Rzeczowe aktywa trwałe

Istota rzeczowych aktywów trwałych

	Środki trwałe (art.3 ust.1 pkt 15) to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.
	Zalicza się do nich w szczególności: nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy.
	Środki trwałe w budowie (art.3 ust.1 pkt 16) to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

Klasyfikacja bilansowa rzeczowych aktywów trwałych

		1.	Środki trwałe
			a)	grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu)
			b)	budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej
			c)	urządzenia techniczne i maszyny
			d)	środki transportu
			e)	inne środki trwałe
		2.	Środki trwałe w budowie
		3.	Zaliczki na środki trwałe w budowie

Wycena bilansowa rzeczowych aktywów trwałych

Środki trwałe	Cena nabycia lub koszt wytworzenia, lub wartość przeszacowana (po aktualizacji wyceny środków trwałych) pomniejszone o odpisy umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Środki trwałe w budowie	Ogół kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Wycena bieżąca rzeczowych aktywów trwałych

Ustalanie wartości początkowej środków trwałych

Sposób pozyskania środka trwałego	Wartość początkowa
* Kupno	Cena nabycia obejmująca: cenę zakupu, czyli kwotę należną sprzedającemu bez podlegającego odliczeniu naliczonego podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego a w przypadku importu powiększoną o obciążenia o charakterze publicznoprawnym a obniżona o rabaty, opusty, inne zmniejszenia i odzyski, koszty bezpośrednio związane z zakupem (np. koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w transporcie, opłat notarialnych, skarbowych i innych), koszty związane z przystosowaniem składnika do stanu zdatnego do używania (np. koszty montażu, instalacji), koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zakupu (odsetki, prowizje) i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszone o przychody z tego tytułu (naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania).
* Wytworzenie we własnym zakresie	Koszt wytworzenia obejmujący: wartość w cenie nabycia zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, wynagrodzenia za prace wraz z pochodnymi, inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych, w tym koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania procesu wytwarzania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszone o przychody z tego tytułu - naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, do kosztów wytworzenia nie zalicza się: kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych.
* Otrzymanie    nieodpłatne      lub w formie    aportu	Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu (wartość rynkowa).

Zwiększenie wartości początkowej środków trwałych

* ulepszenie	-	Zwiększenie wartości użytkowej środka trwałego (przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja, modernizacja);
	-	Wyrazem zwiększenia wartości użytkowej może być: wydłużenie okresu użytkowania środka trwałego, zwiększenie zdolności wytwórczej środka trwałego (większa wydajność), podniesienie jakości produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, obniżenie kosztów eksploatacji środka trwałego itp.

*aktualizacja    wyceny	-	Przeszacowanie wartości środków trwałych zgodnie z zarządzeniem Ministra Finansów;
	-	Ustalona w wyniku aktualizacji wyceny wartość księgowa netto środka trwałego nie powinna być wyższa od jego wartości godziwej.

Zmniejszenie wartości środków trwałych

* na skutek zużycia fizycznego i ekonomicznego = umorzenie

* wliczone w koszty jednostki = amortyzacja

Zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych i umorzeniowych

*	Wartość początkowa środków trwałych - z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu.

*	Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.

*

Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie, nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

*

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacji uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności: liczba zmian, na których pracuje środek trwały, tempo postępu techniczno-ekonomicznego wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów, albo innym właściwym miernikiem, prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego, przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

*

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

*	Dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalić odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych.

*	W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się - w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość.

Przykładowe metody amortyzacji

Założenia do przykładu:

Wartość początkowa środka trwałego = W_p = 24.000 zł

Przewidywany okres użytkowania = t = 5 lat

  W_p 24.000 zł

Podstawowa stawka amortyzacji = --------- = ------------- = 4.800 zł rocznie

    t 5 lat

  100 % 100 %

Podstawowa stopa amortyzacji = --------- = ------------ = 20 % rocznie

    t 5 lat

Współczynnik podwyższający stopę podstawową = 2,0

* Metoda liniowa

Rok	Podstawa amortyzacji = Wp	Stopa amortyzacji	Kwota amortyzacji rocznej	Kwota amortyzacji miesięcznej
1.	24.000 zł	20 %	4.800 zł	400 zł
2.	24.000 zł	20 %	4.800 zł	400 zł
3.	24.000 zł	20 %	4.800 zł	400 zł
4.	24.000 zł	20 %	4.800 zł	400 zł
5.	24.000 zł	20 %	4.800 zł	400 zł
			24.000 zł

* Metoda degresywna

Rok	Podstawa amortyzacji = Wbieżąca	Stopa amortyzacji	Kwota amortyzacji rocznej	Kwota amortyzacji miesięcznej
1.	24.000 zł	20 % x 2,0 = 40 %	9.600 zł	800 zł
2.	14.400 zł (24.000 - 9.600)	20 % x 2,0 = 40 %	5.760 zł	480 zł
3.*	24.000 zł (14.400 - 5.760 = 8.640 )	20 %	4.800 zł	400 zł
4.	3.840 zł (8.640 - 4.800 = 3.840)	-	3.840 zł	320 zł
			24.000 zł

* 40 % z 8.640 = 3.456 < 4.800

5

---