Dziecko ryzyka okołoporodowego
Przyczyny niedotlenienia okołoporodowego
Nieprawidłowy przebieg ciąży - gestoza, wiek matki poniżej 16 lat i powyżej 35, trudna sytuacja społeczno-ekonomiczna. Choroby matki - cukrzyca, krwawienia z dróg rodnych, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, narkotyki
Opóźniony rozwój wewnątrzmaciczny płodu
Przyczyny niedotlenienia okołoporodowego cd.
Nieprawidłowy przebieg porodu - poród przedwczesny, łożysko przodujące, krwawienie z łożyska przodującego, kolizje pępowinowe, zakażenia
Ocena noworodka w skali Apgar
Kliniczne następstwa niedotlenienia
OUN - krwotok do-i okołokomorowy, obrzęk mózgu, drgawki
Płuca - opóźnione podjęcie czynności oddechowej, zaburzenia oddychania- niedobór surfaktantu
Nerki-uszkodzenie kanalików nerkowych
Układ sercowo-naczyniowy - niedokrwienie serca, zaburzenia krążenia obwodowego
Kliniczne następstwa niedotlenienia cd.
Przewód pokarmowy - niedotlenienie jelit, możliwość martwicy
Następstwa metaboliczne: hipoglikemia, hipokalcemia, dodatnie markery niedotlenienia
Mózgowe porażenie dziecięce- mpdz
Mózgowe porażenie dziecięce -Zespół objawów chorobowych spowodowanych wczesnym uszkodzeniem OUN w okresie jego kształtowania się tzn. w okresie ciąży i okresie okołoporodowym
Mózgowe porażenie dziecięce jest chorobą niepostępującą, ilość komórek uszkodzonych nie zmienia się. Nieprawidłowe napięcie mięśniowe może być z czasem tak silne, że prowadzi do przykurczów i nieodwracalnych zmian w stawach
Objawy uszkodzenia OUN w mpdz
Dotyczą zawsze funkcji ruchowych - ograniczenia kontroli nad własnym ciałem
Niedojrzałość OUN prowadzi do niepełnego uwidocznienia się choroby u małego dziecka, a w przypadku wczesnego rozpoznania lub/i zastosowania wczesnej rehabilitacji umożliwia też złagodzenie intensywności objawów
Podział mpdz ze względu na rodzaj napięcia mięśniowego
Porażenie spastyczne i zespół piramidowy -uszkodzone są głównie piramidowe komórki mózgu związane z polem ruchowym kory i tzw. drogą piramidową łączącą te pola z odpowiednimi strukturami rdzenia kręgowego
Zespoły móżdżkowe mpdz
Uszkodzenie dotyczy móżdżku odpowiedzialnego za kontrolę równowagi. Obserwujemy grubofaliste drżenia kończyn, tułowia, brak koordynacji ruchów, oczopląs i zaburzenia mowy
Postać mieszana mpdz
Wiotkość w obrębie tułowia karku i głowy przy równoczesnym wzmożeniu napięcia mięśniowego w obrębie kończyn - związana jest z uszkodzeniem struktur pozapiramidowych, jąder podkorowych odpowiedzialnych za płynność ruchowa także regulację napięcia mięśniowego. Postaci tej towarzyszą ruchy atetotyczne w obrębie palców rąk.
Wbrew tym trudnościom i wrażeniu jakie sprawiają dzieci z uszkodzeniami pozapiramidowymi są dobrze rozwinięte umysłowo
Podział mpdz - dotyczy obszaru ciała który obejmują objawy
Niedowład połowiczy - hemiplegia zaburzenia napięcia kończyn po jednej stronie zwykle bardziej kończyny górnej niż dolnej
Niedowład kończynowy lub obustronne porażenie kurczowe - porażeniem objęte są cztery kończyny jednak z przewagą kończyn dolnych - diplegia spastica tzw. zespół Littla
Niedowład czterokończynowy z przewagą objawów w kończynach górnych -hemiplegia bilateralis. Jest to najcięższa postać przebiegająca z upośledzeniem umysłowym, padaczką, zaburzeniami ssania i połykania
Postać móżdżkowa i postać pozapiramidowa objawy jak w poprzednim podziale
Mpdz towarzyszą często uszkodzenia zmysłów wzroku i słuchu
Częsty jest zez zbieżny i rozbieżny wymagający opieki okulistycznej
Mpdz towarzyszą niekiedy drgawki związane z uszkodzeniem tkanki mózgowej
Zaburzenia postrzegania objawiają się w późniejszym wieku jako trudności w czytaniu, rysowaniu
Mpdz towarzyszą zaburzenia słuchu co jest przyczyną w odróżnieniu głosek b, d, s, ś, sz. W cięższych uszkodzeniach stanowi to barierę w nauce
Dziecko z dobrym intelektem, zainteresowane otoczeniem łatwiej osiąga sukcesy w czasie leczenia i rehabilitacji
Pierwsze oznaki zaburzeń neurorozwojowych
Nadmierne odginanie głowy i mostka oraz reakcja odgięciowa tułowia
Prężenie kończyn dolnych
Baletowe ustawienie stopy
Trudności zginania i odwodzenia kończyn w czasie toalety i ubierania
Drżenia kończyn
Silne i częste zaciskanie piąstek
Przywodzenie kciuka pod koniec pierwszego kwartału
Niechęć dziecka do leżenia na brzuchu pod koniec pierwszego kwartału oraz w późniejszy okresie
Nadmierna i nieuporządkowana ruchliwość dziecka
Nadwrażliwość, niepokój, małe zapotrzebowanie na sen
Trudności w nawiązywaniu kontaktu z najbliższymi
Drgawki, bezdechy, wyłączenie świadomości
Jeżeli dziecko urodziło się o czasie, bez powikłań ciąży i porodu drobne odchylenia od wzorca nie powinny budzić niepokoju. Konieczna jest wtedy ocena dziecka na przełomie I i II kwartału życia
Noworodki, wcześniaki, noworodki hipotroficzne - tzw. ryzyka okołoporodowego powinny być objęte opieką co najmniej 2 razy w odstępie 3-6 tygodni szczególnie jeżeli wyżej wymienione objawy nie mają tendencji do samoistnego wyciszania
Niepokój musi budzić również nadmierny spokój dziecka, brak zainteresowania otoczeniem, słaba reakcja na bodźce wzrokowe i słuchowe
Częstość mpdz ok. 2-3‰
Szczególnego nadzoru wymagają dzieci ryzyka okołoporodowego, ale mpdz można rozpoznać u dzieci bez wyraźnych okołoporodowych obciążeń
Deficyty zmysłowe u dzieci z mpdz
Pierwotne - przyczyna wspólna z zaburzeniami motorycznymi zależą od uszkodzenie anatomicznego
Wtórne - wynikają z ograniczonych nieprawidłowych doświadczeń ruchowych dziecka
Praca z dzieckiem dotkniętym mpdz wymaga zaangażowania wielu specjalistów: lekarza neurologa, pediatry, specjalisty rehabilitacji medycznej. Najbliższym towarzyszem rodziny dziecka jest fizjoterapeuta potrzebny na co dzień. Rodzice powinni być partnerem dla lekarzy i terapeutów
Terapia dzieci z mpdz
Największą rolę odgrywa usprawnianie motoryczne
NTD Bobath i metoda integracji sensorycznej odwołuje się do prawideł rozwojowych neurofizjologicznych. Nieprawidłowy ruch prowadzi do nieprawidłowych informacji sensorycznych.
Metoda Vojty już w procesie dgn wskazuje na zaburzenia przedsionkowe i automatycznej kontroli ciała niemowlęcia
Okołoporodowe uszkodzenie splotu barkowego
Przyczyną jest makrosomia płodu i dystocja barkowa.Uszkodzeniu ulegają gałązki nerwów C- 5, C-6, C-7, C-8, Th-1.W obszarze unerwienia występują zaburzenia ruchowe, czuciowe i wegetatywne
Częstość występowania 2-2,5/1000 porodów
Uszkodzenie typu górnego - typu Erba Duchena
Uszkodzenie C-5, C-6, C-7 ramię luźno zwisa, nie może być aktywnie unoszone, ruchy palców są zachowane, zniesienie odruchów. Kończyna jest chłodna.
Uszkodzenie typu dolnego-typu Klumpke
Ręka opada i nie może wykonać czynności chwytnych. Obserwowane są objawy oczne - zespół Hornera opadnięcia powieki i zapadnięcie gałki ocznej
Leczenie uszkodzenia splotu barkowego
Początek leczenia już w oddziale noworodkowym
Najczęstszym leczenie-ręka w przywiedzeniu i zgięciu jak na temblaku co przeciwdziała nadmiernemu naciągnięciu splotu barkowego
Oremus - ręce na tekturowej podkładce w odwiedzeniu
Ciepłe ubranie dziecka
Czynne usprawnianie-masaże
Leczenie operacyjne
Rzadko uzyskuje się pełną sprawność ręki