WYKLAD 1 04.10
Przestrzeń- to, co rozciąga się wszędzie, wydaje się nie mieć granic i w czym znajdują się wszystkie rzeczy oraz istoty żywe”
-trójwymiarowa rozciągłość( obszar) w której zachodzą zjawiska fizyczne
- miejsca zajmowane przed przedmioty materialne
Przestrzeń geodezyjna- wynika z kształtu i wielkości kuli ziemskiej, składa się z trzech wymiarów.
Przestrzeń geograficzna- niezwykle zróżnicowana posiada elementy fiz, biologiczne, geochemiczne(przyrodnicze), zmieniające się pod wpływem wszelkiej działalności człowieka w dziedzinie gosp…
Cechy fizyczne przestrzeni geograficznej- wzniesienie npm, urzeźbienie
Cechy przyrodnicze- klimat, szata roślinna, szata zwierzęca,
Rodzaje przestrzeni geograficznej-
-ekonomiczna- reprezentuje wszystkie ekonomiczne wymiary rzeczywistości, można uznać że obejmuje cała powierzchnię ziemi, wewnątrz niej prowadzona jest działalność człowieka, zyskując określoną wartość ekonomiczną.
- ekologiczna- składają się na nią elementy przyrodnicze, które stanowią warunki do życia, składają się na nią elementy przyrodnicze, które stanowią warunki do życia, procesy, prawa o charakterze naturalnym, dominują nad wpływami o charakterze antropogenicznym.
-społeczne- dotyczą funkcjonowania społeczeństwa oraz zaspakajaniu jego potrzeb
-kulturowa- obejmuje dorobek kultury materialnej
Cechy przestrzeni
-zróżnicowanie - opisująca róźnicę cech naturalnych oraz tych, na których wykształcenie miał wpływ człowiek, jest to cecha bardzo ważna z punktu widzenia gospodarki przestrzennej.
- opór- można utożsamić z dostępnością przestrzeni podlegającej zagospodarowaniu- zarówno komunikacyjną jak i wielkością kosztów ponoszonych przy przemieszczaniu się po niej.
- ograniczalność - przestrzeń ma ograniczoną powierzchnię, której nie możemy w żaden sposób powiększyć, ponadto liczba ludności oraz podmiotów gospodarczych sprawia, że ciągle jest ona mniejsza.
Przestrzeń planistyczna- rzeczywista przestrzeń ziemi, poddawana procesom aktywnego planowania przestrzennego.
-zawiera w sonie m. In. Przestrzeń ekonomiczna i ekologiczną
- odwzorowuje procesy zachodzące wewnątrz i pomiędzy nimi
- rzeczywista powierzchnia ziemi
- jest dobrem rzadkim, ale może być powiększona
p.pl.-
-miejska
- wiejska
- rekreacyjna
-inne rodzaje przestrzeni (mieszane)
Na przestrzeń plastyczną składają się elementy jak:
- sposoby, formy użytkowania- wszystkie znane sposoby korzystania z przestrzeni niezależnie od stanu antropogenizacji.
- stany użytkowania- formy lub sposoby użytkowania kształtujące się samoistnie z minimalnym udziałem człowieka(bez planu)
- funkcje pl.- zaplanowany i przyporządkowany sposób jej użytkowania ukazane są w planach zagospodarowania przestrzeni.
f. planistyczna- postulatowy charakter, ostre wyróżnienie przestrzenne- granice są jednoznacznie określone w przestrzeni, funkcja- produkcja przemysłowa, prod rolna, wypoczynek, zamieszkanie
faktyczne sposoby użytkowania ziemi-realny charakter, nieostre wyróżnienie- granice sa trudne do jednoznacznej identyfikacji, przejścia między sposobami płynne, zagospodarowanie, hale i inne urządzenia fabryczne, pola uprawne, drogi, budynki, urządzenia gosp., parki i zieleń
gospodarka przestrzenna
dziedzina interdyscyplinarna, wykorzystująca wiele dziedzin w celu wyboru optymalnego sposobu zagospodarowania przestrzeni.
„kształtuje ramy w jakich człowiek żyje i pracuje”
g. przestrzenna- (struktura)-
-polityka przestrzenna
-planowanie przestrzenne
- zarządzenie przestrzenne
Polityka
Ustalenie celów i kierunków rozwoju systemu społeczno-gospodarczego oraz środków działania.
Istotą polityki przestrzennej jest konieczność rozwiązywania problemów wynikających konfliktów.
Cele-
-utrzymywanie prawidłowej struktury użytkowania terenów- racjonalnych
- stworzenie warunków do efektywnego działania podmiotów gospodarczych dzieki rozbudowie nie zbędnych systemów infrastruktury społecznej, gospodarczej, technicznej
-kontrole, wykorzystanie każdej części jednostki terytorialnej w celu uzyskania maksymalnego efektu.
Funkcje: regulacja, koordynacja, informacyjna, kontrolna, kreacyjna
Instrumenty polityki przestrzennej:
-instrumenty planistyczne- o charakterze strategicznym obejmujące długookresowe perspektywy rozwoju
(strategie rozwoju, stadium uwarunkowań, kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego)
- instrumenty realizacyjne wykorzystywane w bieżącej działalności jednostki samorządu terytorialnego(uchwały)
Zagospodarowanie przestrzenne jedt to ogół czynności rozmieszczenia na danym obszarze infrastruktury technicznej i gospodarczej danego obszaru.
Na formę zagospodarowania przestrzennego mają wpływ- potrzeby społeczeństwa i uwarunkowania przestrzenne; możliwości ekonomiczne jednostek administracji.
Planowanie
- rozmieszczenie środków i zadań jakie należy wykonać
- przestrzeni- narzędzie polityki przestrzennej
-cel- ustalenie dla danego obszaru przeznaczenia
planowanie przestrzenne: podłoże architektoniczne, ekonomiczne
25.10.
WYKŁAD2
Gospodarka przestrzenna
- elementy bierne
- elementy czynne
Elementy bierne- działki terenów, o zróżnicowanym użytkowaniu
- elementy wiążące te działki między sobą czyli urządzenia infrastruktury technicznej(szlaki transportu i komunikacji), sieci wodociągowe i kanalizacji, linie energetyczne, rurociągi.
Elementy czynne-
- podmioty gospodarcze ( właściciele lub dysponenci przypisanych im działek)
-regulatory systemu, czyli aparat władz odpowiedzialnych za całośc gospodarki przestzrennej kraju, regionów i miejscowości
Rodzaje oddziaływań
-podmioty gosp. Do realizacji swoich celów potrzebują określonego terenu.w wyniku tego działania struktura użytkowania terenów może być korzystnie lub niekorzystnie.
-poszczególne pomioty gospodarcze kierując się swym własnym interesem dążą jak najkorzystniejszego terenu do swoich cełów. W tym przypadku ogromną rolę przypisac się powinno prawidłowej lokalizacji.
Tereny będąca w dyspozycji poszczególnych podmiotów gospodarczych mogą być w trakcie ich działalności wykorzystywane właściwie( optymalnie) lub niewłaściwie (nadmiernie lub niewystarczająco). W tym przypadku powstaje zagadnienie kontroli sposobu gospodarowania.
Celem planowania przestrzennego:
Jest kompleksowa kształtowania zagospodarowania przestrzennego kraju , regionów, miast i wsi w sposób zapewniający warunki do poprawy jakości życia człowieka, zachowania równowagi przyrodniczej, ochrony dóbr kultury, zwiększenia efektywności procesów gospodarczych podnoszenia zdolności obronnej państwa.
Zadaniem planowania przestrzennego
Jest ustalenie dla poszczególnych obszarów przeznaczenia i sposobu zagospodarowania terenu na określone przez planowanie gospodarcze cele z uwzględnieniem potrzeb bieżących i przyszłych
Przedmiot i zakres planowania przestrzennego są określone w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003
Cel nadrzędny- możliwie pełne zaspokajanie ciągle rosnących i różnicujących się potrzeb społeczeństwa.
Planowanie przestrzenne można zdefiniować jako koncepcję pewnego porządku , ładu i kolejności poczynań- polega ona zatem na umiejętności przewidywania
W art. 1 ustawa określa:
1 zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej
2 zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele oraz ustalenia zasad ich zagospodarowania i zabudowy
- przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.
W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:
- wymagania ładu przestrzennego w tym urbanistyki i architektury,
- walory archi tektoniczne i krajobrazowe
-wymagania ochrony środowiska , w tym zagospodarowania wodami i i ochrony gruntów rolnych i leśnych
- wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
-wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia , a także potrzeby osób niepełnosprawnych
- walory ekonomiczne przestrzeni
- prawo własności
- potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa
-potrzeby interesu publicznego
Ład przestrzenny- należy przez to rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni , które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno- estetyczne.
Ład przestrzenny - pożądany stan przestrzeni, zwłaszcza elementów w niej występujących oraz prawidłowych relacji między nimi.
Wszystko, czego celem jest zaspokajanie potrzeb społecznych, a efektem rozwój przestrzenny, regionalny lub lokalny(ład), możemy nazwać gospodarowaniem przestrzennym.
-urbanistyczno-architektonczny- rozumiany jako kompozycja przestrzeni, związany z czytelnością i logika, wielkością, kształtem oraz rozmieszczeniem obiektów, usytuowaniem terenów zielonych , a także punktów usługowych i sklepów, przebiegiem terenów komunikacyjnych.
- funkcjonalny- związany z walorami użytkowymi, określający współwystępowanie różnych funkcji i relacje między nimi.
-estetyczny- odzwierciedla urodę miejsca i przestrzeni(czystość, schludność)
-społeczny- wynika z ukształtowanej sieci stosunków między ludzkich, mający szczególne znaczenie w identyfikowaniu jednostki z konkretnym miejscem lub przestrzenią , dotyczy także oceny stanu bezpieczeństwa, nasileniu więzi sąsiedzkich.
-ekologiczny- odnosi się do wartości środowiska naturalnego, wpływa w znaczący sposób na poziom zdrowotności mieszkańców i ich samopoczucie
Zasady planowania przestrzennego
-zasada zrównoważonego rozwoju
-zasada ochrony innych wartości wysoko cenionych
-zasada ochrony interesu prawnego podmiotów dotkniętych ustaleniami planistycznymi
-zasada samodzielności planistycznej gminy.
Zasady planistyczne
1zasada zrównoważonego rozwoju. Ekonomia- człowiek-przyroda
2 zasada ochrony wartości wysoko cenionych przyroda- krajobraz- środowisko
3 zasada uspołecznienia procesu planowania
Rozwój zrównoważony
Rozwój społeczno gospodarczy w którym następuje proces integrowania działań politycznych , gospodarczych i społecznych , z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych , w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli, zarówno współczesnego pokolenia jak i przyszłych pokoleń.
Przestrzegając zasady ochrony innych wartości wysoko cenionych należy uwzględnić wartości o istotnym znaczeniu dla racjonalnego gospodarowania przestrzenią, wzwłaszcza wymagania:
-ładu przestrzennego (zawierającego w sobie urbanistykę, architekturę, ochronę środowiska, ochronę zdrowia, bezpieczeństwo, ludzi i mienia, walory krajobrazowe i architektoniczne.
- dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
- dotyczące walorów ekonomicznyc przestrzeni
- obronności i bezpieczeństwa państwa
- interesu publicznego
Uczestnicy procesu planowania przestrzennego
-kraj- kraj, województwo , powiat, gmina, społeczność lokalna
System planowania przestrzennego jest trójszczeblowy:-
Poziom centralny, regionalny , lokalny
Planowanie przestrzenne na poziomie kraju
„ koncepcja przestrzennego zagospodarownia kraju”
Funkcja dokumentu:
- ustalenie zamierzeń i podtawa sporządzania programów realizacji celu publicznego
-koordynacja planów zagospodarownia przestrzennego województw
15.11
Wykład 3 podstawy prawne
System planowania przestrzennego jest trójszczeblowy:-
Poziom centralny, regionalny , lokalny
Na poziomie województwa funkcjonują
-organy rządowe(wojewoda)
-samorządowe(marszałek województwa)
Funkcja dokumentu( plan zagospodarownia przestrzennego województwa)
-ustalenie i koordynacja zamierzeń o znaczeniu krajowym i wojewódzkim z uwzględniem zasad określonych w koncepcji przestrzennego zagosp kraju.
Planowanie przestrzenne na poziomie gminy -
„stadium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy”, „plan zagospodarowania przestrzennego gminy”
Stadium uwzględnia zasady określone w -koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, - ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa, - strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.
Funkcja dokumentu: ustalanie lokalnej polityki przestrzennej i zasad zagospodarowania przestrzennego gminy z uwzględnieniem zamierzeń krajowych i wojewódzkich.
Stadium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.
Jest sporządzane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, natomiast uchwalana przez radę gminy.
Ustalenia stadium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych????
Stadium dzieli się na dwie części:
- 1. Uwarunkowania zagospodarownia przestrzennego
2. kierunki zagospodarownia przestrzennego
Rozporządzanie ministra infrastruktury z 2004
W sprawie zakresu projektu stadium uwarunkowań i kierunków zagospodarownia przestrzennego gminy
Projekt stadium powinien zawierać:
-część okreslającą uwarunkowania , o których mowa w ustawie…., przedstawioną w formie tekstowej i graficznej.
- czesc tekstową zawierającą ustalenia określające kierunki zagosp przestrzennego gminy
-rysunek przedstawiający w formie graficznej ustalenia , określające kierunki zagospodarownia prz gminy i granice obszarów
Rysunek projektu powinien zawierać:
- granice obszaru objetegi stadium lub jego zminą
- granice terenów zamkniętych
- okreslenie granic i oznaczenia obiektówi Obsza®ów chronionych
- określenie granic obszarów oraz symbole literowe i numery wyróżniające je spośród innych obszarów.
-objaśnienia wszystkich użytych na rysunku projetu stadium oznaczeń i symboli
Procedura sporządzenia stadium:
1prace przygotowawcze, 2 prace nad projektem stadium , prace związane przygotowaniem projektu stadium do uchwalenia 4 prace końcowe
Koszty sporządzenia stadium NALEŻĄ DO ZADAŃ WŁASNYCH GMINY
Stadium nie wywołują żadnych bezpośrednich skutków prawnych.
22.11
Wykład 4
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
Ustawa z dnia 3 października 2003
O udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Prognoza oddziaływania na środowisko
- jest sporządzana na etapie opracowania projektu dokumentu
Zawiera:
- informacje o zawartości głównych projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami
- informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy
- propozycje dotyczące przewidywalnych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania
- informacje o możliwym transgenicznym oddziaływaniu na środowisko
- streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym
Określa, realizuje, ocenia:
- istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu
- stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem
- istniejące programy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowych dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegającym ochronie
- cele ochrony środowiska ustalono na szczeblu międzynarodowym , krajowym.
Istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz potrzeby …
- przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie wtórne , dokumentalne, krótkoterminowe , średnio-, długo-,
……
Przedstawia
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacje przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu , w szczególności na cele przedmiot ochrony obszaru Natura 2000oraz integralność tego obszaru.
Biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych , w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub we współczesnej wiedzy.
OPRACOWANIA EKOFIZJOGRAFICZNE:
Podstawa prawna
-Ustawa „ prawo ochrony środowiska
-rozporządzenie ministra środowiska z 2002 w sprawie opracowań ekofizjograficznych
Co to jest:
Przez opracowanie ekofizjograficzne rozumie się dokumentację sporządzoną na potrzeby planów zagospodarowania[przestrzennego charakteryzująca poszczególne elementy przyrodnicze na obszarze objętym planem i ich wzajemne powiązania.
Podstawowym zadaniem tych opracowań jest określenie ograniczeń i wymagań jakie musi zawierać plan zagospodarowania prz w celu zapewnienia warunków utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalnej gospodarki zasobami środowiska.
Podstawowe cele , których realizacji ma służyć opracowanie Eko…i które zostały określone w rozporządzeniu ministra środowiska , są następujące:
- dostosowanie funkcji , struktury, i intensywności zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowań przyrodniczych
- zapewnienie trwałości podstawowych procesów przyrodniczych na obszarze objętym dokumentem planistycznym
- zapewnienie warunków odnawialności zasobów przyrodniczych
- eliminowanie lub ograniczenie zagrożeń i uciążliwości negatywnie oddziaływujących na środowisko i zdrowie ludzi.
- ustalenie kierunków rekultywacji obszarów zagrożonych
Rodzaje opracowań ekofizjograficznych:
-podstawowe - sporządzane na potrzeby
Stadium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania prz
Projektu lub kilku projektów
Projektu zagosp prz województw
- problemowe-
Wykonywane w przypadku konieczności bardziej szczegółowego sporządzenia cech wybranych elementów przyrodniczych oznacza sporządzac również w trakcie prac ….
Opracowanie są wykonywane na podstawie:
Dokumentacji hydrogeologicznych
D geologiczno inżynierskich
D geologicznych złóz kopalin
D planistycznych opracowanych na podstawie przypisów ustawy prawo wodne
Map glebowo rolniczych
Planów urządzania lasów
Planów ochrony przyrody , parków narodowych i krajobrazowych
d. różnych form ochrony przyrody
rejestru zabytków
treść Ekofizjograficznego opracowania podstawowego
- rozpoznanie i charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska
- diagnoza stanu i funkcjonowania środowiska
-wstępna prognoza dalszych zmian w środowisku powodowanych przez dotychczasowe użytkowanie i zagospodarowanie
-Wskazanie obszarów, które powinny pełnić przede wszystkim funkcje przyrodnicze
- określenie możliwości rozwoju i ograniczeń dla rozwoju
- określenie uwarunkowań ekofizjograficznych dla różnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszarów
Opracowania ekofizjograficzne składają się z:
-części kartograficznej
Sporządzonej na mapie skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości opracowania ekofizjograficznego
-części opisowej
Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby stadium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Zakres treści
Etap I:
Rozpoznanie i charakterystyka stanu oraz funkcjonowania środowiska
->
Analityczne ujęcia kartograficzne dotyczące abiotycznej i biotycznej sfery środowiska przyrodniczego na poziomie szczegółowości odpowiadającym skali 1:10 000
Etap II:
Ocena stanu (diagnoza) i funkcjonowania środowiska przyrodniczego
->
W oparciu o kartograficzne zdjęcie sezologiczne uzupełnione analizą konfliktów
Człowiek- środowisko przyrodnicze
Etap III:
Prognoza zmian środowiska przyrodniczego w oparciu o dotychczasowe użytkowanie
Etap IV:
Waloryzacja przestrzeni
Poziom 1- waloryzacja poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego (sfery biotycznej i abiotycznej do pełnienia różnych zadań planistycznych
Poziom 2- kompleksowa ocena przydatności terenu dla poszczególnych funkcji (rolniczej, turystyczno- rekreacyjnej , osadniczej, itd.)
Etap V:
Wyznaczenie stref funkcjonalno -krajobrazowych
->
Wskazanie terenów, które ze względu na posiadane cenne walory i wysoki potencjał biologiczny powinny pełnić funkcje przyrodnicze w strukturze funkcjonalno przestrzennej obszarów oraz terenów przydatnych do pełnienia różnych funkcji społeczno- gospodarczych wraz z określeniem natężenia realizacji tych funkcji.
Waloryzacja środowiska przyrodniczego do zainwestowania
Poziom1- waloryzacja poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego
Dla każdego z analizowanych komponentów zastosowano podział na trzy klasy