LOGISTYKA ZAOPATRZENIA

Analiza zapasów i procesów magazynowych

Analiza wielkości i struktury zapasów

Sprawność procesów logistycznych w przedsiębiorstwie wyraża się wielkością utrzymywanych zapasów, a także ich produktywnością. Procesy zakupu wywierają zasadniczy wpływ na zapasy materiałów w przedsiębiorstwie produkcyjnym oraz towarów w przedsiębiorstwie handlowym. Procesy sprzedaży zaś mają wpływ na zapasy wyrobów gotowych, a także towarów. W przedsiębiorstwie produkcyjnym, zwłaszcza przemysłowym, na zapasy składają się następujące ich rodzaje : materiałowe, produkcji nie zakończonej, wyrobów gotowych.

W przedsiębiorstwie handlowym występują zapasy towarów. Należy dodać, że w przedsiębiorstwach przemysłowych o rozwiniętej sieci dystrybucji również występują zapasy towarów, gromadzone w składach hurtowych, a także w sklepach detalicznych.

Przedmiotem analizy zapasów powinny być zwłaszcza :

1. analiza dynamiki i struktury zapasów,

2. analiza produktywności zapasów, którą możemy także

określić jako analizę intensywności wykorzystania zapasów,

3) ocena gospodarczej przydatności zapasów.

Dynamika zapasów powinna być powiązana z dynamiką

obrotów ( sprzedaży ). Umożliwia to obniżanie zapasochłonności procesów gospodarczych.

truktura zapasów powinna być wieloprzekrojowa i pozwalać na ocenę jej poprawności oraz zgodności z potrzebami. Ważna jest także ocena gospodarczej przydatności zapasów.

W celu dokonania wstępnej analizy zapasów potrzebne są: dane bezwzględne za rok bazowy, dane planowane na rok badany oraz dane rzeczywiste roku badanego.

Szczegółowa analiza zapasów powinna umożliwiać uzyskanie danych o stopniu dostosowania utrzymywanych zapasów do potrzeb i ewentualnie ustalenie wielkości zapasów zbędnych, nadmiernych i trudno zbywalnych.

Dobrą miarą oceny przydatności zapasów jest czas ich zalegania ( do 1 miesiąca, do 3 m-cy, do 6 m-cy, do 12 m-cy i powyżej 12 m-cy ). Zaleganie zapasów wyrobów gotowych i towarów ponad 12 miesięcy oznacza ich trudną zbywalność, co może powodować wielorakie ujemne skutki ekonomiczne ( częściową lub całkowitą utratę wartości użytkowej, konieczność zastosowania bonifikat cenowych, bezproduktywne zaangażowanie kapitałów, powodujące dodatkowe koszty ).

Przeciwdziałanie tym negatywnym skutkom wymaga trafnych prognoz popytu, ich stałej aktualizacji, zastosowania odpowiednich metod sterowania zapasami.

Wskaźniki produktywności zapasów :

1. wskaźnik rotacji zapasów,

2. wskaźnik długości trwania jednego cyklu obrotowego w dniach,

3. wskaźnik zapasochłonności obrotu.

Analiza przydatności i kompletności zapasów

Analiza przydatności zapasów polega na ustaleniu, w odniesieniu do konkretnych pozycji materiałowych, możliwości ich wykorzystania w zaspokajaniu potrzeb produkcyjnych i pozostałych. Wynikiem tej analizy powinno być ustalenie zapasów zbędnych w dalszej działalności przedsiębiorstwa i podjęcie ich możliwie efektywnego zagospodarowania. Sprzedaż zapasów zbędnych dla przedsiębiorstwa w większości przypadków powoduje ujemne skutki finansowe, co się wiąże z koniecznością obniżenia cen w stosunku do cen zakupu, jak też cen bieżąco notowanych na rynku na podobne asortymenty.

Analiza kompletności zapasów - dla zapewnienia rytmiczności produkcji i realizacji jej struktury, zgodnie z potrzebami odbiorców, niezbędne są nie tylko rytmiczny spływ dostaw materiałowych, lecz także kompletność asortymentu utrzymywanych zapasów materiałów. Kompletność zapasów może być ustalona wg różnych Kryteriów. Faktyczny stan zapasów na określony moment w poszczególnych pozycjach asortymentowych można konfrontować z ustalonymi normami zapasów, potrzebami produkcji na określony czas, prognozowaną wielkością sprzedaży towarów .

Zróżnicowany stopień zaspokojenia potrzeb produkcji, jak też odchylenia od normy zapasów są do pewnego stopnia uzasadnione. Trudno jest zapewnić, tak ze względów organizacyjnych, jak i ekonomicznych, jednolity stopień pokrycia potrzeb, gdyż ulega on dynamicznym zmianom pod wpływem różnej intensywności strumieni dostaw materiałowych oraz strumieni zużycia.

Nadmierne zróżnicowanie dostaw oraz niskie wskaźniki ich kompletności prowadzą do dwóch niekorzystnych zjawisk, a mianowicie :

1. występuje stałe zagrożenie ciągłości produkcji i

sprzedaży z możliwością wyczerpania tych zapasów,

które kształtują się na niskim poziomie,

2. ma miejsce zamrożenie znacznych środków kapitałowych w zapasach, co podraża koszty ich utrzymania, a także może niekorzystnie wpływać na płynność finansową.

Analiza procesów magazynowych

Przedmiotem analizy procesów magazynowych powinny być 3 podstawowe zagadnienia :

1. wykorzystanie potencjału magazynowego,

2. kształtowanie się kosztów magazynowania i czynników ich minimalizacji,

3. różnice inwentaryzacyjne jako przejaw sprawności organizacji procesów magazynowych oraz skuteczności ochrony zapasów.

Potencjał magazynowy przedsiębiorstwa zależy od wielkości powierzchni magazynowej i intensywności jej

wykorzystania, co z kolei zależy od technicznego wyposażenia magazynów i składowisk. Wykorzystanie powierzchni magazynowej mierzy się za pomocą wskaźnika intensywności wykorzystania powierzchni ( suma przepływu materiałów do wielkości powierzchni ). Intensywność wykorzystania powierzchni magazynu zależy w znacznym stopniu od jego technicznego uzbrojenia ( wyposażenia ). W przypadku magazynów pojemnościowych ocena oparta będzie na wykorzystaniu pojemności. W analizie procesów magazynowych ważną rolę odgrywa także wskaźnik wydajności pracy pracowników magazynowych.

---