Uszlachetnianie materiału siewnego- wszelkie zabiegi stosowane na nasiona po ich zbiorze aby podnieść ich jakość.

Jedna z kategorii podziału w zależności od techniki metody uszlachetniania: A. agrotechniczne: zagęszczanie sadzenia wysadów; opryski przeciw szkodnikom; odpowiedni termin zbioru; stosowanie desykacji; zapobieganie osypywaniu się nasion. B. techniczne. C. fizjologiczne.

Masa 1000 nasion-jest wskaźnikiem dorodności nasion.

Kształt nasion- wyznaczają go 3 wymiary długość, szerokość, grubość.

Wilgotność nasion- procentowa zawartość wody swobodnej usuwalnej w stosunku do ogólnej masy nasion.

Właściwości aerodynamiczne nasion- wynikające ze wzajemnych zależności między nasionami a przepływającym powietrzem. Zależą one od masy nasion i ich rozmiarów.

Higroskopijność- jest to zdolność nasion do pochłaniania i wydzielania pary wodnej.

Przewodzenia ciepła- przekazywanie energii cieplnej w masie nasiennej.

Właściwości sorpcyjne- określają zdolność nasion do wchłaniania i przyswajania gazów i par różnych substancji.

Tekstura- rodzaj powierzchni okrywy nasiennej.

Wytrzymałość na zgniatanie- zależy od budowy nasion a szczególnie od struktury okryw nasiennych których sprężystość decyduje o wielkości i trwałości uszkodzeń.

Gęstość nasion( ciężar właściwy)- stosunek masy nasion do ich objętości g_n=M/V_n.

Sypkość nasion- zdolność wzajemnego przemieszczania się ich pod wpływem działania sił zewnętrznych (zależy od siły tarcia i w mniejszym stopniu od siły przyczepności). Określają ją przede wszystkim dwie wielkości: kąt tarcia nasion (najmniejszy kąt nachylenia płaszczyzny przy którym ziarno zsuwa się po jakiejś powierzchni); kąt nachylenia stoku- usypu- kąt między podstawą a tworzącą stożka powstającego przy swobodnym spadaniu ziarna na poziomą płaszczyznę.

Prędkość krytyczna- prędkość nasion równa takiej prędkości strumienia powietrza skierowanego pionowo z dołu do góry który wywiera na nasiona siłę równoważącą ich ciężar.

Dorodność nasion- ilość w masie nasiennej nasion dobrze wypełnionych i wyrównanych pod względem wielkości i masy.

Samosortowanie masy nasiennej na frakcje- następuje pod wpływem sił zewnętrznych i związane jest z cechami fizycznymi nasion. W zależności od czynników zewnętrznych masa nasienna rozdziela się na frakcje różniące się kształtem, wielkością itp.

Zawartość warstwy nasion- stosunek objętości nasion w warstwie do całkowitej objętości warstwy nasion. Z=100V_n/V.

Gęstość warstwy nasion- stosunek masy nasion do objętości warstwy zajmowanej przez te nasiona (wraz z powietrzem) g_w=M/V_w.

Porowatość warstwy nasion- stosunek objętości powietrza znajdującego się w przestrzeniach między nasionami do całkowitej objętości warstwy nasion (wraz z powietrzem) p=100-(V- V_n)/V.

Aktywne wietrzenie ziarna- jest to wymuszony przepływ powietrza atmosferycznego przez warstwę ziarna składowanego w silosie.

Rodzaje silosów: silos z pionowym prze pływem powietrza; silos z poziomym (promieniowym) przepływem powietrza.

Wilgotność względna powietrza- jest to stosunek masy pary wodnej zawartej w powietrzu do maksymalnej masy pary wodnej którą może pomieścić powietrze w danej temperaturze. Jeden kilogram suchego powietrza w temp 40ºC może pomieścić 50 gramów pary wodnej; w temp 0ºC może pomieścić 4 gramy pary wodnej.

Czynniki wpływające na uzyskanie dobrej jakości nasion po suszeniu: a) czynniki zależne od nasion: jakość nasion przed suszeniem; początkowa wilgotność nasion; b) czynniki zależne od suszarki: konstrukcja suszarki; temperatura czynnika suszącego (temp nagrzewania nasion); czas działania czynnika suszącego na nasiona (temp nagrzewania nasion).

Suszenie konwekcyjne-ogrzany czynnik gazowy suszący owiewa nasiona, wysuszając je i jednocześnie odprowadza parę z suszarki.

O wyborze suszarki decydują dwa czynniki: wielkość partii nasion; wrażliwość nasion na uszkodzenia mechaniczne.

Podział suszarni pod względem wrażliwości nasion na suszenie: - suszarnie w których nasiona przemieszczają się wzdłuż komory suszenia i chłodzenia (suszarki o ciągłym przepływie nasion);- suszarnie w których nasiona pozostają nieruchome w komorze suszenia (suszarnie o porcjowym załadunku nasion);- przewoźne suszarnie do nasion.

Urządzenia stosowane do suszenia nasion:- wialnie w których ma zastosowanie kombinacja prądu powietrza i systemu sit;- separatory pneumatyczne wykorzystują różnice w aerodynamice, używane do usunięcia pyłów, plew i innych lekkich zanieczyszczeń;- perforowane o różnego kształtu wytłoczeniach cylindry służące do usuwania nasion i zanieczyszczeń różniących się długością;- separatory optyczne bazujące na zróżnicowanym odbiciu światła, poszczególne składniki czyszczonego surowca muszą posiadać cechy odróżniane przez fotokomórkę urządzenia;- separatory elektrostatyczne bazujące na różnicach w przewodnictwie elektrycznym nasion i zanieczyszczeń;- urządzenia wykorzystujące w procesie czyszczenia różnice w strukturze powierzchni np. płótniarki- zasada czyszczenia opiera się na oddzielaniu nasion o gładkiej powierzchni od posiadających powierzchnię szorstką na przesuwającym się o odpowiednio dobranej powierzchni nachylenia i prędkości przesuwu- przenośnikami;- separatory magnetyczne wymagają mieszania nasion z proszkiem żelaznym lub odpowiednio reagującymi magnetycznie pyłami. Wykorzystywane są tu różnice w strukturze powierzchni- proszek lub płyn są silniej absorbowane przez szorstkie, złamane, pęknięte, porowate lub lepkie nasiona lub cząstki które aktywniej reagują na pole magnetyczne i są wyjaławiane z czyszczonego surowca;- separatory grawitacyjne rozdzielające czyszczony materiał na podstawie ciężaru właściwego;- czyszczenie spiralne tzw. żmijki wykorzystujące właściwości toczenia się nasion;- separatory wibracyjne.

Systemy sortowania nasion:- optyczne urządzenia sortujące;- technologia z wykorzystaniem promieni X. analiza rentgenograficzna pobudzonych nasion wykorzystywana jest do wykrycia nienormalności w zarodkach;- wykorzystanie synapiny w otoczkowanych nasionach kapustnych. Podczas pęcznienia nasion następuje wyciek synapiny szczególnie intensywny u nasion słabych i martwych. Jest ona wiązana w celulozowej otoczce nałożonej na nasiona a po wysuszeniu wykrywana promieniami UV;- wykorzystanie fluorescencji chlorofilu wywołanej naświetlaniem nasion laserem. Ilość chlorofilu w okrywie nasiennej jest uzależniona od stanu dojrzałości nasion.

Kryteria dobrego zaprawiania:- zastosowana dawka;- rozdzielanie jej na poszczególne nasiona;- rozmieszczenie jej na powierzchni nasion;- przyczepność.

Czynniki wpływające na jakość zaprawiania:- materiał siewny;- forma zaprawy;- zaprawiarka;- człowiek.

Cel zaprawiania nasion siewnych:- zniszczenie chorób i szkodników przenoszonych przez nasiona;- zabezpieczenie nasion i siewek przed porażeniem z gleby;- ochrona młodych roślin przed chorobami i szkodnikami przenoszonymi w inny sposób;- ograniczenie kosztownych zabiegów.

Celem tamowania nasion jest: równomierne rozmieszczenie ich i wysiew na tej samej głębokości. Nasiona do skiełkowania potrzebują więcej wody na rozpuszczenie taśmy więc pola muszą być odpowiednio nawadniane. Odmianą tamowania jest umieszczanie nasion w odpowiednich arkuszach bądź kartonowanie.

Cienkowarstwowe powlekanie nasion- jest to aplikacja na nasiona bardzo cienkiej warstwy wysokiej jakości polimerów które praktycznie nie zmienia ich rozmiaru i masy.

Znaczenie: lepsza przyczepność zapraw nasiennych;- bardziej równomierne rozmieszczenie zapraw;- poprawa wyglądu nasion;- ograniczenie kruszenia i pylenia zapraw: bezpieczeństwo pracowników, ochrona środowiska, zalecane dla siewników pneumatycznych;- lepszy przepływ nasion w siewnikach precyzyjnych;- regulacja przepływu wody w pierwszych fazach pęcznienia nasion (polimery hydrofobowe dla strączkowych);- uszczelnianie pęknięć w okrywie nasiennej;- możliwość wprowadzenia barwników, pestycydów i innych substancji na powierzchnię nasion.

Inkrustacja nasion- jest definiowana jako forma pośrednia pomiędzy cienkowarstwową powłoką nasion a tradycyjną drażetką (otoczką). Materiał wypełnia nierówną powierzchnię nasion co czyni ją bardziej regularną i gładką (porządne przygotowanie nasion przy użyciu siewników próżniowych).

Drażetkowanie (otoczkowanie) nasion- nałożenie na nasiona warstwy otoczkującej składającej się z proszkowanego wypełniacza i ciekłego lepiszcza. Proces prowadzi do zmiany ciężkości sypkości oraz kształtu nasion. Ułatwia to i czyni bardziej bardziej precyzyjnym wysiew takich nasion poprawiając rozmieszczenie nasion w glebie oraz zmniejszając straty nasion.

Dzięki nasionom otoczkowanym możliwy jest precyzyjny siew nasion:- bardzo drobnym;- o wydłużonym kształcie;- nieregularnych.

Dodatkowo technologia otoczkowania może zapewniać ochronę nasion przed fitotoksycznym działaniem niektórych pestycydów w przypadku ich stosowania.

Rodzaje otoczek:- pękające, rozpuszczające się ;- zawierające różne składniki.

Dezynfekcja nasion- ma znaczenie w przypadku powierzchniowego występowania patogenów i urzędowych ograniczeniach w stosowaniu pestycydów. W stosowanych technologiach do dezynfekcji nasion wykorzystywane są: gorąca woda lub para wodna (zależnie od gatunku);- podchlorek wapnia;- ozon;- promieniowanie UV-C.

Inokulacje preparatami biologicznymi.

Donasienna aplikacja mikroorganizmów: - wspomagających wiązanie azotu np. rhizobium;- kontrolujących patogeny nasion i siewek;- wspomagających wzrost młodych siewek.

Priminy (kondycjonowanie nasion).

Kontrolowane uwilgotnienie nasion: A. Kondycjonowanie- prowadzące do rozpoczęcia biochemicznej fazy kiełkowania bez przebicia okrywy nasiennej:- hydropiriminy (woda);- osmopiriminy(PEG, sole nieorganiczne);- metripiriminy(substancje stałe). B. podkiełkowywanie- mające na celu podkiełkowanie nasion.

Zabieg wykorzystywany głównie do przełamania spoczynku:- pożniwnego;- fotospoczynku;- termospoczynku.

Rozliczenie partii nasion po przerobie: do właściwego wykonania rozliczeń niezbędne są następujące dane:- masa partii nasion;- parametry jakościowe surowca;- masa partii nasion po przerobie ;- rodzaje zabiegów jakim zostały poddane nasiona;- ilość uzyskanych odpadów;- jakośc uzyskanych odpadów.

Technologia preparowania wielonasiennych kłębków buraków: Rozpowszechnianie siewu preparowanych nasion buraków ma znaczenie ze wzg.na lepsze war.wzrostu roślin wyrosłych z preparowanych kłębków, jak tez i organizację pracy przy uprawie buraków. Lepsze warunki wzrostu roślin w początkowym okresie wpływają dodatnio na plony. Do preparowania należy skierować tylko nasiona o odpowiedniej wielkości, dające gwarancję uzyskania wysokiej zdolności kiełkowania, dużego procentu kiełków jednonasiennych oraz wymaganego kalibrażu po zabiegu. Partia nasion przeznaczona do preparowania podawana jest przez zasobnik odładowczy na urządzenie, na którym następuje oddzielenie kamieni i innych zanieczyszczeń min.oraz dużych zanieczyszczeń org. Nasiona pozbawione zbędnych domieszek kierowane są na czyszczalnię, które w tym wypadku są używane jako urządzenia wydzielające frakcje, poddawane następnie dalszej obróbce, przy czyszczeniu na sitach wydziela się 3 frakcje kłębków.1. Frakcja kłębków rozdzielana na dwie podfrakcje o wielkości 3,25-4,75mm, nie podlega cięciu na segmentatorach ani szlifowaniu w celu polepszenia zdolności kiełkowania kierowane są one na stół pneumatyczny, na którym nastepuje wydzielenie kłębków pustych.2. frakcja kłębków 4,75-5,00 mm poddawana jest szlifowaniu w celu doprowadzenia do wymiarów 3,25-4,75mm oraz obróbce na odsiewaczu sitowym na którym nastepuje wydzielenie kruszywa powstałego w czasie szlifowania. Uzyskane kłębki z dwu podfrakcji (każda osobno) są następnie badane laboratoryjnie w celu uzyskanie zdolności kiełkowania i % kłębku jednonasiennych, jeżeli jest więcej kłębków wielonasiennych niż przewiduje norma powtarza się proces szlifowania oraz obróbkę nasion na odsiewaczu i stole pneumatycznym. 3. frakcja 5,00-5,50mm po zejściu z cylindra tryjera poddawana jest cieciu na segmentatorach o wym 3,25-4,75mm pocięte kłębki poddawane SA na odsiewacz sitowy na którym oddzielone SA na 3 frakcje A) kruszywo i kłębki nie użyteczne poniżej 3,25mm B) klebki wymiarowe 3,25-4,75mm C) kłębki nad wymiarowe 5,00-5,50mm. Kłebki wymiarowe kierowane SA na stol pneumatyczny natomiast nad wymiarowe spowrotem na segmenator w celu doprowadzenia ich do odpowiedniej wielkości.

Linia technologiczna do uszlachetniania nasion motylkowych grubonasiennych: Przy przerobie nasion M.Grubonasiennych na maszynach i urządzeniach do uszlachetniania zbóż konieczne jest zastosowanie w silosach i zbiornikach odladowczych odpowiednich stabilizatorow predkosci opadania nasion. Stosowanie tych urządzeń jest konieczne gdyz w przeciwnym wypadku nastepuje silne uszkadzanie okryw a nawet rozdzielanie nasion na polowki. Do wstępnego czyszczenia na wialni urzywane SA rozne sita zalezne od gat nasion. Po wstępnym oczyszczeniu nasion zaleznie od ich jakości mogą być kierowane: A) do silosów (wstępne podsuszanie) B) do suszarni (ostateczne wysuszanie)C) do zbiorników odladowczych umieszczonych nad maszynami czyszczącymi D) do skrzyń paletowych E) do workowania. Przy obróbce nasion r. motylk. Grub. O wilg.wyzszej od normatywnej o 5-7% konieczne jest stosowanie przerw w suszeniu po dwukrotnej rotacji w suszarni, czas schładzania nasion przed ponownym ich skierowaniem do ostatecznego syszenia powinien wynosic od 16-24h. Suszenie nasion z przerwami ma istotne znaczenia gdyz wpływa na dłuższe utrzymania zdolności kielkowania podczas przechowywania. Nie potrzeba dalszego czyszczenia gdy w parti nie występują nasiona zbutwiale, spleśniałe lub uszkodzone przez szkodniki a masa 1000 nasion i kalibraż są zgodne z wymaganiami, w przeciwnym wypadku surowiec kierowany jest na stół Martina (pozbawianie nasion zbutwiałych i splesnialych), a nastepnie kierowane są do cylindrów szpilkowych,( eliminacją nasion uszkodzonych przez szkodniki), dalej podawane do zasobnika, workowane i ladowane do skrzyn paletowych.

Nasiona traw i motylkowych drobnonasiennych: nasiona przeznaczone do uszlachetniania podawane sa za pomoca przenośnika czerpakoweg do zasobnika o stosunkowo duzym świetle otworu, pozwalającym na swobodne wysypywanie się nasion do suszarni. Nasiona o wilgotnosci 18-19% mogą być podawane bezpośrednio na suszarnie, dalej za pomoca przenośnika czerpakowego do zasobnika po jego napełnieniu cykl suszenia odbywa się ponownie (2-3 rotacje), nasiona traw o wilgotności poniżej 18% mogą być zasypywane najpierw do zasobnika i dopiero po jego napełnieniu kierowane do suszenia, po zakończeniu suszenia nasiona zostaja skierowae do zasobnika skad grawitacyjnie opadaja do wialni wstępnego czyszczenia. Podczas wstępnego czyszczenia nastepuje czesciowe wydzielenie z nasion Kłosków oraz grobych i drobnych zanieczyszczen min i org. Kloski sa kierowane do zbiornika nad wycieraczka i po ich wytarciu podawane ponownie na wialnie wstępnego czyszczenia. Po wialni wstep. Czyszcz. Po pobraniu prób zostaje skierowany do magazynu, gdzie jest przechowywany do czsu świadectwa kwalifikacji.

Linia technologiczna do suszenia i czyszczenia nasion buraków: Z kosza zsypowego nasiona kierowane SA przenośnikem czerpakowym na wialnie wstępnego czyszczenia przez zasobnik. Otwór wylotowy tego zbiornika powinien być wiekszy niż zbiornika urzywanego do nasion zbóż wielkość otworu wylotowego zalezy od sypkości nasion i rodzaju zanieczyszczen. Zbyt małe światlo wylotu zbiornika odładowczego, a także zbyt mały kat zasypu (poniżej 42%) bwda powodowały zapychanie sią co utrudnia a nawet nieumożliwia właściwą pracę pozostałych maszyn i urządzeń, po wstępnym oczyszczeniu na wialni zaleznie od zawartości wody nasiona sa kierowane: A) do suszarni poprzez zbiorniki odładowcze B) do czyszczenia na płótniarkach poprzez zbiornik odładowczy umieszczony nad płótniarką C) do czyszczenia w czyszczalniach ostatecznego czyszczenia D) do skrzyn paletowych lub do workowania. Nasiona wysuszane nie zaleznie od ich jaksci i potrzeby dalszego czyszczenia skierowane sa do A) do zasobników umieszczonych nad plutnairkami B) pod czyszczalniami.nasiona.Po ostatecznym czyszczeniu powinny być skierowane do mieszarki za pom.czerpakowego przenośnika celem mieszania jest ujednolicenie nasion.po zaworkowaniu.zwazeniu i workowaniu nasiona przekazane sa do dalszego przechowywania.

Technologia preparowania kłębków buraków

Nasiona z kosza przyjeciowego podane sa na czyszczalnie wstepnego czyszczenia.w czyszczalni nasiona zostaja rozdzielone na 2 frakcje pod względem wielkości.frakcja z dolnego cylindra podawana jest na stol pneumatyczny a z gornego cyl.tryjera przenośnikiem do cyl. wyrownawczego skad przekazywane sa na 2 stoly pneumatyczne.na stolach-segregacja kłębków o większej i mniejszej masie.za pom. Przenośnika czerpakowego kierowane sa na czyszczalnie-podzial nasion pod wzg.wielkosci(4 frakcje)kazda z nich kierowana jest na szlifierki.w wyniku odrobki na szlifierkach nasiona uzyskuja odp.wymiary,kształt i wyzsza jakość kielkowania.dalej podae sa na czyszczalnie -podzial na 3 frakcje jedna z frakcji kierowana jest na szlifierke a 2 nastepne na stol pneumatyczny gdzie nastepuje segregacja nasion wg.masy.Z każdego stolu neum.klebki dostarczane sa do osobnych skrzyn paletowych a te z kolei do magazynu.

Technologia otoczkowania nasion buraka cukrowego

Kłębki bur. przeznaczone do otoczkowania poddawane sa zabiegom: A)wielonasienne-preparowania B)jednonasienne-szlifowaniu. Dopiero wtedy nasiona kierowane sa do otoczkowania. W czasie procesu nasiona pokrywane sa specjalna masą. masę ta przenośnikiem pneum. podaje się do mieszarki do której dodane jest klej i inne składniki. skladniki te sa dokladnie wymieszane i podane do 3 zasobnikow otoczarki.nasiona przeznaczone do otoczkowania podawane sa do 4-go zasobnika.nastepuje uruchomienie otoczarki.opadajace nasiona sa zraszane woda.sa one poddawane ruchowi wokół wlasnej osi i przesuwane w kierunku wylotu tasmy.po drodze sa posypywane masa,nastepuje tez zraszanie woda otoczkowanych nasion.po przejsciu calej otoczarki maja wilgotność ok.7-8%.za otoczkowane nasiona opadaja na przenośnik który podaje je do sitgdzie nastepuje wydzielenie:A)granulek-kierowanych do odpadowB)zaotoczkowanych nasion,lecz o wym,ponize kalibrażu,kierowane ponownie do otoczkowaniaC)nasiona otoczkowane o odp.wym.ktore kierowane sa do suszenia po suszeniu kierowane sa na sito gdzie nastepuje wydzielenie nasion. Wydzielone nasiona zbierane sa w skrzyniach paletowych.

Linia technolog.do uszlach.nasion kukurydzy

Linie ta możemy podzielić na 4 węzły Węzeł A przyjęcie. selekcja, suszenie -dostarczone kolby kukur. zasypywane są do koszy przyjęciowych, z koszy mogą być kierowane na urządzenia do odkoszulkowywania albo na przenośnik taśmowy, dalej podawane są na stoł selekcyjny, selekcjonowane są przez pracowników. W czasie selekcji wydzielane są: A)kolby w całości lub w części okryte liśćmi są ponownie kierowane na odkoszulkowywanie B)kolby porażone chorobami i uszkodzone usuwane są na przyczepę a następnie zużywane na pasze.

Kolby dobre transportowane sa do jednej z komor suszarni a po jej napełnieniu do nastepnej,kazda komora ma skosne dno co ulatwia rozladune po ukończeniu suszenia wezel B omlot,czyszczenie wstępne,suszenie,skladowanie-osuszoe kolby podane sa na mlocarnie resztki osadek sa usuwane i trafiaja na plac składowy.nasiona z zasobnika kierowane sa na czyszczalnie wstępnego czyszczenia,nastepnie mogą być kierowane do dalszego suszenia w suszarniach do ziarna oraz do silosow.odpady kierowane sa do zbiornika albo do skrzyn paletowych.w celu przyspieszenia suszenia w suszarni komorowej nasiona doprowadza się do wilgot.10%,nasiona podane sa do czyszczalni a po oczyczszeniu do silosow. wezel C czyszczenie i kalibrowanie-nasiona pobrane z silosow podane sa na przenośnik czerpakowy który zasypuje nasiona do zbiornika odladowawczego,dalej transportowane na zespol sit cylindrycznych.poszczegolne frakcje przekazywane sa do baterii złożonych z 8 zasobnikow.6 z nich podaje nasiona na cylindry tryjera,dalej na stole pneumatyczne po obróbce pobranej proby przekazywane sa do skrzyn paletowych. wezel D zaprawianie i opakowanie-nasiona podawane sa na 2 zaprawiarki a po na 2 wagi automatyczne.po zwazeniu i zamknieciu nasiona mogą być kierowane do ekspedycji.

---