Zakażenia przewodu pokarmowego
Zapalenie żołądka i jelit - ostre lub przewlekłe zakażenie przewodu pokarmowego, występuje biegunka i objawy podrażnienia żołądka (nudności, wymioty, ból w nadbrzuszu). Najczęstszym czynnikiem etiologicznym są bakterie i wirusy.
Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy - zakażenie dolnego odcinka przewodu pokarmowego, bez objawów podrażnienia żołądka.
Zatrucie pokarmowe - ostre zapalenie żołądka i jelit, spowowdowane spożyciem pojedynczego posiłku zawierającego czynnik etiologiczny lub jego produkty w stężeniu wywołującym objawy.
Zatrucia pokarmowe
Zatrucie może nastąpić przez:
Intoksykację - spożycie pożywienia zawierającego uprzednio wytworzone toksyny bakteryjne
Zakaźne zatrucie pokarmowe - spożycie znacznej liczby żywych czynników infekcyjnych
Klasyczne cechy zatruć pokarmowych:
Podobne objawy u kilku członków grupy, która spożyła wspólny posiłek
Ostry początek w ciągu kilku godzin po spożyciu skażonego pokarmu
Bakterie wywołujące zakażenia przewodu pokarmowego[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Helicobacter pylori |
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy |
Vibrio cholerae |
Cholera |
Shigella |
Czerwonka |
Salmonella Typhi |
Dur brzuszny |
Salmonella Paratyphi |
Dur rzekomy |
Clostridium difficile |
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit |
Bakterie wywołujące zatrucia pokarmowe[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Staphylococcus aureus
Bacillus cereus
Clostridium botulinum
Clostridium perfringens[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Salmonella Enteritidis
Salmonella Typhimurium
Escherichia coli (EPEC, ETEC, EIEC, EHEC)
Yersinia enterocolitica
Vibrio parahaemolyticus
Campylobacter jejuni
Helicobacter pylori[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Występuje tylko u ludzi, przenoszony drogą fekalno-oralną. Kolonizuje oraz zakaża błonę śluzową żołądka.
Czynnik etiologiczny przewlekłych nieżytów żołądka, choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka, przewlekłego zanikowego zapalenia żołądka, z którego może się rozwinąć czasami rak gruczołowy żołądka.
Vibrio cholerae (przecinkowiec cholery)[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Źródłem infekcji jest człowiek, przenoszenie odbywa się poprzez pożywienie oraz wodę pitną, epidemie występują w krajach o niskich standardach higienicznych.
Większość bakterii jest niszczona w żołądku.
Przecinkowce kolonizują śluzówkę jelita cienkiego i wytwarzają toksynę.
Okres wylegania 2-5 dni.
Objawy: obfita wodnista biegunka i wymioty, inne objawy wiążą się z odwodnieniem organizmu (spadek ciśnienia krwi, tachykardia i hipotermia)
Leczenie: podawanie płynów i antybiotykoterapia. W nieleczonych przypadkach śmiertelność wynosi 50%
Ozdrowieniec może zostać nosicielem.
Rodzaj Shigella obejmuje gatunki S. dysenteriae, S. flexneri, S. boydii i S. sonnei - wszystkie wywołują czerwonkę bakteryjną.
Szerzy się z człowieka na człowieka drogą fekalno-oralną przez skażony pokarm i wodę lub przez kontakt bezpośredni.
Okres wylęgania 2-5 dni.
Objawy: wodnista biegunka, później w stolcu pojawia się śluz, ropa i krew. Gorączka i bóle brzucha. W przypadku zakażenia S. dysenteriae typu I (wytwarzających toksynę czerwonkową) może dojść do powikłania w postaci zespołu hemolityczno-mocznicowego - wewnątrznaczyniowe wykrzepianie, hemoliza i niewydolność nerek.
Leczenie - podawanie płynów i antybiotykoterapia.
Salmonella Typhi - pałeczka duru brzusznego[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Zakażenie drogą fekalno-oralną, człowiek jest jedynym rezerwuarem bakterii.
Okres wylęgania 10-14 dni.
Objawy: narastająca gorączka, leukopenia, powiększenie śledziony, wysypka na brzuchu, w trzecim tygodniu biegunka.
U ozdrowieńców może wystąpić nosicielstwo.
Leczenie: płyny i antybiotykoterapia.
W Europie przypadki duru są sporadyczne, importowane przez podróżnych.
W przypadku podróży na tereny endemicznego występowania duru stosuje się szczepienia.
Clostridium difficile[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Wywołuje biegunki związane ze stosowaniem antybiotyków szczególnie o szerokim spektrum. Zwykle występuje jako zakażenie szpitalne, bakterie pochodzą z flory fizjologicznej pacjenta lub z otoczenia.
Objawy: biegunka, gorączka i bóle brzucha.
Leczenie: w łagodnych przypadkach objawy ustępują po zakończeniu antybiotykoterapii. W cięższych przypadkach konieczne jest podanie antybiotyków.
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit jest ciężkim powikłaniem.
Zatrucie pokarmowe[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Ostre i gwałtowne dolegliwości żołądkowo-jelitowe, objawiające się zwykle biegunką i wymiotami.[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
W ciężkich przypadkach może wystąpić odwodnienie i zaburzenia świadomości mogące doprowadzić do zgonu.[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Każde zatrucie pokarmowe może być groźne, szczególnie dla niemowląt, dzieci do lat 3, ludzi osłabionych i starszych!!!
Staphylococcus aureus
Powodują zatrucie nie wskutek zakażenia człowieka, ale wskutek działania enterotoksyny wytworzonej w zakażonym pokarmie. Enterotoksyna gronkowca jest termostabilna, tzn. jest oporna na działanie wysokiej temperatury. Dlatego gotowanie potraw zawierających już wytworzoną enterotoksynę nie zapobiega zatruciu.
Zapobieganie: przestrzeganie czystości i zasad higieny, odsuwanie od produkcji żywności osób chorych (nieżyty gardła, nosa, ropne zmiany na rękach), przechowywanie produktów w niskiej temperaturze
Objawy - nudności, wymioty i biegunka, zimne poty, uczucie osłabienia.
Bacillus cereus[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Zwykle powoduje zatrucia pokarmowe po spożyciu żywności skażonej toksyną (częstym źródłem są zapiekane potrawy z ryżem) - krótki okres inkubacji, dominujące objawy nudności i wymioty. B. cereus może też wywoływać zatrucia o długim okresie inkubacji, gdy pokarm zawiera spory bakterii, które rozwijają się w jelicie i uwalniają toksynę. W tych przypadkach głównymi objawami są biegunka i skurczowe bóle brzucha. Objawy ustępują samoistnie, stosuje się tylko leczenie wspomagające.
U pacjentów z obniżoną odpornością B. cereus może wywołać zakażenia uogólnione, w których konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii.
Clostridium botulinum (pałeczki jadu kiełbasianego)[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
C. botulinum wytwarza bardzo silną neurotoksynę botulinową, powodują porażenie mięśni.
Zatrucie toksyną botulinową występuje rzadko, ale jest bardzo groźne. Jest wynikiem spożycia zepsutego pożywienia przechowywanego w warunkach beztlenowych. Objawy: podwójne widzenie, trudności w przełykaniu i mowie, zaparcia i suchość śluzówek, śmierć następuje w wyniku porażenia mięśni oddechowych. Leczenie - natychmiastowe podanie antytoksyny.
Botulizm niemowlęcy - w przewodzie pokarmowym niemowląt, w przeciwieństwie do dorosłych mogą namnażać się i produkować toksynę pałeczki jadu kiełbasianego. Spożycie przez niemowlę pokarmu zanieczyszczonego pałeczkami (np. miodu) może prowadzić do botulizmu, śmiertelność jest niska.
Salmonelloza[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
S. Enteritidis i S. Typhimurium wywołują zapalenie jelita cienkiego i grubego (salmonellozę). Biegunka i bóle brzucha są objawami dominującymi, często występują również wymioty, dreszcze i gorączka.
Salmonelloza trwa przeciętnie trzy dni, ustępuje samoistnie. Mogą wystąpić odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe niebezpieczne dla małych dzieci i osób starszych.
Leczenie wspomagające.
Bakterie Salmonella rozmnażają się szczególnie łatwo w niektórych artykułach żywnościowych i takich potrawach, jak: mleko, jaja i przetwory z nich pochodzące, sałatki mięsno-jarzynowe oraz w innych potrawach spożywczych na surowo lub nie poddawanych gotowaniu.
Zapobieganie polega na przestrzeganiu zasad higieny w czasie przechowywania i przygotowywania pożywienia, odpowiedniej obróbce termicznej posiłków.
Campylobacter jejeuni[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Jeden z najczęstszych patogenów wywołujących zapalenie jelit. Przenosi się ze zwierząt na człowieka za pośrednictwem pokarmu i wody. Możliwe jest przenoszenie zakażenia bezpośrednio wśród ludzi, zwłaszcza w przedszkolach.
Objawy zakażenia: biegunka, czasem krwawa i gorączka, objawy ustępują samoistnie w ciągu tygodnia.
Leczenie zwykle objawowe, w ciężkich przypadkach antybiotykoterapia (część szczepów wykazuje oporność na antybiotyki).
Escherichia coli[Author ID2: at Mon Jan 11 22:29:00 2010
][Author ID2: at Mon Jan 11 22:29:00 2010
][Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Naturalnym środowiskiem E. coli jest przewód pokarmowy ludzi i zwierząt[Author ID1: at Wed Dec 8 15:39:00 2010
]. Wywołuje wiele infekcji jelitowych i pozajelitowych.
Zakażenia jelitowe przenoszone są przez wodę i pożywienie, występują najczęściej w krajach tropikalnych. Leczenie polega na podawaniu płynów.
E.coli wywołujące infekcje jelitowe:
Enterotoksynogenne szczepy E.coli (ETEC) powodują biegunkę podróżnych i inne typy biegunki
Enterokrwotoczne E.coli (EHEC) wywołują biegunki, krwotoczne zapalenie jelit, zespół hemolityczno-mocznicowy
Enteropatogenne E.coli (EPEC) wywołują śluzową biegunkę głównie u dzieci i niemowląt
Enteroinwazyjne E.coli (EIEC) - biegunki czerwonkopodobne
Enteroadherentne E. coli (EAEC) - biegunki
Yersinia enterolitica[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Rezerwuarem są zwierzęta domowe i dzikie, zakażenie następuje przez spożycie skażonego pokarmu lub wody, rzadziej przez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem.
Najczęściej zakażenie przebiega pod postacią jersiniozy jelitowej (zapalenie jelit, rzekome zapalenie wyrostka robaczkowego -u dzieci i młodzieży), u dorosłych może występować jersinioza pozajelitowa (sepsa, zapalenie wątroby i innych narządów).
Leczenie zwykle objawowe, w ciężkich przypadkach stosuje się antybiotykoterapię
Biegunki wirusowe[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
Biegunki wirusowe u ludzi wywołują najczęściej dwa wirusy: rotawirusy (głównie u niemowląt i małych dzieci) i wirus Norwalk (dzieci starsze i dorośli). Przenoszone są drogą feralno-oralną.
Biegunki wirusowe są chorobami samoistnie ustępującymi, większość przypadków może być leczona ambulatoryjnie środkami ogólnie podtrzymującymi (podawanie płynów). Dzieci i osoby osłabione mogą wymagać hospitalizacji i dożylnego podawania płynów.
Dostępna jest szczepionka przeciwko rotawirusom - żywa atenuowana do podawania doustnego niemowlętom od 6 do 24 tygodnia życia. W Polsce jako szczepienie zalecane (na koszt rodziców)
Profilaktyka zatruć pokarmowych[Author ID1: at Wed Dec 8 15:38:00 2010
]
mycie rąk po wyjściu z ubikacji i przed przygotowywaniem i spożywaniem posiłków
utrzymywanie w czystości naczyń, sprzętów kuchennych i samej kuchni (ulubionym siedliskiem bakterii są wilgotne gąbki i zmywaki)
przechowywanie żywności w niskiej temperaturze
zapobieganie rozmrażaniu i ponownemu zamrażaniu żywności
wydzielenie mięsa w lodówce na surowy drób, mięso i jaja tak, aby nie stykały się z innymi produktami
całkowite rozmrażanie drobiu, mięsa, ryb i ich przetworów przed przystąpieniem do smażenia, pieczenia, gotowania
poddawanie żywności działaniu wysokiej temperatury (gotowanie, pieczenie, duszenie), które jest najłatwiejszym sposobem niszczenia zarazka (smażenie jest mniej skuteczne)
Profilaktyka zatruć pokarmowych[Author ID1: at Wed Dec 8 15:39:00 2010
]
mycie jaj przed rozbiciem skorupki
parzenie we wrzątku przez 10 sekund jaj używanych do wyrobu potraw i deserów nie poddawanych działaniu wysokiej temperatury
unikanie lodów i ciastek pochodzących od nieznanych wytwórców i przygodnych sprzedawców
sprawdzanie daty przydatności do spożycia wszystkich produktów
trzymanie zwierząt domowych z dala od blatów kuchennych i jedzenia
W razie wystąpienia objawów chorobowych należy natychmiast zgłosić się do lekarza!!!
[Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ][Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ][Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ][Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ]
[Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ][Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ]1[Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ][Author ID2: at Mon Jan 11 22:39:00 2010 ]