekorzyst warunkach, ułożone central/ biegunowo. Budowa: rdzeń, śc przetrwalnika, korteks, płaszcz, egzosporium. Tworzenie: w wew kom, nagromadz subst, zużycie mat subs zapas, trwa 5h. regulowany przez śr. Wypuklenie cytoplazmypodział DNAoddzielenie prespor raz z częścią cytopl i tworzy śc przetrwalwytworzenie osłon białk. Kwas PHB- wewkom substrat, u bak Tl, beztl, sinic. W warunkach beztl gromadzony do przeprowadzenia fermentacj. W tlen jako źródło C i E. Kiełkowanie: poprzedzony pobieraniem wody, glukozy, aminokw. Podczas kiełkowania zachodzą zmiany w oddychaniu, akt enzymat, utrata suchej masy i ciepłoodporności. Mikroskop: endosp załamują światło, bogate w białko, barwią się, podgrzewanie.
Quorum sensina- „poczucie obecności” przeznaczony do komunikowania system kontrolujący geny w odp na gęstość populacji. Elem: cząst sygnalizac, białko LuXI, białkowy regulator traskrypcjny LuXR, Kontroluje: sporulacje, bioluminescencje, wytworz czynników wirusologii, tworzenie briofilmu, ruchliwo kom.
Przetrwal grzybów- służą rozpowrzech i przeżywaniu w trudnych warunkach, powstają na konidioforach lub agregatach. 1 lub wielkom.
WIRUSY- są ożywione i nieożywione. Pasożyty obligatoryjne namnażające się w kom żywych. Budowa: wirion (rdzeń, kapsyd [heliakalny i izoaedralny. Funkcje: nadaje kszt, determin tropizm, udział w uwalnianiu kw nuklein do kom, składanie cząstek potomnych w zainfek kom. Ochrona w śr pozakom], osłona.) Gospodarze: bakterie, rośliny, zwierzęta. Występowanie: woda, roś, zwierz, owady, śr zurbanizowane, laboratoria. Kontakt z kom gospodarza: 1. infekcja produktywna kom umiera lub przeżywa (Infekcja) 2. nieproduktywna genom w kom gospod lub genom ginieinfekcja utajona lub nowotwór. Genomy- małe, dsDNA, ssDNA, dsRNA, ssRNA+, ssRNA-. Kondują białka, replikacja. Kszt liniowy, kulisty. Cechy do klasyfikacji: obecność osłonki, kształt, cechy genomu, segmentacja, sposób rozprzestrzeniania się, replikacja. Wirusy rośl wprowadzane przez: inkulacje, owady, grzyby, pyłek. Podczas zakażenia zmiany morfolog i ubarwienia. Wirusy zwierz- etapy ataku: adorbcje (przyczepianie do błony), penetracje (edocydoza), odpłaszczanie (enzymy wirusa lub gospod), biosynteza (produkcja kw nuklein), dojrzewanie (pączkowanie/przebijanie). Wirusy ludzkie- ospa, świnka, grypa, opryszczka,odra. Dzielimy na: pneumotropowe, dermo, neuro, Entero, pan. Tropizm- wir atakują te kom które posiadają na swojej powierz. Bakteriofagi- atakują i replikują się w kom bakt. Dzielą się na namnażające się bez integracji i integrujące. Etapy ataku: adorpcja, penetracja, biosynteza, dojrzewanie, uwalnianie. Cele środków antywir- zapobieganie adsorpcji i odpłaszczaniu, hamowanei replikacji, translakcji i aktywacji białek.
ODŻYWIANIE - wykorzystyw sub pokarmowych ze środ. Jest ono budulcowe i energetyczne. Dobór pokarmu zależy od zdolności do syntezy przez M i dostępności.
Pożywki- sztucznie stworzone środ wzrostu do hodowli M. Stosowane do izolacji, różnicowania, identyfikacji, namnażania, określania właści. Podłoża dla autotrofów zawierają zw mineral a heterotrofów również zw orga. C w pożywce odtrzymujemy z: aminokw, białek, lipidów. N z: aminokw, puryny, piramidy. Źródłem N są: amoniak, aminokw, mocznik, N cząsteczkowy. S z: siarczanów, siarkowodorów, cysteiny i estrów. Mikroelementy z: Fe, Zn, Mo, Cu, Mn.
ODDYCHANIE tlenowe, beztlenowe, fermentacja. Bakterie nitryfikujące: utleniają NH2 do NO2 lub NO2 do NO3. Glikoliza= 2x (ATP, NADH + H, kw pirogronowy). Cykl pentozowy= 36 ATP. Szlaki Endnera- Daudoroffa= kw. Pirogronowy, aldehyd-3-fosfoglicerynowy, 25 ATP. Szlaki heterotroficzne: zw wysokoenerg. Przechowują E w formie ATP i NADH. Fermentacja- utlenianie subs org w warunkach beztlenowych. Symbioza- wejście grzybów w korzystne zw z rośl, M i zwierz.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA M. Wzrost- przyrost biomasy w następstwie biosyntezy białek, kw. Nukleinowych, nukleotydów, wykorzystywanych do bud Strona 2 z 4 kom. Zwiększa on l. populacji. Temp- psychrofile- -23- 0, 15, 20-37 st. występują w wodach, szczytach gór. Są to: Micrococcus, Condida, Cladosporium. mezofile- 10, 20-37, 40 st. rozpowszechnione, wykorzystywane w przemyśle. termofile- opt. 40 st. w kiszonkach, kompostach, gorących źródłach, gejzerach. Są to: Bacillus, Clostridium, Asparagillus fumigatus. pH- bak 6,5-7,5, bak ferm mlek 4,5-5,5, bak proteolityczne 7,5-8, droż i pleś 4-6. Podział: Neutrofile 6,6-7,5, bakterie. Acydofile 2-5 grzyby, Alkalifile 8-11 Nitrobakter, Azotobakter. Tlen- aeroby 0,2-0,4 V pleśnie, anaeroby <0,2 V archeobakt. Mikroaerofile. Woda, Ciś osmot (250-300 M), NaCl- niehalofile- <6%, wzg halofile 6%, bwzg halofile- 12-20%. Ciś hydrostat. 600- 10000 atmosfer. Promieniowanie. Fazy wzrostu: Przygotowawcza, logarytmicznego wzrostu, zwolnionego wzrostu, równowagi, zamierania, log zamierania.
Wiązanie azotu- jedynie prokarioty wiążą. Dzięki symbiozy bak brodawkowych z rodzaju Rh. Zrobilum. Z roślinami motylkowatymi. Bak wolnożyjące Azotobakter. Bakt dostarczają azot, a rośliny śr beztlenowe.
Nitryfikacja- w glebie zachodzi NH4NO2NO3. Bakt nitryfikacyjne G-. Nitrococcus, Nitrospira, Nitrobakter.Do oczyszczania śceków. Denitryfikacja- bak tlenowce. Pseudomonas denitryficans, Patracoccus denitryficans. Amonizacja- w warunkach tlenowych i bez. Przemiana azotu organicznego do jonów amonowych.
Obieg węgla. Asymilacja CO2- rośl, bakt purpurowe zielone i siarkowe.
Błona biologiczna- złożona wielokom str bakteryjna otoczona warstwą subs org i nieorg wykazujących adhezję do powierzchni biolog i abiotycznych. Wszystkie antygeny utworzone przez kom M oraz populacje bak przylegających do ścianek. M tworzą w błonie małe kolonie i subs przez nie wydzielane. Powstawanie: adhezja poj kom do powierzchni mikrokolonie różnicowanie się osiadłej populacji.
MIKROFLORA CZŁOWIEKA dzieli się na stałą i przejściową: skóra- nie sprzyja brozwojowi M bo jest sucha i kwaśna. Głównie ziarniaki i pałeczki (staphylococcus epidermidis). Drogi oddechowe- gardło i nos. W dolnych M przypadkowe. Ziarniaki G+, paciorkowce Tl i beztl, gronkowce, micrococcus, Streptococcus salivarus i pneumonia, Lactoacillus, drożdże i grzyby, wir opryszczki. Gdy przeziębienie dominuje G-.Jelito cienk- bak tlen i beztl, E.coli, Enterobacteriaceae (Enterococcus), Streptococcus. Moczowo-pł- siedlisko bakt. Lactobacterium i bifidobacterium, bacterioides i E.coli, pierwotniaki (zapalenia). Żołądek- ogranicza rozwój mikroflory, chroni przed infekcją i patogenami, Streptococcus i drożdże, Helicobacter pyloni- wydziela ureazę, który rozkłada mocznik. Wywołuje stan zapalny i wrzody. Jelito grube- bak bezwzgbeztlen, bacetroides, Bfidobacterium, Eubacterium, Clostridium, Fusbacetrium, Ruminococcus, chorobotwórcze: Clostridium deficile- uszkodzenie nabłonka i zapalenie okrężnicy, E.coli, Bacterioides fragillis- ropnie i śmierć, Enterococcus- infekcje pooperacyjne. Bak przeprowadzają ferment wielocukrów do kw tł.
Probiotyki- nietrwaione przez człow skład żywności. Które selektywnie stymulują wzrost i aktyw bak w jelicie gr, poprawiając stan zdrowia. Podawane są z żywnością fermentowaną lub lekarstwami są to Lactobacillus i Bifidobacterium.
Antybiotyki- probiotyki i bioetyki wpływające na zdrowie czł poprez poprawę przeżywaln żywych M w ukł pok.
F. M u człow.- wytwarz Wit, aminokw, ułatwia przyswajanie pożywienia, aktywizacja mech obronnych, chorobotwórcze. W jelicie: ferment niestrawionych resztek pok, magazynow E, produkcja Wit K, obniżanie pH, stymulacja rozwoju nabłonka napetocytów i tk, regulacja metabolizmu glukozy i lipidów, pobudzanie absorpcji jonów Ca, Fe, Mg. Ochronne, Stymulacja ukł odpornościowego, przywracanie funkcjonowania mikroflory jelitowe, złagodzenie nietolerancji laktozy, obniżenie cholesterolu, przeciwnowotworowe. Redukcja stanów zapalnych, antyalergia, poprawa samopoczucia.
RELACJE BAKTERII- oddziaływanie pośród (modyfikacja środ), bezf (bezpośred kontakt na szkodę partnera), symbioza, komensalizm, mutualizm, pasożytnictwo, konkurencja, wytworz szkodliwych subst, synergizm (współdziałanie prowadzące do zmiany środ), metabioza (określone następstwo gat). Z rośl zaopatrują je w pokarm, rośl dostarczają subst org, mutualizm, ryzosfera, symbioza. Fitopatogeny- pasożyty rośl.
MIKROFLORA PRODUKTÓW: drobnoustr saproficzne- powodują zmiany organoleptyczne i chem. drobnoustr patogenne- zatrucia pokarm. Bak zanieczyszczające rośl: drożdże (Candida, Kloecker), pleśnie (Panicillum,Asparagillus), bak ferment mlek i octow. Bacillus, Protens. Mikropfl zwierz-zależ od składu chem środ i czynników fiz. Rodzaje M na tł zwierz: Pseudomones, Bacillus, Asparagillus. Patogenne- Salmonella, Clostridium, Listeria Monocytogenes. Jaja- Aeromonas, Salmonella Ryby- Pseudomonas, Vibrio, Salmonella. Drób- E.coli, salmonella. Woda- bak wodne, glebowe, ściekowe, jelitowe, pałeczki durowe, czerwonkowe, przecinkowe cholery. Psucie- rozkład podstw składników org do porstych zw. Jest wynikiem rozwoju na zew i wew M. Choroby przez żywność- dur brzuszny, błonica, płonica, czerwonka, gruźlica., zatrucie pokarm indoksykacyjne (działanie toksyn wytworz w żywności przed spożyciem) i toksyinfekcje (spożycie z pokarmem D. zatruwających). Bak w żywności: Salmonella, Shigella, E.coli, Clostridium, Listeria monocytogenes.