Filozofia Współczesna - 13.03.2011.r.
Historiozofia - filozofia historii/filozofia dziejów. Filozoficzny namysł nad przebiegiem dziejów.
Poglądy historiozoficzne Hegla:
- „Sowa Minerwy wzlatuje tylko o zmroku.” - sowa jest alegorią mądrości, Minerwa to bogini mądrości. Hegel dowodził, że historia jest procesem rozumnym, ale jej rozum można dostrzec dopiero po upływie pewnego czasu (motyw rozumności historii).
- rola wybitnej jednostki w historii - pisząc o tym Hegel polemizował ze współczesnymi sobie historykami i nazywał ich kamerdynerami historii. Hegel polemizuje z psychologizmem w nauce historii (antypsychologizm). Jednostka może odegrać swoją rolę w historii tylko wtedy, gdy jej cele osobiste zgadzają się z ogólnymi tendencjami rozwojowymi. Gdy brak zgodności - jednostka usuwana jest poza obręb dziejów.
- refleksja na temat państwa - „Historia, jako proces świadomy, rozpoczęła się wraz z narodzinami państwa. Te narody, których nie stać na zorganizowanie własnego państwa - nie odgrywają żadnej roli w historii. Obywatele są po to, aby mogło istnieć państwo.” Okresy w dziejach państwa:
okres państw starożytnego wschodu - świadomość wolności mieli tylko absolutni władcy.
okres państw greckich - świadomością wolności dysponowali bezpośredni uczestnicy życia politycznego.
okres państwa rzymskiego - świadomością wolności dysponowali urzędnicy i prawnicy.
okres chrześcijański - świadomością wolności dysponowali wszyscy obywatele.
Mesjanizm - Polacy są narodem wybranym.
Poglądy estetyczne Hegla:
- Hegel podzielił dzieła sztuki:
I okres w dziejach sztuki - okres symboliczny. Cecha - ważniejsza w sztuce była forma, niż treść.
II okres - klasyczny. Cecha - równowaga treści i formy.
III okres - chrześcijański. Cecha - dominacja treści nad formą.
„Forma” i „sztuka” były u Hegla niejednoznaczne i takie pozostały do dzisiaj.
Hegel zmarł w 1831 roku - rok ten często wskazywany jest jako data początkowa filozofii współczesnej.
Filozofia współczesna
Cechy filozofii współczesnej (współczesnego myślenia filozoficznego):
- odrzucenie tradycyjnego sporu filozoficznego pomiędzy materializmem a idealizmem i uznanie tego sporu za niepotrzebny.
- odrzucenie sporu pomiędzy empiryzmem a racjonalizmem.
- odwrócenie relacji pomiędzy przedmiotem poznania a podmiotem poznającym. Powszechnie uznano pogląd Kanta - rolę aktywną w procesie poznania pełni podmiot.
- nie będą już powstawały systemy filozoficzne będące dziełem pojedynczego człowieka. Filozofia będzie uprawiana w ramach kierunków filozoficznych: pozytywizm, marksizm, egzystencjalizm, neotomizm, personalizm, ewolucjonizm chrześcijański, fenomenologia, hermeneutyka, pragmatyzm, szkoła frankfurcka, psychoanaliza, strukturalizm i wiele innych.
Pozytywizm - „metryczka” pozytywizmu - narodził się w latach 30-tych XIX wieku i trwa nadal. Pozytywizm z czasem podlegał zmianom, wyróżniamy 3 fazy:
Pozytywizm (pierwszy) - twórcą był Francuz Auguste Comte (inni znaczący filozofowie: Anglicy - Herbert Spencer i John Stuart Mill oraz Francuz - Hippolyte Taine).
Drugi pozytywizm (empiriokrytycyzm) - lata 70-te i 80-te XIX wieku, reprezentanci: niemieckojęzyczni - Austriak Ernst Mach i Niemiec Richard Heinrich Ludwig Avenarius.
Neopozytywizm (empiryzm logiczny/koło wiedeńskie) - zapoczątkowali go uczestnicy seminarium na Uniwersytecie Wiedeńskim, lata 20-te XX wieku (ważni przedstawiciele: Rudolf Carnap, Moritz Schlick, Sir Karl Raimund Popper, Ludwig Josef Johann Wittgenstein - nie był uczestnikiem tego seminarium).