1. |
Nazwa przedmiotu
|
Biologia medyczna |
||
2. |
Kierownik jednostki
|
Dr hab. Bożena Kiziewicz |
||
3. |
Zajęcia dydaktyczne w jednostcea 65 |
ECTS 5,5 |
||
|
Wykłady |
Seminaria |
Ćwiczenia |
Fakultety |
|
20
|
- |
45 |
- |
4. |
Wymagania wstępne niezbędne do realizacji zajęć dydaktycznych w jednostce i sposób ich sprawdzania
Wstępna wiedza studentów i przygotowanie do ćwiczeń z danej literatury oceniane są na każdych zajęciach na podstawie odpowiedzi ustnych i sprawdzianów cząstkowych.
|
|||
5. |
Tematy zajęć dydaktycznych w jednostce |
|||
|
Wykłady 1. Porównanie budowy komórkowej organizmów prokariotycznych i eukariotycznych. Genetyka drobnoustrojów: prionów, wirusów i bakterii, mechanizm dziedziczenia; budowa i funkcje plazmidów. Dziedziczenie cytoplazmatyczne u organizmów eukariotycznych, genomy organelli komórkowych, defekty genomu jądrowego i genomu mitochondrialnego u ludzi. 2. Organizacja kwasów nukleinowych. Replikacja DNA, ekspresja genów: transkrypcja, traslacja u Prokaryota i Eukaryota. Mechanizmy regulacji ekspresji genów u Eukaryota. 3. Biologia rozwoju: ekspresja genów, cykl życiowy komórki, wzrost i dojrzewanie komórek, podziały komórkowe: mitoza i mejoza, przemiany w oogenezie i spermatogenezie, mechanizmy rozwoju, zapłodnienie, bruzdkowanie, gastrulacja, organogeneza. Procesy związane ze starzeniem. 4. Podstawy biotechnologii. Zastosowanie biotechnologii w medycynie, organizmy transgeniczne, techniki stosowane w biologii molekularnej. 5. Ekologia i jej związki z medycyną. Zanieczyszczenia środowiska czynnikami mutagenami i kancerogennymi a zdrowie człowieka. 6. Pasożytnictwo. Aspekty ekologiczne w zarażeniach pasożytami. Czynniki środowiskowe: biotyczne i abiotyczne wpływające na rozmieszczenie i dynamikę populacji pasożytów. Interakcje wewnątrzgatunkowe i międzygatunkowe. Układ pasożyt - żywiciel jako przykład form współżycia między organizmami. 7. Biologia wybranych pasożytów człowieka z królestwa Protista, budowa morfologiczna i cykle rozwojowe, metody wykrywania, objawy chorobowe. Pierwotniaki pasożytnicze (Protozoa). 8. Biologia helmintów -pasożytów człowieka, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, metody wykrywania i objawy chorobowe. Pasożytnicze płazińce (Platyhelminthes): Przywry (Trematoda) i Tasiemce (Cestoda) 9. Biologia helmintów -pasożytów człowieka, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, metody wykrywania i objawy chorobowe. Obleńce (Nemathelminthes). Nicienie (Nematoda) 10. Biologia wybranych pasożytów człowieka z arachnoentomogii lekarskiej, wektorów drobnoustrojów chorobotwórczych, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, metody wykrywania, objawy chorobowe. Stawonogi (Arthropoda) pasożytnicze. Owady (Insecta) i Pajęczaki (Arachnida) 11. Typy płci i molekularne podstawy determinacji płci u człowieka. Chromatyna płciowa: chromatyna X i ciałko Barra, teoria Lyon, chromatyna Y. Cechy sprzężone i związane z płcią u człowieka. Dziedziczenie grup krwi w układzie ABO i układzie grupowym Rh. 12. Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Zmienność i mutacje. Podział zmienności. Czynniki mutagenne. Mechanizmy naprawy uszkodzeń DNA. Genopatie i zespoły aberracji chromosomowych. Kliniczne zastosowanie genetyki. Genetyczne i środowiskowe uwarunkowania nowotworów. 13. Wybrane zagadnienia z genetyki populacyjnej. Populacja mendlowska i prawo Hardy'ego-Weinberga jako przykład rozkładu alleli. Praktyczne zastosowanie prawo Hardy'ego-Weinberga w odniesieniu do człowieka. Poradnictwo genetyczne i analiza rodowodów.
|
|||
|
Seminaria -
|
|||
|
Ćwiczenia
1. Budowa komórki prokariotycznej i eukariotycznej z uwzględnieniem człowieka. Genetyka drobnoustrojów, organizmów o nieskomplikowanej budowie: wiroidy, priony, wirusy i bakterie. Rozpoznawanie i pomiary komórek eukariotycznych z wykorzystaniem technik mikroskopowych.
2. Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Replikacja DNA. Ekspresja informacji genetycznej: transkrypcja, translacja u Prokaryota i Eukaryota. Mechanizm regulacji ekspresji genetycznej.
3. Budowa i podziały jądra komórkowego. Budowa chromatyny. Rodzaje chromosomów. Cykl życiowy komórki. Cykl komórkowy (mitotyczny): fazy cyklu komórkowego: G1, S-syntezy DNA, G2, Go, M-mitoza. Regulacja cyklu komórkowego. Mejoza: I podział mejotyczny, II podział mejotyczny. Nondysjunkcja. Spermatogeneza i oogeneza. Osiągnięcia inżynierii genetycznej w medycynie. Klonowanie DNA. Enzymy restrykcyjne. Wektory, plazmidy, bakteriofagi (fagi), kosmidy. Aspekty etyczno-moralne związane z inżynierią genetyczną.
4. Populacja ludzka jako jednostka ekologiczna. Cechy i właściwości populacji ludzkiej: rozrodczość, śmiertelność, rozkład wiekowy, modele wzrostu, zagęszczenie, rozprzestrzenienie się. Zagrożenia środowiskowe. Zanieczyszczenia środowiska będące przyczyną chorób. Typy interakcji wewnątrzgatunkowych i międzygatunkowych. T Prawa ekologii klasycznej, zasada tolerancji ekologicznej.
5. Pasożytnictwo i jego znaczenie patogeniczne u człowieka. Pochodzenie pasożytnictwa. Klasyfikacja pasożytów. Epidemiologia zarażeń pasożytniczych. Rozprzestrzenienie geograficzne pasożytów. Przystosowanie fizjologiczne i morfologiczne pasożyta do żywiciela.
6. Biologia wybranych pasożytów człowieka z królestwa Protista, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, objawy chorobowe, metody wykrywania: pierwotniaki pasożytnicze - Sarcomastigophora (cz.I).- Trichomonas vaginalis, Giardia lamblia, Trypanosoma brucei gambiense, Trypanosoma equiperdum, Trypanosoma cruzi, Leishmania donovani, Leishmania braziliensis.
7. Biologia wybranych pasożytów człowieka z królestwa Protista, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, objawy chorobowe, metody wykrywania: pierwotniaki pasożytnicze - Sarcomastigophora (cz. II). - Apicomplexa i Ciliophora. Entamoeba histolytica, Entamoeba gingivalis, Acanthamoeba castellanii, Naegleria fowleri, Plazmodium vivax, Toxoplasma gondii, Balantidium coli.
8. Biologia helmintów- pasożytów człowieka, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, objawy chorobowe i metody wykrywania. Pasożytnicze płazińce (Platyhelminthes) Przywry (Trematoda) i Tasiemce (Cestoda). Przywry Fasciola hepatica, Dicrocoelium dendriticum, Opisthorchis felineus, Schistosoma sp. Tasiemce Diphyllobothrium latum, Dipylidium caninum, Echinococcus granulosus, Taenia solium, Taenia saginata.
9. Biologia helmintów - pasożytów człowieka, budowa morfologiczna, cykle rozwojowe, objawy chorobowe i metody wykrywania. Obleńce (Nemathelminthes) Nicienie (Nematoda) Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Trichuris trichiura, Loa loa, Onchocerca volvulus, Wuchereria bancrofti, Trichinella spiralis.
10. Biologia wybranych pasożytów człowieka z arachnoentomogii lekarskiej, wektorów drobnoustrojów chorobotwórczych, budowa morfologiczna i cykle rozwojowe, przenosicielstwo drobnoustrojów chorobotwórczych. Stawonogi (Arthropoda) pasożytnicze. Pajęczaki (Arachnida) Ixodes ricinus, Ixodes persulcatus, Dermacentor reticulatus, Argas reflexus, Sarcoptes scabiei, Acarus siro, Dermanyssus gallinae.
11. Biologia wybranych pasożytów człowieka z entomologii lekarskiej, wektorów drobnoustrojów chorobotwórczych, budowa morfologiczna i cykle rozwojowe, przenosicielstwo drobnoustrojów chorobotwórczych. Stawonogi (Arthropoda) Owady (Insecta): Blatella germanica, Hypoderma bovis, Pediculus humanus, Pthirus pubis, Cimex lectularius, Anopheles maculipennis, Culex pipiens, Pulex irritans. 12. Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Cz. I.
Dziedziczenie mendlowskie i niemendlowskie, dziedziczenie cech ilościowych, dziedziczenie pozajądrowe (mitochondrialne). Budowa prawidłowego kariotypu człowieka. Chromosomowa determinacja płci u człowieka. Chromatyna płciowa - teoria Lyon.
13. Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Cz. II. Wpływ środowiska na organizm człowieka. Zmienność i mutacje. Mechanizmy powstawania zmienności. Czynniki mutagenne. Mutacje genowe. Dziedziczenie jednogenowe. Choroby: Achondroplazja, Choroba Huntingtona, Fenyloketonuria, Albinizm, Alkaptonuria, Mukowiscydoza. Dziedziczenie sprzężone z płcią. Choroby sprzężone z chromosomem X u człowieka: wrodzona hipoplazja skóry-Zespół Blocha i Sulzbergera, krzywica hipofosfatemiczna oporna na działanie witaminy D, Zespół Retta, Zespół łamliwego chromosomu X, hemofilia A, hemofilia B, dystrofie mięśniowe Duchenne'a i Beckera, ślepota na barwy. Cechy uwarunkowane wieloczynnikowo. Cechy jakościowe i ilościowe. Dziedziczenie barwy skóry, Choroba Alzheimera.
14. Wybrane zagadnienia z cytogenetyki człowieka. Cz. III. Mutacje (aberracje) chromosomowe. Aberracje chromosomowe strukturalne; inwersje, translokacje, duplikacje, delecje (deficjencje) chromosom kolisty, izochromosom.. Aberracje chromosomowe liczbowe: aneuploidie, euploidie. Zespoły aberracji chromosomowych: Zespół Downa, Zespół Pataua, Zespół Edwarda, trisomia chromosomu 8. Wybrane zespoły delecji chromosomowych: Zespół Volfa-Hirschhorna, Zespół Cri du chat. Wybrane zespoły mikrodelecji: Zespól Pradera-Williego, Zespół DiGeorge. Zespoły aberracji chromosomów płci: zespół Turnera, Zespół Klinefeltera.
15. Wybrane zagadnienia z genetyki populacyjnej. Genetyczna struktura populacji: Frekwencje: genów, genotypów, fenotypów Populacja mendlowska, pula genowa i prawo Hardy'ego-Weinberga Czynniki zmieniające genetyczną strukturę populacji Populacje polimorficzne i utrzymywanie się zmienności genetycznej Gatunek i specjacja - mechanizmy izolujące - definicja gatunku - modele i rodzaje specjacji
|
|||
|
Fakultety
|
|||
6. |
Forma zaliczenia zajęć dydaktycznych
Na każdym ćwiczeniu studenci są oceniani na podstawie odpowiedzi ustnych, sprawdzianów pisemnych, referatów z wiedzy teoretycznej i praktycznej dotyczącej realizowanego tematu zajęć. Przewidziane są podsumowujące kolokwia, które zaliczane są na punkty a następnie przeliczane na oceny. Zasady punktacji i oceny są obligatoryjnie.
Nie dotyczy
Studenci zdają egzamin praktyczny oraz egzamin pisemny testowy - testy otwarte i testy zamknięte. Egzamin pisemny zaliczany jest na punkty a następnie przeliczany na oceny. Zasady punktacji i oceny są obligatoryjnie. Oceny z egzaminu wpisywane są do indeksu
Przewidziana jest możliwość zdawania egzaminu w terminie zerowym w przypadku uzyskania przez poszczególnych studentów oceny z ćwiczeń w przedziale 4.5 - 5.0
|
|||
7. |
Wykaz zalecanych podręczników (proszę uwzględnić podręczniki zalecane w przygotowaniach do LEP i LDEP)
1.1. Buczek A. 2005. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy. Wydawnictwo Koliber, Lublin oraz skrypt: Buczek A., Kiziewicz B. 2010. Ćwiczenia z biologii medycznej. Lublin, Białystok. 1.2. Drewa G. i Ferenc T. (red).: Podstawy genetyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. Volumed Urban & Partner, Wrocław, 2003, dodruk 2007.
2.1. Kadłubowski R., Kurnatowska A. 1999. Zarys parazytologii lekarskiej. PZWL, Warszawa. 2.2. Kurnatowska A., Kurnatowski P. 2003. Ekologia medyczna - wybrane zagadnienia. PROMED, Łódź.
|
|||
a - proszę o wpisanie ilości godzin dydaktycznych
b - wpisuje Dziekanat