Zagadnienia Egzaminacyjne z Katolickiej Nauki Społecznej i Społecznej Myśli Jana Pawła II (dalej: KNS)
1. KNS jako dyscyplina: definicja, przedmiot, cel.
KNS - dziedzina z zakresu etyki i nauk społecznych, dziedzina normatywna (odwołuje się do normy, szukamy prawidłowości, ma odpowiadać sprawiedliwości), deontologia społeczna (refleksja nad obowiązkami społecznymi.
Przedmiot - instytucja społeczna, jest dynamiczna, bada w perspektywie sprawiedliwy lub niesprawiedliwy.
Cel - stworzenie wzoru społeczno - prawnego, zgodnego z nauką Nowego Testamentu, rozwijany od narodzenia Chrystusa do chwili obecnej.
2. Byt społeczny: zakresy, charakterystyka.
Ekonomia - wyrasta z potrzeby zaspokajania potrzeb egzystencjalnych, potrzeba pokarmu i okrycia, to wszystko co pozwala nam egzystować, dobra kulturowe.
Państwo - wyrasta jako instytucja z potrzeby organizowania życia społecznego. Państwo (prawo) ma umożliwić bezkolizyjne życie ludzi, zakreśla granice wolności, ustalanie granic. Rewizja należy do państwa.
Religia - w każdym człowieku istnieje potrzeba aby nawiązywać relacje pozaziemską, człowiek jest istotą kultyczną. Kultyczność oddanie czci temu czego nie rozumiemy.
Nauka i technika - potrzeba poznawcza, nie da się wykluczyć tej potrzeby. Człowiek ciągle jest ukierunkowany na ciągłe poznawanie. Człowiek nie przestaje poznawać nawet przed śmiercią. Nieustanny progres w celu optymalizacji życia. Imperatyw kinetyczny - dzisiaj wszystko musi być lepsze i szybsze.
Rodzina - zaspokaja potrzebę emocjonalną. Wyraża się w potrzebie bliskości.
3. Metoda JOC w KNS.
Ks. Józef Cardin - twórca. Metoda JOC:
a. widzieć - należy dostrzec i opisać problem. Angażuje wszystkie nauki deskryptywne czyli opisujące ukazanie rzeczywistego stanu bezrobocia.
b. oceniać - nauki normatywne. Pokaże w jakim stopniu bezrobocie wpływa.
c. działać - jaką formę działania przyjąć.
4. Źródła KNS.
FORMALNE - spisane wypowiedzi społecznego nauczania Kościoła i Biskupów, encykliki, listy, instrukcje - można je znaleźć w bibliotece
MATERIALNE - (lex aeterna) odwieczne prawo Boże, np. grawitacja, zmiana pór roku, uniwersalny porządek życia. Na źródła materialne składają się:
*prawo objawione - poznanie na drodze religijnej narracji, zbiór dyrektyw, imperatywów w kontekście księgi, np. dekalog.
*prawo naturalne - Heinrich Pesch lex aeterna odbita w ludzkim umyśle. Zasady pierwsze (pewne prawdy oczywiste, np. prawo do życia), zasady wtórne (konsekwencja zasad pierwszych)
5. Oświecenie i transformacje społeczne.
1. nauka - odkrycie kopernikowskie, zaczęto inaczej postrzegać ziemię, ludzie uświadomili sobie, że ziemia nie jest w centrum. Zmienił się sposób uprawiania nauki. Zaczęto skupiać się na szczegółach. Nauki szczegółowe.
2. religijna rewolucja - tezy Lutra. Pojawiły się podziały religijne, które doprowadziły do wojny 30 - letniej.
3. gospodarcza rewolucja - pojawiły się alternatywne źródła energii, maszyna parowa, pojawiły się kopalnie, fabryki, przemysł, zmieniła się wartość do przedmiotów.
4. polityczna rewolucja - odejście od monarchii, kreowanie nowego państwa określanego mianem republiki.
a. rewolucja francuska - krwawa walka o idee, zniesienie starego ustroju, zerwanie z monarchią absolutną, wymordowanie arystokratów. Ideologia zapalczywa, neutralność do religii była zawistna, demokracja ideologiczna znosiła system feudalno - cechowy.
b. rewolucja amerykańska - każdy stan był inny, powstawały uniwersytety, potrzebowały pieniędzy, nie chcieli płacić podatków. W 1777 r. rewolucja amerykańska (Jerzy Waszyngton). Rewolucja ze względu zamieszek podatkowych, demokracja neutralna.
6. Historyczny kontekst KNS: sytuacja Kościoła w XIX w.
Do lat 30. XX w. zastanawiano się jaką postawę ma przyjąć Kościół wobec oświecenia. Były 2 opcje.
* liberalna - jej zwolennikiem był Lamennais. Uważał on , że trzeba łączyć dobre idee liberalne z Bogiem. Liberalizm polityczny i kulturowy. Liberałowie byli za zniesieniem państwa kościelnego. Byli za oddaniem władzy biskupom(kolegializm). Zniesienie podziałów. Otwarcie na ekumenizm.
* ultramontańska - Ultramontanie uważali, że teologia katolicka nie może opowiadać się łączyć z kulturą, polityką ponieważ nie będzie wtedy spójna. Ultramontanie uważali, że państwo kościelne jest potrzebne. Byli przeciwko przekazaniu władzy biskupom. Uważali, że wszystko powinno być jednolite. Zablokowanie na ekumenizm.
Wygrali ultramontanie na 130 lat.
7. Kwestia społeczna w XIX w: przyczyny, charakterystyka.
Ludzie musieli nauczyć się nowego porządku. Zniesienie systemu feudalnego, poddaństwa. W systemie feudalnym chłop musiał pracować na pana, ale miał zapewnioną ochronę z jego str. W nowym systemie była wolność, ale zabrano ochronę od pana. Chłopi przenieśli się do miast. Powstał proletariat. Proletariat to niepewność egzystencji. Ta nędza egzystencjalna była nędzą moralną. Ludzie stawali się gwałtowni, nie wiedzieli co będzie jutro. Trzeba było szukać rozwiązań. Marks proponował rewolucję. Za powstanie proletariatu odpowiedzialny był rynek pracy. Obniżał on płacę do biologicznego minimum.
8. Kwestia robotnicza: przyczyny, charakterystyka.
Warunki w fabrykach były trudne, atmosfera nieciekawa, częste konflikty, płace niskie. Czas z 78h tygodniowo stopniowo zmniejszono na 66h. Warunki mieszkaniowe fatalne, pogłębiały one patologię (pijaństwo, rozwiązłość), płaca ograniczono do biologicznego minimum, miała starczać na żywność, u branie i „produkcję” potomstwa.
9. Prekursorzy KNS.
Ketteler - biskup Moguncji, podkreślał konieczność zmian społecznych
Ks. Adolf Kolping - założył pierwsze stowarzyszenie młodzieży, kształcących do zawodu.
Ks. Hugo Robert de Lamennais
10. Wpływ neoscholastyki na rozwój KNS.
Scholastyka to metoda naukowa powstałą w średniowieczu. Zwracano w niej uwagę na definicję, precyzyjność. Bardzo dobra metoda na systematyzację pojęć. Pomagał unikać nieporozumień na podstawie pojęć. Jej słabą stroną było to że spłaszczała wszystko, była powierzchowna.
3 ważne rzeczy, dzięki którym KNS zyskał:
1. powrócono od tradycyjnej koncepcji praw człowieka.
2. zmiana zrozumienia społeczeństwa do społeczeństwa organicznego, które samo się formułuje z natury człowieka, osoby nie mają innego wyjścia jak tylko tworzyć społeczeństwo.
3. organiczna koncepcja dobra wspólnego.
11. Prawa człowieka: kontekst filozoficzno-historyczny, podział, charakterystyka.
Prawa człowieka - naturalne uprawnienia jakie przypadają każdemu człowiekowi z tytułu bycia istotą ludzką, osobą. Podstawą jest godność osobowa.
Podstawowe prawa są uniwersalne, ale dopiero od oświecenia prawa człowieka są omawiane. P. cz. Powstały na bazie prawa naturalnego.
W starożytności na prawa czł. Patrzono bardzo ogólnie. Prawo naturalne było stale obecne w rzeczywistości.
Myślenie średniowieczne - całość zamknięta, zintegrowana, każdy był od kogoś zależny. P. n. traktowano jako zintegrowaną normę, która odnosiła się do wszystkich relacjach ludzkich. Dobro jednostki było dobre gdy służyło dobro całości. Całe systemy średniowieczne nie opierały się na żadnych szczegółach.
Nowożytność wyparła stary paradygmat, położono nacisk na jednostkę, pojawiły się nauki empiryczne.
Typy praw człowieka:
* negativus - zniesienie starego systemu, postulat wolności - status negativus, prawa wolnościowe, życia, wolności i własności. Bronią nas przed interwencją innych, prawa wrodzone i uniwersalne (wszędzie, zawsze i każdy im podlega).
* activus - jest podstawą do praw obywatelskich, domagają się aby stworzyć pewien zakres aktywnej działalności statusu activus, prawo do głosowania, podmiotowości wobec konstytucji. Człowiek nabywa je kiedy staje się podmiotem społeczeństwa..
* pozytivus - prawo do urlopu, zatrudnienia, emerytury
Prawa, które postulujemy, nie bronią nas tylko nas uprawniają do czegoś. Są niezaskarżalne, są czystym postulatem.
Prawa wolnościowe pojawiły się w XVIII w., obywatelskie w XIX w., społeczne w XX w.
12. Kościół Katolicki, a prawa człowieka: recepcja praw człowieka przez Kościół, dokumenty.
Zarzuca się Kościołowi, że milczał przez długie lata na temat praw człowieka. W 1963 r. ogłoszono kodeks praw człowieka w KNS. Kościół pojmował prawa człowieka wg prawa naturalnego.
Prawa człowieka to dzieła oświecenia. Kościół milczał w kwestii praw człowieka. 120-130 lat unikania tego tematu. Kościół ostrożnie podchodził do kwestii praw człowieka, które były produktem oświecenia.
Rewolucja francuska była antykościelne, 1790 - Konstytucja cywilna kleru - oderwanie od Papieża, państwo miało władzę wybierać biskupów. Oderwano kościół od jurysdykcji papieża(to tłumaczy nastawienie kościoła do rewolucyjnych zmian).
Zapis praw człowieka w dokumentach Kościoła:
Leon13 1891 Rerum novarum- prawo do własności i zrzeszania się
Pius XI - (1931)quadrogesimo anno-- prawo do współdecydowania w przedsiębiorstwie i posiadanie własności kapitału.
Papież Jan Paweł II (1979) - „godność Człowieka jest najwyższą wartością etyczną”.
Laborem exerces 1981 - prawa robotnicze, do wyboru ustroju.
Jan XXIII pacem interis 1963 prawo do życia i godnego poziomu życia, korzystania z wartości moralnych, wolności religii w wymiarze prywatnym i publicznym, wolnego wyboru drogi życiowej i swobody życia rodziny, pracy i własności, zrzeszania się, emigracji i imigracji, udziału w życiu publicznym, obrony swych praw.
Jeśli nikt nam nie da prawa to nie mamy obowiązku tego zrobić.
„Nie istnieje prawo bez obowiązku i na odwrót”.
Prawa społeczne - przełom XIX/XX wiek były ważne.
-prawa gospodarcze
-prawa kulturalne
-prawa społeczne.
Zaangażowanie ich wymaga zaangażowania państwa.
Społeczne:
-prawo do pracy
-prawo do strajku
-prawo do własności.
John Rawls 1971 „Teoria sprawiedliwości” - „W społeczeństwie są nierówności i będą nierówności”.
13. Korelacja praw i obowiązków.
Nie można na nikogo nałożyć praw i obowiązków. Nie można nakładać obowiązków bez możliwości korzystania ze środków, dzięki którym obowiązek można spełnić.
Charakterystyczne dla społecznej nauki Kościoła w dziedzinie praw człowieka jest stałe podkreślanie współistnienia praw i obowiązków człowieka oraz uwypuklenie braku odpowiedniej świadomości we współczesnym świecie odnośnie do wspomnianej współzależności. o prawach człowieka należy mówić w kontekście obowiązków i odpowiedzialności, które pozostają w ścisłej więzi z prawami. Kościół, gdy posługuje się sformułowaniem «prawa człowieka» traktuje je zawsze łącznie z obowiązkami. Mówienie o prawach jest równocześnie mówieniem o obowiązkach. Katolicka nauka społeczna zawsze zwracała uwagę na ścisła zależność miedzy prawami i obowiązkami człowieka. Prawa człowieka jako prawa - obowiązki są specyficzna cecha chrześcijańskiej wizji i nauczania w dziedzinie praw człowieka.
14. Zasady życia społecznego według KNS: solidarność.
Stwierdza wzajemne powiązania osób, grup (warstw) społecznych. Zasada ta pojawiła się u H. Pescha solidarność oznacza spoiwo, powiązanie, jest cementem spajającym społeczeństwo Solidarność wzywała do braterstwa. Jan 23w pace interis -pisze o solidarności w kontekście zrzeszania się. Ludzie potrzebują pomocy, wzajemności, współodpowiedzialności Działanie solidarne zakłada etyczny cel. Solidarność nie może być narzucona, opiera się na wolności jednostek. Solidarność wymaga od społeczeństwa wysokiej świadomości etycznej.
Solidarność - 3 znaczenia:
Solidarnosć wskazuje że społeczna sprawiedliwośc jest celem państwa, solidarnosć jest zasadą samą w sobie
Solidarnosc ma określac funkcje jak norma prawna, prowadzi do czegos ma jakąś role
Polityczną konsekwencja solidarności jest odpowiedzialność wszystkich obywateli za decyzje ich organów przedstawicielskich
-solidarność w politycznym porządku (zasada prawa)
-solidarność ma określoną funkcję / normę / spełnia jakąś rolę. Solidarność nie zwalnia z odpowiedzialności. Każdy z nas jest jednostką ale wszyscy razem jesteśmy społeczeństwem. Łączą nas cele, zasady.
15. Zasady życia społecznego według KNS: pomocniczość (subsydiarność).
Zasada ta nie powstała w Kościele. Wymyślili ją ekonomiści w dobie kryzysu. Z. ta regulowała stosunek państwa do gospodarki. Paradygmatem współczesności jest globalizacja, która zmusza do powstania światowej władzy. Oznacza to że wszyscy będą nią objęci. Idea globalnego zarządzania ma być objęte o zasadę pomocniczości.
Zasada solidarności odwołuje się do solidaryzmu społecznego, który nawiązuje do solidarności, czyli tłumaczenia francuskiego wolność, równość braterstwo. Solidarność jest czystym postulatem.
16. Zasady życia społecznego według KNS: dobro wspólne.
Myślenie średniowieczne - myślenie integrujące co do czego należy. Podkreślano przynależność części do całości.
Nie jest możliwe dobro wspólne bez dobra jednostki.
Dobro wspólne - suma dóbr materialnych i niematerialnych wypracowanych przez społeczeństwo będących podmiotem dóbr. Dobro wspólne umożliwia osiąganie samospełnienia. Ma charakter ogólny, podmiot jest zbiorowy (społeczeństwo). Gdy jednostki zbiorą się w społeczeństwo tworzą jedną całość. Podmiotem dobra wspólnego jest społeczeństwo, które jest czymś więcej, tworzone przez jednostki jako jeden zbiorowy podmiot.
17. Sprawiedliwość: rodzaje sprawiedliwości, charakterystyka.
1.Sprawiedliwość wymienna - reguluje zasady wymiany.
2.Sprawiedliwość rozdzielcza - obowiązuje w perspektywie politycznej określa zasady rozdzielania przez podmioty wyższe podmiotom niższym. Zasady te musza być sprawiedliwe.
3.Sprawiedliwość udziału - równe prawo udziałów podmiotów wyższych ii niższych
4.Sprawiedliwość społeczna - jest etycznym postulatem. Reguluje właściwości decyzji aby służyły dobru wspólnemu
18. Relacja „społeczeństwo - państwo” według KNS: funkcje państwa.
Pojęcie pozytywistyczne - bardziej opiera się na filozofii niż teologii.
F. de Vitorio, Suarez - kładli nacisk na samostanowienie narodu o sobie. Przyczynili się do powstania prawa międzynarodowego.
Punktem wyjścia jest realistyczna koncepcja człowieka. Uwzględnia się zarówno dobro jak i zło, które mieszczą się w człowieku. Ludzie z natury skierowani są w stronę społeczeństwa. Władze w państwie reprezentuje społeczeństwo, dobro wspólne. W KNS państwo jest wynikiem naturalnej skłonności ludzi do współistnienia.
Dostrzega się w tym ujęciu 3 rzeczy:
* realistyczna i kompletna wizja człowieka
* docenia się władzę państwową jako autorytet moralny ugruntowany w prawie naturalnym
* służebna rola państwa, państwo służy społeczeństwu
Funkcje państwa:
* porządku prawnego - ustalenie praw, ustaw. Tylko państwo może uchwalać, egzekwować prawo. Państwo koordynuje wiele podmiotów życia społecznego, państwo musi czuwać nad działalnością instytucjonalną, organizacyjną. Państwo ma obowiązek troszczyć się o bezpieczeństwo wewnętrzne (ochrona przed korupcją) i zewnętrzne (ochrona przed wojną) .
* dobrobytu - państwo jest jednym za autorów tworzenia gospodarki. Ma obowiązek wspierać i stymulować gospodarkę poprzez politykę gospodarczą. Ochrona praw gospodarczych, umów gospodarczych.
* kultury - w tej dziedzinie państwo powinno oddać wolność działania jednostkom prywatnym. Państwo powinno być protektorem, nie ingerować w tą funkcję.
19. Struktury pośrednie: definicja, rodzaje, charakterystyka.
Struktury pośrednie są dowodem na istnienie pluralizmu społecznego. Można wyróżnić społeczności pośrednie:
1. naturalne w ścisłym sensie - np. rodzina, państwo ludzkość. Nie można żyć poza tymi społecznościami, każdy rodzi się w rodzinie, każdy należy do jakiegoś państwa, nie można istnieć poza ludzkością.
2. naturalne w sensie szerszym - mają podstawę w społecznej naturze ludzkiej. Nie są konieczne dla rozwoju. Ukierunkowane są na określony cel. Jest ich dużo, tworzą trzon życia społecznego.
a. struktury terenowe (horyzontalne, poziome) - odgrywają ważną rolę przez rozwój inicjatyw lokalnych, państwo powinno jak najmniej ingerować.
b. struktury zawodowe (wertykalne) - oparte na zasadzie świadczenia usług i produkcji dóbr.
3. Społeczności wolne - takie społeczności, które są uwarunkowane naturą, a nie są przymusowe.
Struktury pośrednie są potrzebne ponieważ:
1. Pełnią funkcję porządkową w państwie
2. Stanowią źródło informacji dla władz
3. Gwarantują konieczną, społeczną autonomię.
4. Są w stanie wywierać presję na państwie
5. Pełnią funkcję aktywizującą.
21. Ideologia i światopogląd: różnice, czynniki konstytutywne ideologii.
Ideologia - zbiór ocen, norm, poglądów dotyczących rzeczywistości społecznej, politycznej, gospodarczej. Podmiotem ideologii jest grupa społeczna. Ideologia jest oparta na konkretnej idei. Inspiruje, żeby była przekładana na praktykę. Ideologia jest zbudowana na idei (czegoś czego nie można urzeczywistnić, jest wyimaginowanym modele).
Czynniki konstytutywne ideologii:
* u podstaw wizji człowieka istnieje antropologia.
* ideologia zawiera poglądy dotyczące poglądu ustrojowego, żeby go reformować, ulepszyć.
* ideologia ma zawsze szerszą grupę zwolenników i dąży do ciągłego ich pozyskiwania.
* praktyka - wcielanie w życie.
Światopogląd - zespół ogólnych przekonań, norm, które wyznaczają działania. Podmiotem jest jednostka. Światopogląd tworzy sam człowiek. Jeśli ktoś nam go narzuca to jest to już ideologia.
22. Indywidualizm społeczny: płaszczyzny, charakterystyka.
Jednostka jako podmiot życia gospodarczego i społecznego, każdy człowiek jest monadą, cząsteczką która krąży we wszechświecie. Wierzono, że każda jednostka jest taką monadą. Hobbes podzielił czas na 2 części:
1. stan czystej natury, stan hipotetyczny - w stanie pierwotnym jednostki żyły jak monady, cechował ich antagonizm. Jednostki walczyły o wszystko, kierowały się instynktem. Człowiek jest zdolny do zabijania, agresji, kradzieży. Kiedy ta walka trwa jednostki męczą się. Ten moment zmęczenia sprawia, że zawierają rozejm. Ale potrzebny jest ktoś kto ten rozejm podtrzyma. Potrzebować będą suwerena. Wtedy następuje przejście do stanu państwa.
2. Stan państwa - nadal w jednostkach jest agresja, walka, ale panują nad tym. Takie społeczeństwo to społeczeństwo liberalne. Wszyscy żyją razem, ale starają się nie wchodzić w drogę nawzajem. Każdy ma respektować prawa i wolność drugiego.
J. J. Rousseau - ten sam model, ale inne znaczenie. W stanie czystej natury wszyscy są szczęśliwi. Jednostki łączą się aby realizować swoje wartości, tworzą społeczeństwo, państwo, ale to państwo deprawuje jednostki z natury dobre. Demokracja to taki ustrój gdzie wierzy się w nieskończone możliwości kreowania. System Rousseau daje wiele możliwości.
Płaszczyzny:
* epistemologiczna
* religijna
* polityczna
* społeczna
Cechy:
* neguje życie społeczne
* społeczeństwo jest faktem ilościowym, a nie jakościowym (suma jednostek)
* Struktury pośrednie uważane za szkodliwe (małżeństwo, rodzina traktowane prywatnie, dowolne i wolne)
* państwo - chroni wolność jednostki. Chroni społeczeństwo przed zagrożeniami.
23. Teorie umowy społecznej: podział, przedstawiciele, charakterystyka. ( nie wiem czy zrezygnował z tej tezy czy nie)
24. Liberalizm klasyczny i współczesny, przedstawiciele, charakterystyka.
Najogólniej mówiąc liberalizm odwołuje się do indywidualizmu, stawia wyżej prawa jednostki niż znaczenie wspólnoty, głosi nieskrępowaną (aczkolwiek w ramach prawa) działalność poszczególnych obywateli we wszystkich sferach życia zbiorowego. Liberalizm jako postawa społeczna jest tolerancyjnym stosunkiem wobec poglądów lub czynów innych ludzi.
Z klasycznego liberalizmu wywodzi się wiele współczesnych nurtów politycznych:
Libertarianizm opowiada się za ograniczeniem państwa do roli "nocnego stróża", i wycofaniem go z zajmowania się zarówno gospodarką jak i sprawami społecznymi. Typowi przedstawiciele: amerykańska Partia Libertariańska.
Libertarianizm postuluje nieograniczoną swobodę dysponowania własną osobą i własnością, o ile tylko postępowanie to nie ogranicza swobody dysponowania swoją osobą i własnością komuś innemu
Główni przedstawiciele Friedrich Hayek David Friedman Robert Nozick
Liberalizm demokratyczny- John Rowls
Jego postulaty są bliskie KNS, uważał że nie wolno zmuszać ludzi do dzielenia się. „teoria sprawiedliwości”- jego dzieło. W społeczeństwie są różnice, są ludzie silniejsi i słabsi. Najsilniejsi zdobędą lepsza pozycję. Korzyściami i zyskami zdobytymi przez najsilniejszych muszą się dzielić ze słabszymi. Próbował wkomponować społeczne prawa w system.
25. Socjalizm: podział; przedstawiciele, charakterystyka.
Typy socjalizmu:
1. utopijny - Robert Owen, Henri de Saint-Simon, Charles Fourier. Byli przekonani o nieograniczonej dobroci człowieka, dążyli do reform bez prawdziwości człowieka. Nawiązywali do Tomasza Morusa. Zbiór idei bez niczego wspólnego z ruchem robotniczym
2. marksizm (komunizm)
3. anarchizm - od grec. Anarchia bezprawie i rozwiązłość. Bakunin, Rudalm?, sprzeciwiają się przymusowi państwowemu, gospodarczemu, każdej władzy. Zaleca się oparcie życia społecznego na absolutnych zasadach wolności, równości, pokoju. Wierzyli, że w każdym człowieku wpisane jest poczucie obowiązku społecznego i ma to być siła mobilizująca.
4. agrarny - źródłem dochodu jest ziemia, należy ziemię pozostawić farmerom i odebrać im wszelkie zyski
5. syndykalizm - Georges Sorel, produkt społeczny przypada pracy. Sorel uważał, że zyski mają przypadać robotnikom i tworzyć syndykaty, związki pracy, aby przejmować fabryki. Sorel uważa, że syndykaty mogą zastąpić władzę polityczną.
6. fabiański - Sydney Webb i jego żona Beatrice, nazwa pochodzi od Fabiusa Cunctatora wodza rzymskiego, który prowadził walkę z Hannibalem, odwlekał ostatnią walkę. Mówią, że nie trzeba robić żadnej rewolucji. Państwo powinno ingerować w życie prywatne.
4 kryteria socjalizmu:
1.sprawiedliwość i równość społeczna
2. kierownicza rola proletariatu
3. własność społeczna
4. społeczeństwo bezklasowe
26. Komunizm i marksizm: przedstawiciele, charakterystyka.
Marks, Engels, Lenin
1. materializm dialektyczny i filozoficzny - wszystko jest materią, nie istnieje nic, jeśli nie jest to materią. Marks redukuje wszystko do materii. Dialektyka - dychotomia. Wszystko ma swoje przeciwieństwo. Prawda leży między tezą a antytezą.
2. materializm historyczny - historia ma charakter materialny, uważa że historia się powtarza, instytucje się zmieniają. Uczy nas dystans udo rzeczywistości.
3. ekonomia polityczna - refleksja mająca na celu opracowanie strategii ekonomicznych dla narodu. Przygląda się społeczeństwu i zastanawia co jest potrzebne dla narodu.
4. teoria walki ewolucyjnej - transformacja społeczna musi dokonywać się przez rewolucję
Marks nie wierzył w państwo. Baza (osadzenie w warunkach ekonomicznych) i nadbudowa (świadomość).
27. Faszyzm: podział, przedstawiciele, charakterystyka.
Od fascis - wiązka, związek. Korzenie w socjalizmie. Faszyzm był porozumieniem proletariatu z ubogą klasą średnią. Faszyzm wykształcił się na gruncie kompleksu niższości. Lata 20 i 30 XX w. był trudnym okresem pod względem politycznym. Po I wojnie światowej wszyscy byli przegrani, było dużo strat. Nastąpił kryzys parlamentaryzmu. W Europie parlament potrzebował silnych, przejrzystych osobowości. Takimi byli Mussolini, Hitler.
Władza dyktatorska, poza państwem człowiek nie istnieje, naród i rasa na I miejscu.
Na początku Kościół był przychylny faszyzmowi. Mussolini podpisał traktat loterański z Kościołem - powstała Stolica Apostolska (Watykan). Podpisany został konkordat. Po podpisaniu go nastąpił zgrzyt między Mussolinim a Kościołem. Mussolini zaczął inwigilację życia społecznego, reedukował szkolnictwo, zlikwidował Akcję Katolicką, która miała ogromne znaczenie we Włoszech. Papież Pius XI ogłosił encyklikę Rerum Novarum, w której zachęcał do tworzenia związków zawodowych, co nie podobało się Mussoliniemu
FASZYZM NIEMIECKI - został oparty na kulcie rasy. Wg Hitlera istotne było zachowanie tych pierwiastków rasowych, które będą tworzyły państwo kultury, sztuki, piękna. Wyższość narodowa i kulturowa. Hitler czerpał z mitologii (Indii, Germanii, Legiony Rzymskie).
Stosunek Kościoła do hitleryzmu był podobny jak w przypadku Mussoliniego. Podpisany został konkordat, po podpisaniu którego Hitler pokazał na co go stać. W 1939 papież Pius XII napisał encyklikę, w której potępił Hitlera.
29. Media: podział, zadania, kryteria obiektywności mediów.
4 niezależna władza. Media służą społeczeństwu tylko i wyłącznie poprzez niezależność. Są ściśle związane z informacją. Jeśli nie będą uzależnione od wł. Ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, będą przekazywać rzetelną informację.
3 płaszczyzny mediów:
1. twórcy informacji
2. organizacja (kapitał, który inwestuje w media)
3. prawodawstwo (prawo, które wyznacza przestrzeń ramową dla funkcjonowania mediów)
Na media składają się prawda (każda informacja jest subiektywna. Każdy autor pisze ze swojego punktu widzenia, dążyć do niwelowania własnej interpretacji, informacja zgodna wydarzeniem), komunikacja (komunikowanie informacji, ale nie wybiórczych), informacja (podział społeczeństwa, które ma dostęp do informacji i takie które tego dostępu nie ma, dostęp do informacji ważny ponieważ przekłada się na jakość życia. W przyszłości może dojść do zmarginalizowania ludzi, którzy nie mają dostępu do informacji, np. Internet).
8