Zdrowie Publiczne wykład 4
18.10.12
Alkohol a ciąża= alkohol zespół płodowy
zaburzenia funkcji c.u.n u dziecka, niedorozwój fizyczny i umysłowy
niedobór wzrostu i masy ciała
mikrocefelia (małe rozmiary mózgoczaszki)
cechy dysmorficzne twarzy- słabo wykształcona warga górna, zwężenie szpar powiekowych
Alkohol i Mity
jeden kieliszek nikomu nie zaszkodził
alkohol poprawia sprawność intelektualną ( spowalnia reakcje o 0.3- 0.5 sek)
dodaje sił ( pobudza na krótko i dodaje kalorie)
lekarstwo na serce (to tylko znieczulenie i uspokojenie)
lekarstwo na sen
poprawia odporność
zastępuje jedzenie- puste kalorie
pozornie poprawa trawienia
leczy nerki- nie leczy, piwo działa trochę moczopędnie, ale bezalkoholowe też
Przymusowe leczenie odwykowe
Zgodnie z Ustawą o Wychowaniu w Trzeźwości z 1990 roku- sąd rejonowy może orzec nakaz leczenia odwykowego.
NIKOTYNA
Hemoglobina łatwiej ( 10x) łączy się z tlenkiem węgla (CO) niż tlen (O2)
Szansa na zachorowanie na raka płuc 20x większa
bierny palacz 5 x większe szanse
Palacz 20x większe szanse
Rocznie trafia do atmosfery 100 000 ton nikotynowy
rocznie 12 bilionów papierosów i cygar jest wypalanych
2.5 mln ton niedopałków
w każdej sekundzie zapalanych jest 300 000 papierosów
w dymie jest 100 substancji, w tym 40 rakotwórczych
u palaczy częściej rak żołądka
Tytoń wpływa na:
układ krążenia (choroby serca, wieńcowe, miażdżyca tętnic, ch. Burgera, wylewy krwi do mózgu)
układ pokarmowy ( nieżyt żołądka, ch. Wrzodowa, marskość wątroby, rak wargi, języka, przełyku)
układ nerwowy ( bóle i zwroty głowy, zab. Wzroku, większona pobudliwość nerwowa, osłabienie refleksu)
układ oddechowy (nieżyt nosa, gardła, krtani, przelekłe zapalenie oskrzeli, rak krtani, rak płuc)
układ hormonalny (nadczynność tarczycy, zaburzenia miesiączkowania, poronienie, zaburzenie płodności)
układ moczowy (rak nerki)
Inne choroby potęgowane przez palenie tytoniu
osłabienie wzroku, słuchu i powonienia
osteoporoza u kobiet palących
u mężczyzn zmniejszenie produkcji plemników
starzenie skóry
ciąża- ryzyko zgonu noworodka jest o 40% większe w czasie porodu i 20 % większe po porodzie u matki palącej
choroba Parkinsona wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Tytoń
nikotyna ( główny alkaloid w dymie tytoniowym 97%) to bezbarwny płyn, brunatniejący w kontakcie z powietrzem , bardo silna trucizna. Śmiertelna dawka dla człowieka to 50mg=jedna kropla. 5-6 kropel (250-300mg) zabija konia. Palacz wchłania z jednego papierosa 2-4 mg nikotyny
Hydrazyna, chlorek winylu, uretan, chinolina, tlenek węgla, tlenek azotu, cyjanowodór, amoniak, formaaldehyd, aldehyd octowy, akroleina, 2-nitropropan, benzopiren,
w Polsce ok. 20% kobiet w ciąży pali
palenie papierosów bardziej szkodzi czas palenia niż ilość, czyli 1 paczka dziennie przez 40 lat jest gorsza niż 2 paczki dziennie przez 20 lat
coraz bardziej nie wypada palić ( banki, polityka, dyplomacja, kościół, samolot, pociąg, filharmonia, teatr)
liczba palaczy wśród młodych ludzi spada z zaskakującym tempie. W 2010 roku, w porównywaniu z 2005 rokiem, liczba osób palących w wieku od 18-24 lat spadła o blisko 18 procent. W tym samym czasie w grupie wiekowej 45-64 lat spadek wyniósł tylko 3.6 procent. grupa powyżej 65 lat wzrosła liczba palaczy o 10.5 procent.
Jeden z holenderskich funduszy emerytalnych wypłaca o 16 % wyższe emerytury gdy emeryt pali dziennie >10 papierosów lub cygar lub 6 fajek. Bo to się funduszowi opłaca!
Przed uruchomieniem fabryki OPLA w Gliwicach każdy kandydat do pracy był pytany: czy potrafi powstrzymać się od palenia tytoniu przez 8 godzin?
NARKOMANIA
Narkomania → uzależnienie od substancji chemicznych wpływających na czynności mózgu.
Cechy narkomani:
głód narkotyczny
przymus zażywania środków odurzających
chęć zdobycia narkotyku za wszelką cenę i wszelkimi sposobami
Narkotyk- substancję pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która degeneruje jedną lub więcej czynności organizmu żywego
narke= odurzenie
mania= szaleństwo
Narkomania- stałe lu okresowe przyjmowanie środków odurzających ( lub psychotropowych) w celach niemedycznych, w wyniku czego można się uzależnić.
Uzależnienie- fizyczne i / lub psychiczne
Tolerancja- próg odporności na dany środek, wymagający zwiększenia dawki dla uzyskania tego samego efektu
Nawyk- przyzwyczajenie
Nałóg= nawyk, którego nie można przerwać, nawet gdy się tego chce
Głód narkotyczny= groźny dla życia
Odstawienie narkotyku- do dwóch tygodni, gdy narkoman przestanie odczuwać głód
Przedawkowanie- przekroczenie granicy wytrzymałości organizmu, nawet zgon
OPIUM - wysuszony sok z niedojrzałych makówek maku lekarskiego, zawiera 25 alkaloidów, w tym morfina, narkotyna, kodeina,
MORFINA -alkaloid, główny składnik opium, działanie przeciwbólowe i uspokajające,
NARKOTYNA -też składnik opium, to nie narkotyk, ale hamuje skurcze mięśni gładkich,
KODEINA- działa przeciwkaszlowo, uspokajająco i znieczulająco,
HEROINA - pochodna morfiny, 6 razy silniejsza,
BARBITURANY - środki nasenne, mieszane z piramidonem mają silne działanie p. bólowe.
Rodzaje narkotyków
Stymulanty pobudzające fizycznie lub umysłowo, euforyczne, obniżające próg zachowań ( kokaina, amfetamina)
depresanty- głównie opiaty ( od opium), substancje znieczulające, uspakajające, otępiające ( morfina, heroina i tez alkohol etylowy)
Substancje psychomimetyczne=halucynogeny- halucynacje, złudzenia wzrokowe i słuchowe, uwydatniające wyobrażenie (LSD, DXM)
Narkotyki
twarde- powodują silne uzależnienie i poważne następstwa zdrowotne- kokaina, amfetamina
miękkie- uzależniają mniejszym stopniu- marihuana i haszysz
Skutki przyjmowania narkotyków
degradacja moralna (brak celów życiowych)
degradacja psychiczna (agresja, drażliwość)
degradacja fizyczna (nie dotlenienie mózgu, oburzenie szarych komórek, zapalenie żył, zapalenie mięśnia sercowego, brak apetytu, anemia, obniżenie popędu seksualnego
śmierć narkomana- z przedawkowania, w wyniku choroby związanej z narkotykami (AIDS, wzw C i E), wyniszczenie organizmu, samobójstwo
Fazy rozwoju narkomanii
Faza atrakcyjności
Faza uzależnienia psychicznego- ucieka od stanu „ trzeźwości”, porzucenie zainteresowań, znajomych, w stanach abstynencji, agresja, depresja
Faza uzależnienia psychicznego i fizycznego- zażywanie narkotyków aby złagodzić wymioty, biegunkę, bóle głowy, mięśni, poty
Amfetamina - anhedonia ( od hedonizm), psychoza amfetaminowa (przypomina schizofrenię), depresja, myśli i próby samobójcze, skrajne wyczerpanie, przedawkowanie , tachykardia, ból w klatce piersiowej, nadciśnienie tętnicze, zapaść sercowo-naczyniowa.
Marihuana -; zespół amotywacyjny, apatia, brak skupienia, znaczne ogr. komunikowania się z otoczeniem, eskalacja innych środków narkotycznych, indukcja schorzeń psychiatrycznych, szkodliwe działanie dymu na ukł. oddechowy, narastające osłabienie pamięci.
LSD -halucynacje, nieracjonalne zachowania, błędna ocena odległości, czasu, urojenia. Przedawkowanie LSD nie zabija!
Kokaina wyniszczenie organizmu długotrwałym brakiem snu, zachowania irracjonalne i dziwaczne, przedawkowanie wywołuje silny lęk, urojenia, pobudzenie, konwulsje, przyspieszony oddech, wysokie RR.
Rola pielęgniarki szkolnej w zapobieganiu narkomanii
profilaktyka pierwotna- programy edukacyjne, ograniczenie podawania uczniom leków
profilaktyka wtórna- opieka nad uczniami z problemami szkolnymi i społecznymi, z patologii społecznej i rodzinnej
wczesna identyfikacja uczniów uzależnionych- przeglądy czystości, identyfikacja blizn, zmian zapalnych, zachowania
Telefony
Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyk-Narkomania
801-199-990
Katolicki Ruch Antynarkotykowy KARAN
800-12-02-89
Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych „Powrót z U”
800-120-359
Polska w 2010 roku
Osób uzależnionych jest 50-100 000
w ośrodkach stacjonarnych przebywa ok. 15 000 osób
w przychodniach ok. 34 000 pajentów
Metadon podawano 2079 osobom
Suboxone (buprenorfina) podano 63 osoba
Nowoczesne leki
Metadon to opiast stosowany od 1964 roku w USA
Buprenorfina
Pytania Kontrolne
Co to jest narkotyk?
Narkomania?