Silikonowe c-kondensacyjne-mechanizm wiazania masy po zmieszaniu obu czesci zachodzi reakcja polimeryzacji z wytworzeniem produktu ubocznego którym jest alkohol etylowy którego parowanie jest odpowiedzialne za niestabilność wymiarowa i skurcz po 24h wynosi 0,6%
Zastosowanie: Duzy stopien elastyczności czas wiazania 3-5min krtoki czas użyteczności spowodowany niestab.kat.
Silikony-addycyjne:mechanizm wiazania po zamieszczeniu obu mas reakcja o addycyjnym sposobie wiazania bez produktu ubocznego w niektórych masach może wydzielac się tylko wodor który jest absorbowany przez potas i platyne
Właściwości:wyjatkowa stabilność wymiarow,duza dokładność wycisku elastyczność, możliwość odlania kilku modeli,krotki czas wiazania (Express,President,Provil)
Polisulfidowe:właściwości:po 24h skurcz,polimeryzuje w 15min po stwardnieniu. Zastosowanie: wyciski czynnościowe np.permalastic
Polieterowe:wiaze 5-8min stabilny wymiar,maly skurcz zwieksza lepkość do podloza. Zastosowanie: wyciski czynnościowe jednowarstwowe pod protezy stale szczególnie dobre do wykonywania wyciskow z transferami przykreconymi do implantow.
Cel wykonania uzupełnienia protetycznego- pobrać u pacjenta wycisk pola protetycznego (stanowi negatyw) następnie odlać z niego model gipsowy (stanowi pozytyw) z sytuacji w jamie ustnej
Cechy właściwego wycisku:
-symetryczny o równej grubości masy ok. 3mm na całym przekroju wycisku
-nie może mieć pęcherzy niedoboru masy, śliny, krwi, przeciągnięć i przyciśnięć
-gładki obejmujący całe pole protetyczne
Właściwości mas wyciskowych:
-nieszkodliwe dla tkanek jamy ustnej
-proste w przygotowaniu
-czas protezy umożliwiający wykonanie wszelkich czynności przy pobieraniu wycisku
-dokładnie odwzorowac teren pola protetycznego
-charakteryzowac się stałością wymiarów po związaniu
-przyjemny smak, zapach, kolor
-długi okres użyteczności
Podział mas wyciskowych:
-twarde- gips wyciskowy
*masy lub pasty cynkowo-eugenolowe
-termoplastyczne-kompozycyjne (Stensa, Kerra)
*żywiczo-woskowe
-elastyczne- hydrokoloidowe (agarowe-odwracalne, alginatowe- nieodwracalne)
*elastomery- silikonoe C-silikony (kondensacyjne) A-silikony (addycyjne)
*polisulfidowe
*polieterowe
Materialy izolacyjne: do gipsu (woda,z mydlem,wazelina,oliwka) do metalu (talk,sadza,kreda,tlenki metali)
Woda-wypelnia porowatości. Szklo wodne-roztwor krzemianu sodu lub potasu uzywane do izolacji wyciskow gipsowych form gipsowych niektórych mas osłaniających celem zwiekszenia twardości modeli gipsowych. Oliwa i wazelina-izolacja zebow porcelanowych izolacja zebow podczas podelowania wkładów. Materialy błonkotwórcze-izolowanie form gipsowych od tworzyw sztucznych tworza na powierzchni gipsu warstwe izolacyjna utrudniajaca przenikanie pary wodnej do tworzywa i monomeru gipsu.
Mechanizm działania: rozpuszczalny w wodzie alginian sodu pokrywa powierzchnie gipsu wchodzi w reakcje z jonami wapnoa tworząc nierozpuszczalny w wodzie alginian wapnia. Nie należy pokrywac izolatorem zebow sztucznych i metalowych elementow protez, tlusty gips nie pokryje się izolatorem, pędzelka nie należy moczyc bezpośrednio w butelce z izolatorem.
Tworzywa sztuczne akrylowe- polimery są długołańcuchowymi substancjami składającymi się z wielu połączonych ze sobą i powtarzających się cząsteczek, które określamy mianem monomerów. Polimery mogą być naturalne (polisacharydy, kwasy nukleinowe), i sztuczne (nylon, akryl).
Reakcja addycji to reakcja polimeryzacji w której monomery łączą się ze sobą bez powstanie produktów ubocznych. Powstający polimer jest jednym produktem i ma ten sam wzór sumaryczny co wyjściowy monomer.
Akryl- najpopularniejszy materiał do wykonawstwa płyt protez ruchomych. Nadaje się do podścielania, naprawiania protez, wyrobu zębów do protez, do ochraniaczy dla sportowców, wykonywania łyżek indywidualnych.
Materiały te należą do grupy organicznych tworzyw sztucznych o wielocząsteczkowej budowie chemicznej. Są to syntetyczne tworzywa termoplastyczne otrzymywane drogą polimeryzacji estrów kwasu arylowanego i metaakrylowanego.
Tworzywa są dostępne najczęściej w postaci płynu (monomer) i proszku (polimer).
Monomer: płynny ester metylowy kwasu metaakrylowanego, temp. wrzenia 103C*, nie rozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych, bezbarwny o przenikliwym zapachu, łatwopalny, powyżej 65C* ulega polimeryzacji, przechowywany w ciemnych butelkach.
Skład inhibitory, aceton, plastyfikator.
Monomer jest trucizną i działa toksycznie na tkanki, może powodować alergie, w protezach toksycznie może działać tzw monomer resztkowy niespolimeryzowana cześć monomeru po błędzie w proporcjach lub zbyt krótkim przebiegu polimeryzacji.
Polimer: sproszkowany polimetakrylan metylowy, otrzymywany przez addycyjna polimeryzacje cząstek monomeru, bezbarwny przepuszcza światło i promienie rtg, twardość 2-3 w skali mohsa, rozpuszczalny w niewielu rozpuszczalnikach organicznych, nie ulega działaniu kwasów i zasad, ziarna- perełki 0,04mm
skład: domieszki innych żywic, katalizator- neutralizuje inhibitory zawarte w płynie wzbudza relacje polimeryzacji, barwniki dodawane do proszku przez impregnacje ziaren polimeru, wypełniacz- zapobiega zbytniej przejrzystości, regulator- zapewnia łagodną i równomierną polimeryzacje, plastyfikatory zwiększają elastyczność, wysuszone włókna syntetyczne dodawane w celu poprawy estetyki.
Właściwości polimerów mała wytrzymałość, umiarkowana elastyczność, kruche i miękkie, względnie wysoka odporność na zniszczenie, małe przewodnictwo cieplne, skurcz objętościowy 6%, pochłanianie wody, niska rozpuszczalność w wodzie, sorpcja wody 0,6mg/cm2 odkształcenia pod wpływem wysokiej temperatury.
Podział: miękkie i elastyczne, twarde i sztywne, ze względu na rodzaj polimerów (usieciowane, kopolimery, modyfikowane).
Zastosowanie tworzyw sztucznych: protezy ruchome całkowite i częściowe, zęby sztuczne do protez ruchomych, korony arylowane (tymczasowe), licówki koron i mostów.
Polimeryzacja: proszek zakraplany płynem w naczyniach szklanych lub plastikowych i w odpowiedniej fazie wiązania umieszczany w formie.
Fazy polimeryzacji wstępnej: mokrego piasku(zaraz po zakropleniu i zamieszaniu), pęcznienia(twarda otoczka z ziaren zostaje rozpuszczona i plyn wnika do wnetrza pekanie podwojnych wiazan i wydłużanie lancucha), rozklejania(pekanie podwojnych wiazan), nitek(po zanurzeniu łopatki ciagna się dlugie nitki,duza lepkość), ciasta(powierzchnia staje się matowa można odwarstwic ja od sciany naczynia,plastyczna,nie pozostawia nitek)
W polimeryzacji wstepnej masa coraz twardsza gumowata, w fazie ciasta upychanie masy do form gipsowych po sprasowaniu puszki i ściśnięciu w sztywne i gotowe jest do ostatecznego utwardzenia w lazi wodnej..
Polimeryzacja zasadnicza (niezależna od czasu): krótkoczasowa- stopniowe rozgrzewanie wody od 15 do 100*C przez 30 min. I pozostawienie w 100* przez 30 min.; średnioczasowa- od 15*-65* przez 30 min. Pozostawienie w 65* przez godzinę, następnie doprowadzenie do temp 100* i gotowanie przez godzine; długoczasowe- jak średnioczasowe tylko w temp 100* gotuje się przez 2h.
Masy szybko polimeryzujące: dużo monomeru resztkowego, mała wytrzymałośc mechaniczna, szybkie przebarwienie się tworzywa. Zastosowanie: podścielanie protez i koron tymczasowych, naprawa protez ruchomych.
Błędy polimeryzacji: smugi- zbyt mało płynu, nadżerki-nadmiar płynu, braki w tworzywie-upychane ciasto było zbyt sztywne, pęknięcia-gwałtowne studzenie, zmiany kształtu protezy i przesunięcia zębów, porowatości i pęcherzyki-za szybkie ogrzanie i doprowadzenie niezwiązanego monomeru do wrzenia, szorstkość zewnętrzna-zła izolacja, zbyt miękki gips.
Stopy metali- to mieszaniny metali (czasem z dodatkiem niemetali) utworzone przez ich wspólne przetopienie w mikrostrukturze.
Stopy odlewowe-kryteria: biokompatybilne, odporne na ścieranie i korozję, odpowiednie właściwości mechaniczne, wytrzymałość plastyczna, ciągliwośc, twardosc, łatwe w odlewaniu (duża gęstośc, dobra płynnośc).
Stopy niklowo-chromowe: nikiel 60-80%, chrom 10-30%, molibden 6-9%, wolfram, magnez, beryl i inne do 2%.
Zastosowanie: wkłady, korony, mosty.
Stopy kobaltowo-chromowe: kobalt 60%, chrom 30%, molibden 6-8%, wolfram, wanad, magnez, krzem, nikiel. Przeznaczenie: szkielety protez ruchomych (nieosiadających), korony i mosty łączone z kompozytem.
Likwidus- temp w której stop w całości przechodzi w postać płynną.
Solidus- temp w której stop podczas ochładzania przechodzi w postac stałą.
Dwa typy kanałów odlewowych: wielomiejscowe, jednomiejscowe.
4 fazy ogrzewania: 1) temp 0-100* 2) 270-300* 3) 560-600* 4) ok.1000*
Własności stopów NiCr: dobra odpornośc na korozję, temp topnienia ok. 1350*, twardośc wg wickersa 185-200, mały współczynnik pełzania podczas wypalania porcelany, duży moduł sprężystości, duża wytrzymałośc plastyczna, nikiel ma właściwości alergizujące, beryl jest toksyczny, ze względu na małą gęstośc i dużą kruchliwośc podczas stygnięcia mogą stwarzac problemy przy odlewaniu, ze względu na twardośc trudne do obróbki.
Własności stopów CoCr: srebrzystobiała barwa, temp topnienia 1300-1435*, duża twardośc 340-420HV, duża wytrzymałośc na ścieranie, wytrzymałośc na odkształcenia, doskonała odpornośc na utlenianie i korozję.
Podział stopów ze względu na ilośc metali: dwuskładnikowe-binarne, trójskładnikowe, czteroskładnikowe, im więcej metali tym struktura stopu jest bardziej złożona.
Cechy metalu w jamie ustnej: szlachetny, niekorozyjny, nierozpuszczalny w warunkach jamy ustnej, wytrzymały.
Metale stosowane w protetyce: złoto, platyna, kobalt, pallad, srebro, chrom, nikiel.