Zaimek y
Le pronom y
Zaimek y, podobnie jak zaimek en, może zastąpić tylko rzeczownik nieżywotny. Zastępuje on:
• rzeczowniki oraz poprzedzający je przyimek à (względnie - przyimki ściągnięte au oraz aux), np.
Je vais à la plage. (Idę na plażę.)
J'y vais. (Idę tam.)
Allons à la banque ! (Chodźmy do banku!)
Allons-y ! (Chodźmy tam!)
Elles arrivent au château les premières. (One przyjeżdżają do zamku jako pierwsze.)
Elles y arrivent les premières. (One tam przyjeżdżają jako pierwsze.)
Je pense parfois aux jours passés. (Czasem myślę o minionych dniach.)
J'y pense parfois. (Czasem o nich myślę.)
Mes parents sont encore aux États-Unis. (Moi rodzice są jeszcze w Stanach Zjednoczonych.)
Mes parents y sont encore. (Moi rodzice jeszcze tam są.)
• rzeczowniki poprzedzone przyimkami miejsca: dans (w, do) lub sur (na), np.
Tu mets tes photos dans une boîte ? (Wkładasz swoje zdjęcia do pudełka?)
Tu y mets tes photos ? (Wkładasz tam swoje zdjęcia?)
Elle est sur la table. (Ona jest na stole.)
Elle y est. (Ona tam jest.)
Ils laissent leur parapluie dans le hall. (Zostawiają swoją parasolkę w korytarzu.)
Ils y laisse leur parapluie. (Zostawiają tam swoją parasolkę.)
Mon chat aime dormir sur le canapé. (Mój kot lubi spać na kanapie.)
Mon chat aime y dormir. (Mój kot lubi tam spać.)
Jak wskazują powyższe przykłady, zaimek y występuje w funkcji przysłówka miejsca. Jednakże zaimek ten może pojawić się również w funkcji dopełnienia, np.
Je m'intéresse à la litérature française. (Interesuję się literaturą francuską.)
Je m'y intéresse. (Interesuję się nią.)
Lista najczęściej używanych czasowników łączących się z à:
s'amuser à qqch (bawić się w coś)
aller à (iść, jechać do)
arriver à faire qqch (zrobić coś w końcu)
conduire à qqch (zaprowadzić do czegoś)
croire à qqch (wierzyć w coś)
s'habituer à qqch (przyzwyczaić się do czegoś)
jouer à qqch (grać w coś)
se mettre à faire qqch (wziąć się do czegoś)
parvenir à qqch (osiągnąć coś)
se préparer à qqch (przygotować się do czegoś)
réfléchir à qqch (zastanawiać się nad czymś)
résister à qqch (opierać się czemuś)
rester à qqch (zostać gdzieś)
tenir à qqch (zależeć na czymś)
se fier à qqch (ufać czemuś)
UWAGA!
Zaimkiem y zastępujemy tylko rzeczowniki nieżywotne. Dla rzeczowników żywotnych używamy konstrukcji: à + zaimek osobowy akcentowany, np.
Je tiens à ma mère. (Zależy mi na mojej mamie.)
Je tiens à elle. (Zależy mi na niej.)
Je m'habitue à mes voisins. (Przyzwyczajam się do moich sąsiadów.)
Je m'habitue à eux. (Przyzwyczajam się do nich.)
Ale
Il tient à son travail. (Jemu zależy na jego pracy.)
Il y tient. (Jemu zależy na niej.)
Elle ne peut pas s'habituer à son nouvel appartement. (Ona nie może się przyzwyczaić do swojego nowego mieszkania.)
Elle ne peut pas s'y habituer. (Ona nie może się do niego przyzwyczaić.)
Miejsce zaimka y w zdaniu
Zaimek y, tak samo jak zaimek en, stoi zawsze przed czasownikiem. W czasie teraźniejszym (présent) oraz w czasie przeszłym niedokonanym (imparfait) zaimek ten znajduje się między podmiotem a orzeczeniem:
Vous venez à la plage pour nager ou bronzer ? (Przychodzicie na plażę, żeby pływać czy żeby się opalać?)
Vous y venez pour nager ou bronzer ? (Przychodzicie tam, żeby pływać czy żeby się opalać?)
Elles passaient toutes les soirées à la plage.( Spędzały każdy wieczór na plaży.)
Elles y passaient toutes les soirées. (Spędzały tam każdy wieczór.)
W czasie przeszłym dokonanym (passé composé) zaimek y zajmuje miejsce po podmiocie i przed czasownikiem posiłkowym:
Il est allé à Moscou. (Pojechał do Moskwy.)
Il y est allé. (Pojechał tam. )
Pauline, tu as mis tes clés sur la commode ? (Pauline, położyłaś swoje klucze na komodzie?)
Pauline, tu y as mis tes clés ? (Pauline, położyłaś tam swoje klucze?)
Elle a ajouté du sucre à son café. (Wsypała cukier do swojej kawy.)
Elle y a ajouté du sucre. (Wsypała do niej cukier.)
W przypadku czasowników zwrotnych, zaimek y zajmuje miejsce po zaimku osobowym zwrotnym oraz przed orzeczeniem (dla czasu passé composé - przed czasownikiem posiłkowym):
• miejsce zaimka y w zdaniu w czasie présent, czasownik zwrotny s'intéresser (interesować się), np.
Je m'intéresse à la litérature française. (Interesuję się literaturą francuską.)
Je m'y intéresse. (Interesuję się nią.)
• miejsce zaimka y w zdaniu w czasie imparfait, czasownik zwrotny s'endormer (zasypiać).
Quand j'étais fatigué, je m'endormais sur un banc. (Kiedy byłem zmęczony, zasypiałem na ławce.)
Quand j'étais fatigué, je m'y endormais. (Kiedy byłem zmęczony, zasypiałem tam. )
• miejsce zaimka y w zdaniu w czasie passé composé, czasownik zwrotny s'habituer (przyzwyczajać się), np.
Je me suis habituée à vivre toute seule. (Przyzwyczaiłam się do samotnego życia.)
Je m'y suis habituée. (Przyzwyczaiłam się do tego.)
UWAGA!
Wyjątkiem jest forma trybu rozkazującego, gdy zaimek y stoi po czasowniku:
Restez à la terrasse ! (Zostańcie na tarasie! )
Restez-y ! (Zostańcie tam!)
Jouons à cache-cache ! (Pobawmy się w chowanego!)
Jouons-y ! (Pobawmy się w to!)
Mettez-vous au travail ! (Weźcie się do pracy!)
Mettez-vous-y ! (Weźcie się za to!)
Podsumowując: zaimkiem en zastępujemy to, co wprowadzane jest przyimkiem de, natomiast zaimkiem y zastępujemy elementy wprowadzane przez przyimek à. W obu przypadkach zastępowane rzeczowniki lub grupy rzeczownikowe muszą być nieżywotne, to znaczy nie mogą odnosić się do osób.