MYŚL POLITYCZNA

dr Stanisław Zyborowicz

18.02.2007

Po co studiujemy myśl polityczną?

Powody:

1. formalny - bo musimy

2. merytoryczny

• pożyteczny trening intelektualny

• można poznać różne koncepcje (metodologie) za pomocą których był opisany świat - sposoby badania rzeczywistości

• uczy światłego sceptycyzmu

• podważa zakorzenione przekonanie, że moje stanowisko jest stanowiskiem prawdziwym ( jest doza wątpliwości; nie trzeba się ze wszystkim zgadzać)

* do XVIII w. włącznie - dzielono poglądy na mądre i głupie. Dopiero w XIX w. Karol Marks - „poglądy myślicieli społecznych są ekspresją historycznie określonej sytuacji” tzn. jeżeli ludzie myślą w określony sposób to na skutek społeczności i naszej wiedzy o rzeczywistości.

Zbiór A Zbiór B

B!

1. rzeczywistość transcendentna ( zewnętrzna) np. hades, niebo, Bóg, diabeł, duch , anioł.

B - rzeczywistość Immanentna ( wewnętrzna) - świat nam dany

B₁ - rzeczywistość przyrodnicza

B₂ - rzeczywistość społeczna - zjawiska i procesy społeczne

B₃ - rzeczywistość polityczna - zjawiska i procesy polityczne

• Rzeczywistość społeczna powstaje wtedy gdy pojawia się społeczeństwo

• Polityka pojawia się wtedy gdy jest jedno dobro i dwóch pretendentów do tego dobra. Polityka dotyczy relacji między ludźmi

• Harold Lasswell - „Nauka o polityce dotyczy tego co kto otrzymuje, gdzie i w jaki sposób”

1, 2, 3, 4, 5... postęp arytmetyczny - tępo zaspakajania naszych potrzeb

2, 4, 8, 16, 32... postęp geometryczny - tępo wzrostu naszych potrzeb

Dysonans (różnica) pomiędzy typem wzrostu potrzeb, a ich zaspakajania.

Zmienna nie zależna - czynnik, przyczyna czegoś, uwarunkowanie

Zmienna zależna - skutek

Władza polityczna

Władza jest to zdolność do narzucenia własnej woli i jej egzekwowania.

Władza polityczna jest to zdolność do narzucenia własnej woli i jej egzekwowania w obszarze makrostruktury.

Byty polityczne tworzą zjawisko i procesy polityczne

Zjawisko - byt statyczny

Proces - byt dynamiczny

Dzięki temu można odpowiedzieć czym zajmuje się politologia i władza publiczna.

Każda władza opiera się na sile mocy i autorytetów

Model - łac. modulus - miara, wzór.

Modele służą, aby zaprezentować wyniki badań zorientowanych

1. modele normatywne - jak być powinno np. Polis Platona - idealne państwo. Wzorzec określonego zachowania czy też układów stosunków, rozpowszechniony w zbiorowości, uznany i ............ jej członkom.

2. Modele empiryczne - model deskryptywny - opisuje przeszłość, teraźniejszość i przeszłość. Modele empiryczne są to systemy, układy twierdzeń sformułowanych przy użyciu pojęć uniwersalnych, zakładających ogólne związki pomiędzy desygnatami tych pojęć.
   * zachodzenie relacji: izomorfizm, prawdziwości i wyjaśnienia.
   > izomorfizm - wszystkie elementy z rzeczywistości badanej miały swoje odpowiedniki. „Pożera” te mało istotne
   > prawdziwość - czy rzeczy tak się mają jak się przedstawia dany model i musi być zadowalający
   > wyjaśnienie - każdy model musi coś wyjaśnić
   
   - Model empiryczny
   1) Strukturalne - badanie wewnętrznej struktury, zbiór elementów oraz realizacji pomiędzy tymi zbiorami.

2) Funkcjonalne - badanie funkcji w ramach układu
I. Eksplanacyjne - cel: wyjaśnienie własności danego układu (system jako c całości)
II. Prognostyczne - opis danego układu ze względu na dane elementy i relacje, które pozwalały przewidzieć zajście w tym systemie proces zdarzeń przyszłych. Prognoza dotyczy procesu - to jest zbiór zmiennych zależnych rzutowanych w przyszłość. Ogłoszona Prognoza = zmienna niezależna

Akontraris - przeciwności

3. Modele hipotetyczne - nie jest zbiorem twierdzeń empirycznych, musi być spójny wewnętrznie, jest to coś czego sprawdzić nie można, hipoteza, bez weryfikacji.

Relacje pomiędzy ideologią, doktryną programem polityczny,

1. Ideologia Giovani Santorii „Teoria demokracji”

To usystematyzowany zbiór poglądów, przekonań służących grupom społecznym za podstawy i uzasadnienie ich działalności.
Zawsze dot. przyszłości nawet jeżeli nawiązuje do teraźniejszości i przeszłości.
Składniki:
- wizja rzeczywistości, która odzwierciedla rzeczywistość istniejącą

• system aksjologiczny (system oceniania, wartościowania, ...? )

• doktryny polityczne które przejawiają się w postaci doktryny i prognozy

1. Doktryna ( nauka, produkt twórczości politycznej) dot. celów działania wyraźnie określonych w czasie i przestrzeni. Jest to poziom strategii( długi czas i cele są ogólne) i taktyki (krótki czas i cele szczegółowe)

Klasyfikacja ideologii i doktryn politycznych

*w teorii te prostokąty są równe jednak nie zmieściły by się na kartce, kolory dla odróżnienia poszczególnych kategorii


















































18.03.2007

c.d.1-go wykładu

A - w stosunku do interesu społeczeństwa i klas społecznych = funkcja społeczna

1. Postępowe tzn. muszą by nowe rozwiązania, muszą służyć większości.

2. Relacyjne - idea powiatu do rozwiązań z przeszłości

3. 
   konserwatywne - tzn. pozostawiać w niezmienionym stanie (tradycje, rodzinę,
   religie cechy konserwatysty; rodzina to małżeństwo + dzieci)

4. Pre.....( ten który niema własności środków produkcji)
   a) niższe
   
   

5. Drobnomieszczańskie (ma własności środków produkcji i sam je uruchamia)
   a) Średnie
   
   

6. Burżuazyjne (mają kapitał i nie muszą go uruchamiać - wynajmują w tym celu managerów
   a) wyższe
   
   

Wg Marksa

Klasy są to wielkie grupy ludzi, które......... :

1. stosunek do środków produkcji(czy je posiadam czy nie)

2. miejsce w procesie produkcji jest uzależnione od (stanowiska?) (manager, pełniący nadzór, sprzedawcy)

3. miejsce w podziale dóbr wytworzonych

Edward Bernstain - był socjalistą, stworzył definicję klasy społecznej:
Klasa społeczna - poziom uzyskiwanych dochodów (jest od tego zależna)

B - bazy społeczne

7. Klasowe - odwołują się do klasy

8. narodowe - odwołują się do narodu

9. Ponadnarodowe - nie odwołują się ani do klasy ani do narodu np. pacyfizm, kosmopolityzm.
   
   C - Wewnętrzna struktura (światopogląd)

10. Świeckie - .....

11. Religijne - odwołują się do religii

12. Racjonalne - odwołują się do rozumu

13. Irracjonalne - odwołują się do sfery em......... - rasizm

14. Uniwersalne - kierowane do wszystkich - liberalizm

15. Partykularne

D - Trwałości i zasięgu

16. Długotrwałe - przynajmniej kilkadziesiąt

17. Krótkotrwałe - przynajmniej kilka lat

18. Przelotne - kilka miesięcy

19. Ogólno światowe - koncepcje kierowana do całego świata

20. Regionalne - UE

21. Krajowe - nacjonalistyczne, patriotyczne koncepcje

22. Lokalne

WYKRES

Indukcja - badanie od szczegółu do ogółu

Dedukcja - badanie od ogółu do szczegółu

V w p.n.e. - rodzi się filozofia (umiłowanie mądrości)

Arystoteles - poddać analizie, ostrożnie wyciągać wnioski...

Teologia chrześcijańska - wyznaczała sposoby

• geocentryczna wizja świata ( centrum, środek wszechświata), była ona uzasadniona biblijnie

• hellenistyczna wizja świata

• 
  myśl renesansowa wiek XII przedstawiciel Ibn Roszda - zapoczątkował myślenie odmienne od średniowiecznego. Roszda powiada - technologia i filozofia należą do innych płaszczyzn.

Wiek XVII - myślenie dedukcyjne

• Nowożytna teoria prawa natury - wywodzi prawo z teorii transcendentnej

• Deistyczny - bóg jest twórcą prawa natury, ale prawa natury nie może zmieniać.

Hugo de Grociusz 2+2=4 - i bóg nawet tego nie może zmienić

Oświecenie - myślenie indukcyjne - przez pryzmat jednostki podmiotowości

Epoka historyczna - na początku pytamy o czas, następnie o wydarzenie graniczne, cechy.

313r. chrześcijaństwo staje się religią państwową Imperium Rzymskiego

Wydarzenie graniczne pomiędzy antykiem, a średniowieczem był upadek cesarstwa rzymskiego

Cywilizacja - Max Weber - wprowadził halegerię typu idealnego ( ważne są cechy najważniejsze)

1. cechy

2. reprezentatywna teoria

3. pomocnicze pytanie - kiedy to było (czas)

Myśl Antyku

A. Podstawowe zasady myślenia politycznego

1. Główne zasady - totemizm, autorytet starszych

Totemizm - nadawanie cech bytów transcendentnych bytom immanentnym (np. słońce to Bóg, wielka góra to miejsce gdzie mieszka duch)

Autorytet starszych - im starszy tym większą wiedzę posiada, darzony szacunkiem

2. Bliski wschód - Egipt, Mezopotamia, hebrajczycy

Hebrajczycy - dwa okresy

• demokracja pustynna - ideał demotyczny - król był ojcem

• żydzi prowadzą osiadły tryb życia - ideał monarchiczny, odwoływanie się do rządów autokratycznych

B. Myśl polit. Grecji

1. Początki myślenia politycznego - dwaj literaci VIII w. p.n.e. - Homer i Hezjod
   Homer - świat dla Homera to świat królów, bogów i szlachty
   Hezjod - mówił o równości i sprawiedliwości, ale chętnie korzystał ze swojej uprzywilejowanej pozycji.
   Oboje jako pierwsi „żaglowali słowem” - pierwsi intelektualiści

2. Myśl Helleńska - V w. p.n.e. - Sofizm, Sokrates, Platon, Arystoteles
   Sofizm - nauczyciele którzy jako pierwsi brali wynagrodzenie za swoje wykłady - byli reprezentantami różnych racji - Protagoras z Abeby (relatywista społeczny - prawo dopóty jest dobre tzn. ludzie tworzą sobie prawo); Gorgiasz - był okazjonalistą - nie liczą się reguły bez okoliczności; Antyfon i Hipiasz...
   
   Rzeczpospolita Platona - jak czynić, jak być sprawiedliwym, ta książka potrafi zmienić nasz życie. Platon mierzył wszystkich tą samą miarą
   Józef Brocki - odrzuca Platona
   Platon - ojciec filozofii, idealista; urządził się w Atenach podczas złotego wieku - czas pierwszych dramatów.
   Platon spotyka Sokratesa - który mówił ludziom aby zastanowili się nad sensem swojego życia, rozmowa kończy się w ślepym zaułku, rozmówca na koniec nie wiedział gdzie jest i o czym mówił.
   Kejalos mówi : być dobrym to płacić podatki i być sprawiedliwym.
   Sokrates w wieku 69 lat skazany na śmierć przez wypicie trucizny - jest to kara za jego wyrażanie wolności słowa, nie chciał żyć nie mogąc filozofować. - wzór. Sokrates stworzył pojęcie utopii; wszyscy niosący nowe idee stają się samotni.
   Według Platona w idealnym świecie ludzie mili być podzieleni na:
   Brąz - rolnicy, rzemieślnicy
   Srebro - walczący, strażnicy
   Złoto - rządcy
   Platon - każda kobieta może zająć każdą pozycję w hierarchii, ale ma ona wypełniać funkcje które robili do tej pory tylko mężczyźni jak np. służba wojskowa.
   Platon - życie zależy od wychowania - twierdził że teatr nie daje dobrego przykładu, ludzie cnotliwi to tacy którzy cały czas na cnocie się opierają; teoria idei.

3. Myśl Hellenistyczna - IV / III w. p.n.e. - stoicyzm, cynizm, epikureizm
   Stoicy - Zenon z Kiton na Cyprze, Hryzyp z Cylicji, Kleantes z Azji Mniejszej, Sferos z okolic Krymu.
   Determinizm skrajny - wszystko z góry jest przewidziane, Rozumienie wolności pozytywnej.

C. Myśl rzymska

D. Wczesne chrześcijaństwo

• kończy się helleński etap

• upadek demokracji ateńskiej

• początek hellenistycznego etapu

B₁ B₂

B₃

A

B

C

D

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23

4a 5a 6a

A - w stosunku do interesu społeczeństwa i klas społecznych = funkcja społeczna

B - bazy społeczne

C - wewnętrzna struktura (światopogląd)

D - trwałość i zasięg

Mamy wiedzieć jakie koncepcje w jakim wieku występują!!!!

---