Dziecko ryzyka okołoporodowego

Przyczyny niedotlenienia okołoporodowego

• Nieprawidłowy przebieg ciąży - gestoza, wiek matki poniżej 16 lat i powyżej 35, trudna sytuacja społeczno-ekonomiczna. Choroby matki - cukrzyca, krwawienia z dróg rodnych, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, narkotyki

• Opóźniony rozwój wewnątrzmaciczny płodu

Przyczyny niedotlenienia okołoporodowego cd.

• Nieprawidłowy przebieg porodu - poród przedwczesny, łożysko przodujące, krwawienie z łożyska przodującego, kolizje pępowinowe, zakażenia

Ocena noworodka w skali Apgar

Kliniczne następstwa niedotlenienia

• OUN - krwotok do-i okołokomorowy, obrzęk mózgu, drgawki

• Płuca - opóźnione podjęcie czynności oddechowej, zaburzenia oddychania- niedobór surfaktantu

• Nerki-uszkodzenie kanalików nerkowych

• Układ sercowo-naczyniowy - niedokrwienie serca, zaburzenia krążenia obwodowego

Kliniczne następstwa niedotlenienia cd.

• Przewód pokarmowy - niedotlenienie jelit, możliwość martwicy

• Następstwa metaboliczne: hipoglikemia, hipokalcemia, dodatnie markery niedotlenienia

Mózgowe porażenie dziecięce- mpdz

Mózgowe porażenie dziecięce -Zespół objawów chorobowych spowodowanych wczesnym uszkodzeniem OUN w okresie jego kształtowania się tzn. w okresie ciąży i okresie okołoporodowym

Mózgowe porażenie dziecięce jest chorobą niepostępującą, ilość komórek uszkodzonych nie zmienia się. Nieprawidłowe napięcie mięśniowe może być z czasem tak silne, że prowadzi do przykurczów i nieodwracalnych zmian w stawach

Objawy uszkodzenia OUN w mpdz

• Dotyczą zawsze funkcji ruchowych - ograniczenia kontroli nad własnym ciałem

• Niedojrzałość OUN prowadzi do niepełnego uwidocznienia się choroby u małego dziecka, a w przypadku wczesnego rozpoznania lub/i zastosowania wczesnej rehabilitacji umożliwia też złagodzenie intensywności objawów

Podział mpdz ze względu na rodzaj napięcia mięśniowego

• Porażenie spastyczne i zespół piramidowy -uszkodzone są głównie piramidowe komórki mózgu związane z polem ruchowym kory i tzw. drogą piramidową łączącą te pola z odpowiednimi strukturami rdzenia kręgowego

Zespoły móżdżkowe mpdz

• Uszkodzenie dotyczy móżdżku odpowiedzialnego za kontrolę równowagi. Obserwujemy grubofaliste drżenia kończyn, tułowia, brak koordynacji ruchów, oczopląs i zaburzenia mowy

Postać mieszana mpdz

• Wiotkość w obrębie tułowia karku i głowy przy równoczesnym wzmożeniu napięcia mięśniowego w obrębie kończyn - związana jest z uszkodzeniem struktur pozapiramidowych, jąder podkorowych odpowiedzialnych za płynność ruchowa także regulację napięcia mięśniowego. Postaci tej towarzyszą ruchy atetotyczne w obrębie palców rąk.

• Wbrew tym trudnościom i wrażeniu jakie sprawiają dzieci z uszkodzeniami pozapiramidowymi są dobrze rozwinięte umysłowo

Podział mpdz - dotyczy obszaru ciała który obejmują objawy

• Niedowład połowiczy - hemiplegia zaburzenia napięcia kończyn po jednej stronie zwykle bardziej kończyny górnej niż dolnej

• Niedowład kończynowy lub obustronne porażenie kurczowe - porażeniem objęte są cztery kończyny jednak z przewagą kończyn dolnych - diplegia spastica tzw. zespół Littla

• Niedowład czterokończynowy z przewagą objawów w kończynach górnych -hemiplegia bilateralis. Jest to najcięższa postać przebiegająca z upośledzeniem umysłowym, padaczką, zaburzeniami ssania i połykania

• Postać móżdżkowa i postać pozapiramidowa objawy jak w poprzednim podziale

• Mpdz towarzyszą często uszkodzenia zmysłów wzroku i słuchu

• Częsty jest zez zbieżny i rozbieżny wymagający opieki okulistycznej

• Mpdz towarzyszą niekiedy drgawki związane z uszkodzeniem tkanki mózgowej

• Zaburzenia postrzegania objawiają się w późniejszym wieku jako trudności w czytaniu, rysowaniu

• Mpdz towarzyszą zaburzenia słuchu co jest przyczyną w odróżnieniu głosek b, d, s, ś, sz. W cięższych uszkodzeniach stanowi to barierę w nauce

• Dziecko z dobrym intelektem, zainteresowane otoczeniem łatwiej osiąga sukcesy w czasie leczenia i rehabilitacji

Pierwsze oznaki zaburzeń neurorozwojowych

• Nadmierne odginanie głowy i mostka oraz reakcja odgięciowa tułowia

• Prężenie kończyn dolnych

• Baletowe ustawienie stopy

• Trudności zginania i odwodzenia kończyn w czasie toalety i ubierania

• Drżenia kończyn

• Silne i częste zaciskanie piąstek

• Przywodzenie kciuka pod koniec pierwszego kwartału

• Niechęć dziecka do leżenia na brzuchu pod koniec pierwszego kwartału oraz w późniejszy okresie

• Nadmierna i nieuporządkowana ruchliwość dziecka

• Nadwrażliwość, niepokój, małe zapotrzebowanie na sen

• Trudności w nawiązywaniu kontaktu z najbliższymi

• Drgawki, bezdechy, wyłączenie świadomości

• Jeżeli dziecko urodziło się o czasie, bez powikłań ciąży i porodu drobne odchylenia od wzorca nie powinny budzić niepokoju. Konieczna jest wtedy ocena dziecka na przełomie I i II kwartału życia

• Noworodki, wcześniaki, noworodki hipotroficzne - tzw. ryzyka okołoporodowego powinny być objęte opieką co najmniej 2 razy w odstępie 3-6 tygodni szczególnie jeżeli wyżej wymienione objawy nie mają tendencji do samoistnego wyciszania

• Niepokój musi budzić również nadmierny spokój dziecka, brak zainteresowania otoczeniem, słaba reakcja na bodźce wzrokowe i słuchowe

• Częstość mpdz ok. 2-3‰

• Szczególnego nadzoru wymagają dzieci ryzyka okołoporodowego, ale mpdz można rozpoznać u dzieci bez wyraźnych okołoporodowych obciążeń

Deficyty zmysłowe u dzieci z mpdz

• Pierwotne - przyczyna wspólna z zaburzeniami motorycznymi zależą od uszkodzenie anatomicznego

• Wtórne - wynikają z ograniczonych nieprawidłowych doświadczeń ruchowych dziecka

• Praca z dzieckiem dotkniętym mpdz wymaga zaangażowania wielu specjalistów: lekarza neurologa, pediatry, specjalisty rehabilitacji medycznej. Najbliższym towarzyszem rodziny dziecka jest fizjoterapeuta potrzebny na co dzień. Rodzice powinni być partnerem dla lekarzy i terapeutów

Terapia dzieci z mpdz

• Największą rolę odgrywa usprawnianie motoryczne

• NTD Bobath i metoda integracji sensorycznej odwołuje się do prawideł rozwojowych neurofizjologicznych. Nieprawidłowy ruch prowadzi do nieprawidłowych informacji sensorycznych.

• Metoda Vojty już w procesie dgn wskazuje na zaburzenia przedsionkowe i automatycznej kontroli ciała niemowlęcia

Okołoporodowe uszkodzenie splotu barkowego

• Przyczyną jest makrosomia płodu i dystocja barkowa.Uszkodzeniu ulegają gałązki nerwów C- 5, C-6, C-7, C-8, Th-1.W obszarze unerwienia występują zaburzenia ruchowe, czuciowe i wegetatywne

• Częstość występowania 2-2,5/1000 porodów

Uszkodzenie typu górnego - typu Erba Duchena

• Uszkodzenie C-5, C-6, C-7 ramię luźno zwisa, nie może być aktywnie unoszone, ruchy palców są zachowane, zniesienie odruchów. Kończyna jest chłodna.

Uszkodzenie typu dolnego-typu Klumpke

• Ręka opada i nie może wykonać czynności chwytnych. Obserwowane są objawy oczne - zespół Hornera opadnięcia powieki i zapadnięcie gałki ocznej

Leczenie uszkodzenia splotu barkowego

• Początek leczenia już w oddziale noworodkowym

• Najczęstszym leczenie-ręka w przywiedzeniu i zgięciu jak na temblaku co przeciwdziała nadmiernemu naciągnięciu splotu barkowego

• Oremus - ręce na tekturowej podkładce w odwiedzeniu

• Ciepłe ubranie dziecka

• Czynne usprawnianie-masaże

• Leczenie operacyjne

• Rzadko uzyskuje się pełną sprawność ręki