Kornel Makuszyński „120 przygód Koziołka Matołka” - lektura dla klasy 2.

Temat: Wędrówki z Koziołkiem Matołkiem

Cele - przewidywane osiągnięcia ucznia:

- wypowiada i uzasadnia swoje opinie na temat Koziołka Matołka

- wykonuje plan wędrówek Koziołka, oznaczając kierunki świata na płaszczyźnie kartki

- układa i prezentuje krótkie wierszyki o Koziołku Matołku

- rozwiązuje zadania tekstowe z elementami dodawania, mnożenia i dzielenia.

Środki dydaktyczne: książka K. Makuszyńskiego i M. Walentynowicza „120 przygód Koziołka Matołka”, kredki, kartki rysunkowe formatu A4 i A3, zeszyty przedmiotowe, paski papieru z wypisanymi cechami charakteru (pozytywnymi i negatywnymi), karteczki z pytaniami na temat lektury.

Przebieg dnia:

1. Przedstawienie podstawowych informacji na temat książki i jej twórców.

Tytuł: 120 przygód Koziołka Matołka (księga I)

Autor: Kornel Makuszyński

Ilustracje: Marian Walentynowicz

Przygody Koziołka Matołka - pierwszy polski komiks dla dzieci - wymyślił pan Kornel Makuszyński wraz z rysownikiem Marianem Walentynowiczem już w 1933 roku.

Kornel Makuszyński zasłynął jako autor książek dla dzieci i młodzieży, m.in.: „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, „Panna z mokrą głową”, „Awantura o Basię”, „Awantury i wybryki małej małpki Fiki Miki” i „Przygody Koziołka Matołka" (4 części).

Źródło: http://festiwal.pacanow.eu/biografie.php.htm

http://topsekret.com/matolek.asp/?page_id=5

• Przygotowanie wystawki książek K. Makuszyńskiego i zapoznanie się z nimi.

• Wykonanie metryczki książki: zapisanie w zeszycie imion i nazwisk autora i ilustratora, tytułu książki oraz narysowanie ilustracji - wybranej przygody Koziołka.

2. Omówienie treści książki.

Koziołek Matołek został wysłany przez kozy do Pacanowa, by sprawdzić, czy rzeczywiście są tam kowale, którzy kują kozy. Koziołek Matołek nie wiedział, gdzie to jest, więc błądził po świecie i przeżył wiele przygód. Niektóre przygody były niebezpieczne, inne śmieszne albo ciekawe. Choć Koziołek nie znalazł Pacanowa, to wiele się podczas tej wędrówki nauczył.

• Quiz - losowanie karteczek z pytaniami i udzielanie odpowiedzi, np.:

Dokąd i po co wędrował Koziołek Matołek? (Wędrował do Pacanowa, by sprawdzić, czy tam kowale kują kozy).

Dlaczego błądził po świecie? (Nie znał drogi).

Policzcie obrazki w komiksie. (120) Spróbujcie określić, ile przygód miał Koziołek Matołek.

Jakie zwiedził kraje? (Chiny, Indie - Bombaj, Afganistan, nieznane miasto królewskie w nieznanym państwie, Polska - Warszawa)

Gdzie jeszcze był? (na Księżycu)

Z jakiego kraju pochodził? Czy można to poznać po jego wyglądzie, stroju? (Z Polski, był biały, miał czerwone spodenki - kolory barw narodowych).

Czy Koziołek miał dobre serce? Dlaczego tak uważacie? ­(Koziołek był dobry - na ochotnika zgłosił się na poszukiwanie Pacanowa; uratował dzieci przed czarownicą; nie narzekał, choć spotykało go także wiele przykrych przygód).

Czy był grzeczny? (Tak - ładnie witał się i rozmawiał z kaczką i wiewiórką).

Czy był biedny, czy bogaty? (Był biedny - nie miał co jeść i nie miał pieniędzy na orzeszki).

Czy był odważny? (Tak - wyruszył sam na wędrówkę, nie przestraszył się nocą samochodu, choć myślał, że to potwór).

Czy był mądry? (Nie - nie umiał czytać, nie wiedział, gdzie jest Pacanów, nie przygotował się odpowiednio do wykonania zadania, którego się podjął).

Kiedy Koziołek był śmieszny? (Gdy chciał śpiewać - był przekonany, że ma piękny głos; gdy złodzieje sądzili, że jest diabłem).

Czy był sprytny? (Tak - przebrał się za kucharza i dzięki temu udało mu się uniknąć śmierci).

Kiedy miał pecha? (Spadł z drzewa na jeża. Złapano go, gdy jadł kapustę. Nie umiał gotować, ale został zatrudniony na okręcie jako kucharz, a potem wystrzelono go z armaty. Postrzelono go na polowaniu. W Chinach kazano mu się uczyć chińskiego abecadła. Ciągle trafiał w dziwne miejsca, lecz nie mógł znaleźć Pacanowa).

Kiedy miał szczęście? (Spotkał szewca, który przyszył mu głowę. Spotkał Twardowskiego, który uratował go przed groźnym ptakiem. Trafił na tęczę, po której uciekł przed wilkiem. Znalazł polski samolot, który przeniósł go do kraju).

Kogo spotkał Koziołek podczas swojej wędrówki? (Spotkał dwa zające, wilka, jeża, stróża, zbójców, babę Jędzę, trójkę dzieci, kaczkę, wiewiórkę, stracha na wróble, szewca, wieloryba, pana Twardowskiego, cesarza w Chinach, kupca w Indiach w Bombaju, pana w Afganistanie, autorów w Warszawie).

• Próba odszukania na mapie Pacanowa, określenie położenia miasteczka (większe miasta, kierunki świata).

Dodatkowe informacje: Pacanów naprawdę istnieje - to miejscowość w województwie świętokrzyskim na trasie Kraków - Sandomierz. Dziś Pacanów jest siedzibą gminy i liczy ponad tysiąc mieszkańców.

Specyficznej sławy Pacanowowi przydało powiedzenie „W Pacanowie kozy kują", znane już w XVIII wieku. Według badaczy są różne wersje tłumaczenia tych słów. Prawdopodobnie już w XVIII wieku w miejscowych kuźniach wykuwano części do płaskodennych statków rzecznych zwanych kozami, służących do przewozu zboża Wisłą. Jedna z wersji głosi, że w miejscowych kuźniach kuto kosy, które ktoś „przechrzcił” na „kozy”. Inna mówi o dowcipnym kowalu, który podkuł kozę burmistrza, ponieważ chodziła po mieście i czyniła różne psoty. Odgłos podkutych kopyt miał ostrzegać mieszkańców przed intruzem. Inna znów wersja mówi o mieszkających w Pacanowie znakomitych kowalach noszących nazwisko Koza.

W Pacanowie powstało Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka (www.pacanow.eu).

Pacanów stanie się „domem” także dla innych europejskich bohaterów bajek. Tu znajdą swój dom: Rumcajs, Kubuś Puchatek, Czerwony Kapturek, Asterix i inni. Powstają liczne kluby Koziołka Matołka i Rady Kozie.

(Źródło: http://www.rogala.homepage.t-online.de/koziol.html)

3. Za co lubimy Koziołka Matołka?­ - indywidualne wypowiedzi na temat książki i jej bohatera.

• Jakie były najdziwniejsze (nieprawdopodobne) przygody Koziołka Matołka? (np.: chodzenie po tęczy, wizyta na Księżycu, trwający cztery dni lot po wystrzeleniu z rakiety, ożywienie Koziołka po przyszyciu odciętej głowy, uczenie się ok. czterdziestu tysięcy znaków chińskich w ciągu stu lat bez jedzenia).

4. Opracowanie krótkiej charakterystyki Koziołka.

• Gromadzenie wyrazów określających Koziołka.
Uczniowie losują paski papieru z wypisanymi różnymi cechami charakteru, np.: miły, złośliwy, dobry, dobroduszny, poczciwy, życzliwy, skromny, smutny, ponury, wesoły, prawdomówny, kłamliwy, mądry, rozumny, rozgarnięty, nierozgarnięty, niemądry, rozsądny, nierozsądny, inteligentny, błyskotliwy, łatwowierny, naiwny, szczery, uczciwy, nieuczciwy, pomysłowy, towarzyski, kulturalny, uprzejmy, nieuprzejmy, opryskliwy, obrażalski, zarozumiały, przemądrzały, kapryśny, odważny, mężny, tchórzliwy, słaby, chytry. Następnie kolejno czytają je na głos i wspólnie ustalają, czy dana cecha pasuje do Koziołka, czy nie. Na tablicy przymocowują je w dwóch kolumnach (za pomocą magnesu lub masy mocującej) według wzoru:

Koziołek Matołek jest: miły dobry naiwny itd.

Koziołek Matołek nie jest: chytry złośliwy kapryśny itd.

• Układanie zdań z wybranymi określeniami, najlepiej charakteryzującymi Koziołka, i zapisywanie ich na tablicy, a następnie przepisanie do zeszytu.

Przykładowe zdania: Wesoły Koziołek wędrował po świecie. Był uczynny i miły dla każdego. Czasami postępował nierozsądnie i dlatego spotykały go przykre przygody.

5. Określanie kierunków świata na mapie Polski.

• Wspólna analiza rymowanki i wytyczanie kierunków świata na mapie Polski (ściennej).

Nasz Koziołek, mądra głowa,

Trafić chciał do Pacanowa.

Czy na zachód, czy na wschód?

Jak tu wybrać? Którą z dróg?

Od Warszawy na południe

Skręcić trzeba, to nietrudno.

Morze - na północy jest.

Zachód z lewej, a wschód - wiesz?

• Wskazywanie na mapie: Warszawy, Morza Bałtyckiego (północ), gór (południe), kierunku zachodniego i wschodniego. Zwrócenie uwagi, że północ jest na ogół na górze kartki, na której znajduje się mapa.

• Ponowne samodzielne odszukanie na mapie Pacanowa i określenie, w którą stronę powinien iść Koziołek z Warszawy, aby dojść do Pacanowa.

• Wymyślanie i prezentacja własnych rymowanek na temat dalszej podróży i przygód Koziołka Matołka.

6. Rozwiązywanie zadań tekstowych o Koziołku Matołku.

• Do kowala przybyły 3 kozy, aby się podkuć. Ile podków musi przygotować kowal?

• Wiewiórka chciała sprzedać Koziołkowi 6 orzechów za 3 grosze. Ile Koziołek musiałby zapłacić, gdyby chciał kupić 12 orzechów?

• Koziołek spotkał podczas swojej wędrówki troje dzieci, jedną czarownicę, czterech zbójników oraz jedną kaczkę. Ile postaci spotkał w czasie tej wędrówki?

• Koziołek wystrzelony z armaty leciał przez 4 dni. Pokonał drogę 40 kilometrów. Każdego dnia pokonywał taką samą drogę. Ile kilometrów przeleciał jednego dnia?

• Koziołek miał nauczyć się chińskiego alfabetu. Gdyby Koziołek dziennie nauczył się 8 znaków, to ile znaków nauczyłby się przez 2 dni, 5 dni, 8 dni, a ile przez 10 dni?

7. Wykonanie portretu Koziołka Matołka według indywidualnych pomysłów dzieci - wykorzystanie prostego schematu postaci (owale, prostokąty, koła) i dowolnych materiałów.

8. Zachęcenie uczniów do przeczytania pozostałych części (2., 3., 4.) przygód Koziołka Matołka.

9. Zadania dodatkowe do wyboru.

• Rozwiązanie krzyżówki o Koziołku Matołku.

1. Przysmak Koziołka Matołka.

2. W tym mieście Koziołek spotkał autorów książeczki.

3. Rozmawiała z Koziołkiem po francusku.

4. Koziołek spotkał go na Księżycu.

5. Koziołek zawędrował tam po moście z tęczy.

6. Koziołek został w niej uwięziony.

7. Chciała zjeść Koziołka na śniadanie.

			1
				2
			3
			4
		5
		6
7

(Rozwiązania kolejnych haseł krzyżówki: 1) kapusta, 2) Warszawa, 3) kaczka, 4) Twardowski, 5) Chiny, 6) komórka, 7) czarownica; hasło główne: Pacanów).

• Konstruowanie i rozgrywanie gry planszowej „Przygody Koziołka Matołka” - praca w dwu- lub trzyosobowych zespołach.

Uczniowie na kartkach formatu A3 rysują planszę do gry typu ściganka. Następnie, odwołując się do lektury, ilustrują na planszy przygody Koziołka, oznaczają premie i pułapki, np. rysują przy wybranych polach tęczę, po której zawodnik może przesunąć swój pionek na pole znajdujące się bliżej mety.

• Rysowanie w parach projektów wędrówek Koziołka na dużych kartkach papieru (drogi, skrzyżowania dróg, inne wymyślone cele) i poruszanie się zgodnie z instrukcją słowną, z uwzględnieniem nazw kierunków świata: jedno dziecko dyktuje drogę wędrówki, a drugie wodzi palcem po wyznaczonych ścieżkach i skrzyżowaniach.

Anna Koch

zachód

wschód

południe

Północ

---