Klasa II
Temat: Sporządzamy bibliografię załacznikową.
Cele lekcji:
Wykształcenie umiejętności samodzielnego sporządzania przez uczniów bibliografii załącznikowej.
Wyrabianie nawyku sporządzania bibliografii załącznikowej do referatów, itp.
Wyrabianie u uczniów nawyku korzystania z pośrednich źródeł informacji.
Środki dydaktyczne:
plansze
książki
Metody:
pogadanka
pokaz
Tok lekcji:
Podanie celu lekcji.
Zapoznanie z terminem bibliografia.
BIBLIOGRAFIA - uporządkowany spis dokumentów (książek, czasopism, artykułów) z najważniejszymi danymi (autor, tytuł, miejsce, rok wydania, itp.)
Zapoznanie z jednostkami opisu stosowanymi w bibliografii. Podanie przykładów.
Poinformowanie uczniów gdzie mogą szukać gotowych opisów:
katalogi biblioteczne
kartoteki zagadnieniowe
Przewodnik Bibliograficzny Biblioteki Narodowej (także na CD)
Bibliografia Zawartości Czasopism (CD)
gotowe zestawienia na różne tematy
za pośrednictwem Internetu Baza danych Biblioteki Narodowej
Podanie notatki do zeszytu.
Podsumowanie.
Bibliografia - uporządkowany spis dokumentów (książki, czasopisma, itd.) z najważniejszymi danymi: autor, tytuł, miejsce wydania, rok wydania, itd.
zachowanie kolejności alfabetycznej
nie numerujemy pozycji bibliograficznych
Przykłady opisów:
KSIĄŻKI
Autor (nazwisko i pierwsza litera imienia): Tytuł. Miejsce i rok wydania
np. Cupała W.: Internet : przewodnik dla początkujących hakerów. Wrocław 1995
ARTYKUŁ
Autor: Tytuł artykułu. Tytuł czasopisma rok, numer, strony na których znajduje się artykuł
np. Panczyj P.: Wenacja : baśniowe miasto. "Olivia" 2000, nr 9, s. 122 - 125
FRAGMENT KSIĄŻKI, ROZDZIAŁ
Autor: Tytuł. Miejsce rok wydania. - strony: Tytuł rozdziału (fragmentu)
np. Proch H.: Podręcznik kierowcy. Warszawa 1998. - s. 103 - 174: Znaki i sygnały drogowe
Nowa encyklopedia powszechna PWN. T. 6, S - Z. Warszawa 1998. - 700 - 702: Włochy
ADRES INTERNETOWY
np. www.eduseek.pl
Bibliografia - uporządkowany spis dokumentów (książki, czasopisma, itd.) z najważniejszymi danymi: autor, tytuł, miejsce wydania, rok wydania, itd.
zachowanie kolejności alfabetycznej
nie numerujemy pozycji bibliograficznych
Przykłady opisów:
KSIĄŻKI
Autor (nazwisko i pierwsza litera imienia): Tytuł. Miejsce i rok wydania
np. Cupała W.: Internet : przewodnik dla początkujących hakerów. Wrocław 1995
ARTYKUŁ
Autor: Tytuł artykułu. Tytuł czasopisma rok, numer, strony na których znajduje się artykuł
np. Panczyj P.: Wenacja : baśniowe miasto. "Olivia" 2000, nr 9, s. 122 - 125
FRAGMENT KSIĄŻKI, ROZDZIAŁ
Autor: Tytuł. Miejsce rok wydania. - strony: Tytuł rozdziału (fragmentu)
np. Proch H.: Podręcznik kierowcy. Warszawa 1998. - s. 103 - 174: Znaki i sygnały drogowe
Nowa encyklopedia powszechna PWN. T. 6, S - Z. Warszawa 1998. - 700 - 702: Włochy
ADRES INTERNETOWY
np. www.eduseek.pl
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
„OPIS BIBLIOGRAFICZNY I JEGO ZASTOSOWANIE W BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ”
CELE OGÓLNE:
- doskonalenie umiejętności sporządzania opisu bibliograficznego
oraz bibliografii załącznikowej
- kształcenie nawyku sporządzania bibliografii załącznikowej do referatów
i prac pisemnych
CELE OPERACYJNE:
Wiadomości |
Umiejętności |
1.Uczeń zrozumie: - znaczenie pojęć opisu bibliograficznego, bibliografii załącznikowej - fakt istnienia norm dotyczących opisu bibliograficznego 2. Uczeń zapamięta: - jakie elementy winien zawierać opis bibliograficzny - w jakiej kolejności należy te elementy wymienić - różnice w sporządzaniu opisów bibliograficznych różnego rodzaju dokumentów |
Uczeń potrafi: - samodzielnie sporządzić opis bibliograficzny podanego dokumentu (książki napisanej przez 1-3 autorów, wydawnictwa zbiorowego, fragmentu książki, artykułu w czasopiśmie) - ułożyć te opisy w bibliografię załącznikową - w sytuacjach nietypowych dotrzeć do odpowiedniej normy |
METODY:
- pogadanka wprowadzająca,
- metoda problemowa ( forma - praca w grupach)
POMOCE DYDAKTYCZNE:
- plansze z przykładowymi opisami bibliograficznymi różnego rodzaju dokumentów
- przykładowe zestawy opisów bibliograficznych dla poszczególnych
- książki i czasopisma z bibliografią załącznikową (jako przykłady)
- norma PN-79/N-01222.07 Kompozycja wydawnicza książki. Bibliografia załącznikowa. Warszawa 1979.
- książki i czasopisma do opracowania przez poszczególne grupy
- arkusze papieru, mazaki do wykonania prezentacji
PRZEBIEG LEKCJI:
- Powitanie uczniów. Przedstawienie tematu oraz celu zajęć.
- Podanie informacji o ustawie dotyczącej ochrony prawa autorskiego.
- Zaprezentowanie różnego rodzaju dokumentów podlegających opisowi bibliograficznemu.
- Przypomnienie definicji opisu bibliograficznego:
uporządkowany według określonych zasad zespół danych o dokumencie służących do jego identyfikacji, z reguły przejmowanych z opisywanego dokumentu w nie zmienionej postaci, oraz informacji uzupełniających te dane
- Prezentacja plansz zawierających opisy różnego rodzaju dokumentów.
- Przypomnienie definicji bibliografii załącznikowej:
bibliografia będąca spisem źródeł, które autor wykorzystał przy pisaniu (opracowywaniu) utworu lub które poleca czytelnikom jako związane z tematem pracy. Zwykle umieszczana jest na końcu pracy lub artykułu. Potocznie określana jest jako literatura przedmiotu lub krócej - literatura.
- Demonstracja przykładowych bibliografii załącznikowych na planszach.
- Podział na grupy.
- Rozdanie przykładowych zestawów opisów bibliograficznych i książek
z bogatą bibliografią.
- Analiza przykładowych bibliografii przez poszczególne grupy.
- Rozdanie poleceń - każda grupa otrzymuje trzy rodzaje dokumentów tematycznie powiązanych, dla których ma stworzyć opisy bibliograficzne
a następnie je uporządkować alfabetycznie. Zapisuje efekty swojej pracy
na otrzymanym arkuszu papieru. Po zakończeniu tej części zajęć (ok. 15-20 min.) jest gotowa do prezentacji na forum klasy.
INSTRUKCJE DLA GRUP:
1. Wykonaj bibliograficzne zestawienie złożone z trzech opisów a dotyczące twórczości Witolda Gombrowicza. Sporządź opisy bibliograficzne stosownych dokumentów i zapisz je w kolejności alfabetycznej.
2. Wykonaj bibliograficzne zestawienie złożone z trzech opisów a dotyczące twórczości Bolesława Prusa. Sporządź opisy bibliograficzne stosownych dokumentów i zapisz je w kolejności alfabetycznej.
3. Wykonaj bibliograficzne zestawienie złożone z trzech opisów a dotyczące twórczości Henryka Sienkiewicza. Sporządź opisy bibliograficzne stosownych dokumentów i zapisz je w kolejności alfabetycznej.
4. Wykonaj bibliograficzne zestawienie złożone z trzech opisów a dotyczące twórczości Juliana Tuwima. Sporządź opisy bibliograficzne stosownych dokumentów i zapisz je w kolejności alfabetycznej.
5. Wykonaj bibliograficzne zestawienie złożone z trzech opisów a dotyczące twórczości Olgi Tokarczuk. Sporządź opisy bibliograficzne stosownych dokumentów i zapisz je w kolejności alfabetycznej.
6. Wykonaj bibliograficzne zestawienie złożone z trzech opisów a dotyczące twórczości Stefana Żeromskiego. Sporządź opisy bibliograficzne stosownych dokumentów i zapisz je w kolejności alfabetycznej.
PRZYKŁADOWE ZESTAWY OPISÓW BIBLIOGRAFICZNYCH DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP
Rodzaj dokumentu |
Opis bibliograficzny |
Książka napisana przez 1, 2, lub 3 autorów |
Kołakowski Leszek: Jeśli Boga nie ma…Londyn „Aneks” 1987 |
Książka napisana przez więcej niż 3 autorów (wydawnictwo zbiorowe) |
Ponad ekonomią. Pod red. Jana Gronsfelda. Warszawa PIW 1985 |
Fragment książki (1- 3 autorów) |
Ossowska Maria: Moralność mieszczańska. Wrocław Ossolineum 1985, s.227-237: Zawiść jako rys drobnomieszczanina |
Fragment wydawnictwa zbiorowego |
Michalski Krzysztof: Granice filozofii transcendentalnej. W: Dziedzictwo Kanta. Pod red. Jana Garewicza. Warszawa Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1976 s. 333-352 |
Antologia |
Cztery wieki poezji o Warszawie: antologia. Wybór oraz wstęp Juliusz W. Gomulicki. Warszawa PIW 1970 |
Recenzja |
Hertz Paweł: Tołstoj w oczach krytyki światowej. Warszawa 1972. Rec. Śliwowski Roman - „Nowe Książki” 1973 nr 6 s. 33-34 |
Artykuł w czasopiśmie |
Urbanek Mariusz: Buszujący w sieci, „Polityka” 1998 nr 14 s. 72-76 |
- Prezentacja pracy poszczególnych grup; wymiana doświadczeń między grupami opisującymi te same rodzaje dokumentów.
- Ocena poprawności opisów przez prowadzącego zajęcia.
- Podziękowania za aktywność. Zachęcenie uczniów do sporządzania bibliografii przy pisaniu każdej pracy pisemnej czy referatu.
- Przeprowadzenie ankiety ewaluacyjnej pozwalającej uczniom
i prowadzącemu ocenić, w jakim zakresie skorzystali z zajęć.
- Pożegnanie uczniów.
ANKIETA EWALUACYJNA
DROGI UCZNIU !
Masz przed sobą ankietę zawierającą pytania na tematy poruszane podczas zajęć. Odpowiedz na nie. Przekonaj się, ile wiedzy i umiejętności zdobyłeś.
1. Wymień przynajmniej 4 elementy opisu bibliograficznego.
............................ ............................. ...........................
............................ ............................. ............................
2. Przy każdym z podanych niżej opisów bibliograficznych określ rodzaj dokumentu jakiego ten opis dotyczy:
Morin E.: Kino i wyobraźnia. Warszawa 1975
...................................................
Naganowski E.: Musil a tradycje teatru absurdu, „Dialog” 1970 nr 2 s. 16-24
....................................................
Problemy semiotyczne filmu. Pod red. A. Helman. Katowice 1980
....................................................
Gołaszewska M.: Inicjacja kulturowa przez sztukę awangardy. W: Społeczeństwo wychowujące. Pod red. M. Drzewieckiego. Warszawa 1983
s. 16- 35
.....................................................
3. Bibliografia załącznikowa to: (podkreśl właściwą odpowiedź)
- spis treści
- spis książek i artykułów
- skorowidz nazwisk
- spis ilustracji
Jeśli Twoje odpowiedzi zgadzają się z przytoczonymi przez prowadzącego
GRATULACJE !!!
Jeśli nie, popracuj nad tym tematem - możesz liczyć na pomoc w bibliotece szkolnej.
BIBLIOGRAFIA
- Bułat J.: Opis bibliograficzny i jego zastosowanie, „Biblioteka w szkole” 2001 nr 4 s. 20
- Kasperek B.: Praktyczne sporządzanie bibliografii załącznikowej
do określonego tematu, „Biblioteka w szkole” 2000 nr 12 s.17
- Wybór konspektów lekcji bibliotecznych - cz. 1, „Biblioteka w szkole” 1992 nr 12 s. 14-18.