ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH (część 2. R-ek zysków i strat)

1.1. Rachunek zysków i strat

Rachunek zysków i strat - definicje

• Podstawowe sprawozdanie finansowe (obok bilansu)

• Odzwierciedla uzyskane przychody oraz ponoszone koszty w pewnym okresie - sprawozdanie dynamiczne

Wielkości prezentowane w rachunku zysków i strat są zagregowanymi danymi finansowymi i prezentują sposób wypracowania w przedsiębiorstwie wyniku finansowego (zysku lub straty) z prowadzonych rodzajów działalności:

• operacyjnej, np. wynik na sprzedaży produktów, towarów, materiałów

• pozostałej np. wynik na sprzedaży aktywów trwałych

• finansowej, np. wynik z działalności finansowej (spłata kredytów)

1.2. Zasady rachunkowości przy sporządzaniu rachunku zysków i strat

• ZASADA MEMORIAŁOWA - koszty i przychody uważa się za osiągnięte w momencie wystawienia/otrzymania faktury, a nie podczas faktycznego wpływu/wydatku, np. jeżeli firma sprzeda 1.000 szt produktu i wystawi fakturę to stanowi on przychód ze sprzedaży, nawet, jeżeli nie zostanie zapłacona w terminie należność.

• ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI - zrealizowane przychody porównuje się z kosztami poniesionymi w celu ich osiągnięcia, stąd do kosztów danego okresu zostają zaliczone tylko te koszty, które dotyczą sprzedaży zrealizowanej w danym okresie, np. jeżeli firma wytworzy 1.000 szt produktu, a sprzeda 800 sztuk, to przychodom 800 sztuk przypisuje się koszty produkcji sprzedanej, (pozostałe 200 sztuk produktu powiększa zapas magazynowy).

1.3. Wyniki działalności, ich klasyfikacja i ujęcie księgowe

Podstawowa (zwykła) działalność operacyjna stanowi zapisany w akcie założycielskim cel działalności jednostki

Przychody ze sprzedaży towarów, produktów, materiałów

- Koszty sprzedanych towarów, produktów, materiałów

= Zysk (strata) brutto ze sprzedaży

- Koszty sprzedaży

- Koszty ogólnego zarządu

Zysk (strata) ze sprzedaży

Przychody netto ze sprzedaży, które odzwierciedlają sumy uzyskane przez jednostkę za sprzedane produkty (wyroby i usługi), towary i materiały, (bez VAT).

Koszty uzyskania przychodów, ponoszone przez jednostkę koszty, które w większości przypadków będą odzwierciedlały równowartość zużycia środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, materiałów, usług obcych, pracy pracowników, mogą dotyczyć:

• kosztów wytworzenia produktów, które tworzą pewną wartość i są związane ściśle z procesem technologicznym wytwarzania wyrobów i usług. Koszty wytworzenia produktów (jako tworzące wartość) odpowiadają definicji aktywów, stąd są wykazywane po stronie aktywów bilansu w pozycjach „wyroby gotowe” i „produkcja nie zakończona”, a dopiero po sprzedaży produktów zostaną zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów.

• kosztów bieżącej działalności, które nie tworzą wartości, a więc nie są związane z wytwarzanymi produktami; odnosi się je na wynik działalności w okresie ich powstania; do kosztów tych zalicza się koszty związane z utrzymaniem zarządu jednostki oraz sprzedaży wyrobów i towarów (załadunek, transport, reklama). Koszty działalności są pozycjami wpływającymi na wynik stąd często nazwane są wynikowymi.

Przykładowo dla jednostek prowadzących działalność produkcyjną:

• koszty wytworzenia sprzedanych produktów to ilość sprzedanych produktów po koszcie ich wytworzenia

• koszty działalności przedsiębiorstwa (zarządu i sprzedaży).

Przykładowo dla jednostek prowadzących działalność handlową:

• wartość sprzedanych towarów w cenie po której je zakupiono

• koszty działalności firmy (sprzedaży i ewentualnie zarządu).

Pozostała działalność operacyjna dotyczy sporadycznie występujących przejawów działalności o charakterze innym niż podstawowa.

Zysk (strata) ze sprzedaży

+ Pozostałe przychody operacyjne

- Pozostałe koszty operacyjne

Zysk (strata) z działalności operacyjnej

Do pozostałych przychodów operacyjnych zalicza się np.:

-przychody ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych,

-przychody z najmu lub dzierżawy środków trwałych (jeżeli przedmiotem działalności nie jest najem)

-otrzymane dotacje lub subwencje i dopłaty

-otrzymane darowizny

-odpisane przedawnione lub umorzone zobowiązania

-otrzymane kary, grzywny i odszkodowania (nie związane z terminową regulacją należności)

Do pozostałych kosztów operacyjnych należą,

-wartość netto sprzedanych/likwidowanych składników majątku trwałego, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych

-wartość tworzonych rezerw na spodziewane straty

-odpisane przedawnione, umorzone lub nieściągalne należności

-zapłacone kary, grzywny i odszkodowania (nie związane z nieterminową regulacją zobowiązań)

-przekazane darowizny

Działalność finansowa to przychody i koszty z tytułu operacji finansowych

Zysk (strata) z działalności operacyjnej

+ Przychody finansowe

- Koszty finansowe

Zysk (strata) z działalności gospodarczej

Do przychodów finansowych zalicza się, np.

-uzyskane i należne dywidendy

-wpływy z tytułu udziału w zyskach z racji posiadanych udziałów i akcji emitowanych przez spółki

-otrzymane i należne odsetki i prowizje od pożyczek udzielonych przez jednostkę

-odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie należności

-odsetki od lokat terminowych i środków zgromadzonych na rachunkach bankowych

-dodatnie różnice kursowe

Do kosztów finansowych należą, m.in.

-wartość ewidencyjną sprzedanych udziałów i akcji, stanowiących aktywa finansowe

-odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek (z wyjątkiem odsetek i prowizji, które dotyczą budowy środków trwałych i zakupu wartości niematerialnych i prawnych)

-ujemne różnice kursowe

-odsetki i dodatkowe opłaty od środków trwałych przyjętych leasing finansowy

Zyski i straty nadzwyczajne

Zysk (strata) z działalności gospodarczej

+ Zyski nadzwyczajne

- Straty nadzwyczajne

Zysk (strata) brutto

Zdarzenia nadzwyczajne są spowodowane zdarzeniami trudnymi do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

Straty nadzwyczajne:

-wartość netto składników utraconych z powodu zdarzeń losowych (pożar, powódź, kradzież)

-wartość netto składników aktywów unieruchomionych trwale z powodu zaniechania określonego rodzaju działalności oraz koszty likwidacji lub sprzedaży tych składników

Zyski nadzwyczajne obejmują:

-odszkodowania otrzymane za straty będące skutkiem zdarzeń losowych

-wartość odzyskanych składników majątku, utraconych (zbędnych) w związku z zaniechaniem lub zawieszeniem określonego rodzaju działalności

1.4. Poziomy kategorii wynikowych w r-ku zysków i strat

przychody ze sprzedaży netto towarów, produktów i materiałów

- koszty działalności operacyjnej (układ rodzajowy lub kalkulacyjny)

ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY

+ pozostałe przychody operacyjne

- pozostałe koszty operacyjne

ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

+ przychody finansowe

- koszty finansowe

ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

+ zyski nadzwyczajne

- straty nadzwyczajne

ZYSK (STRATA) BRUTTO

- obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

ZYSK (STRATA) NETTO

1.5 Warianty sporządzania r-ku zysków i strat

Polskie przepisy dopuszczają 2 sposoby sporządzania rachunku zysków i strat:

WARIANT KALKULACYJNY

WARIANT PORÓWNAWCZY

różnią się sposobem ujęcia kosztów uzyskania przychodów

1. WARIANT KALKULACYJNY

• koszty dotyczą wytworzenia sprzedanej ilości wyrobów, towarów, usług

• koszty możemy powiązać z przyczynami i miejscami powstania

• możemy wydzielić koszty poszczególnych faz produkcji, zarządu czy sprzedaży

UKŁAD KOSZTÓW W UKŁADZIE KALKULACYJNYM:

1. techniczny koszt wytworzenia produktu

2. koszty sprzedaży

3. koszty zarządu

2. WARIANT PORÓWNAWCZY

• koszty dotyczą rodzaju zużytych przez firmę czynników wytwórczych

• koszty dotyczą całej wytworzonej produkcji, towarów, usług

• elementy rachunku wyników koryguje się o produkty nie sprzedane

UKŁAD KOSZTÓW W UKŁADZIE RODZAJOWYM:

1. zużycie surowców

2. zużycie energii

3. zużycie materiałów

4. koszty usług obcych

5. koszty amortyzacji

6. wynagrodzenia

7. świadczenia na rzecz pracowników

8. podatki, opłaty, czynsze i dzierżawy

Przykładowy r-ek zysków i strat - wariant porównawczy (fragment)

Koszty i straty	Sumy za rok		Przychody i zyski	Sumy za rok
		Poprze- dni		Sprawo- zdawczy		poprze- dni	Sprawo- zdawczy
Koszty działalności operacyjnej Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów	132 700 12 000 75 500 7 700 4 000 14 000 7 000 6 500 6 000	155 113 15 000 90 954 7 000 4 500 15 000 7 500 7 659 7 000	Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi Przychody netto ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów (zwiększenie- wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna) Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów	141 960 129 460 +3 500 9 000	160 100 144 000 +3 118 882 12 100
B Zysk ze sprzedaży	9 260	4 987

Przykładowy r-ek zysków i strat - wariant kalkulacyjny (fragment)

Koszty i straty	Sumy za rok		Przychody i zyski	Sumy za rok
		Poprze- dni		Sprawo- zdawczy		poprze- dni	Sprawo- zdawczy
Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów Koszty wytworzenia sprzedanych produktów Wartość sprzedanych towarów i materiałów Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu	129 200 113 000 6 000 3 000 7 200	151 113 131 013 7 000 4 000 9 100	Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi Przychody netto ze sprzedaży produktów Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów	138 460 129 460 9 000	156 100 144 000 12 100
B Zysk ze sprzedaży	9 260	4 987

1

8

---