ZACHOWANIA ORGANIZACYJNE „Podstawy zachowań grupowych” Środa tn 7,30
Wchodzi Angelika ładnie ubrana i mówi :
Witam Państwa w kolejnym odcinku programu „Tajemnice socjologii”. Dzisiejszy temat dotyczyć będzie podstaw zachowań grupowych. W zrozumieniu tematu pomogą Nam eksperci z Instytutu badań socjologicznych we Wrocławiu - Profesor Aleksandra Lewicka i Profesor Tomasz Łanowy.
Ja i Tomek się kłaniamy, brzydko ubrani :D
Angelika :
Każdy z nas, w życiu codziennym jest członkiem różnego rodzaju grup. W domu, w pracy, w szkole, w stowarzyszeniach…Definicja grupy mówi, że jest to zbiór dwóch lub więcej osób oddziałujących na siebie i współzależnych, łączących się, aby osiągnąć określone cele. Pierwsze pytanie, które chciałabym zadać ekspertom brzmi - Dlaczego ludzie przystępują do grup?
Ola
Na chęć przynależenie do grup wpływa kilka czynników. Pierwszym z nich jest bezpieczeństwo, jak mówi przysłowie „w grupie raźniej” :D Ludzie czują się pewniej siebie, są bardziej odporni na krytykę i groźby ze strony innych ludzi. Po drugie chodzi o pozycje, prestiż w społeczeństwie. Będąc członkami grupy, jesteśmy lepiej oceniani przez innych. Z tym wiąże się także poczucie większej wartości, podwyższenie samooceny. Ważnym czynnikiem jest także chęć przynależności, a bycie w grupie zaspokaja ją. Ponadto, ludzie w grupie czują się dużo silniejsi i mocniejsi, dzięki połączeniu umiejętności każdego z członków, a co za tym idzie, łatwiej osiągnąć cel.
Angelika
Czy wszystkie grupy są takie same, czy istniej jakiś podział?
Tomasz
Owszem, istniej pewien podział.
Angelika
Tak? jaki?
Tomek
Generalnie, grupy mogą być albo formalne albo nieformalne. Przez grupy formalne rozumie się takie, które są określone w strukturze organizacyjnej i mają przydzielona pracę, z której wynikają zadania oraz skład grupy roboczej. W grupie formalnej działania do wykonania wynikają z celów organizacji i mają służyć ich osiągnięciu. Natomiast grupy nieformalne mają charakter towarzyski. Nie są określone przez organizację. Powstają one samorzutnie w reakcji na potrzebę kontaktów społecznych, zazwyczaj dzięki przyjaźni i wspólnocie interesów.
Angelika
i to wszystko?
Tomek
Nie.. Grupy Można dalej podzielić na kierowane, zadaniowe, interesów i koleżeńskie. Gr. kierowane, zadaniowe są narzucane przez organizację formalną a grupy interesów oraz koleżeńskie są nieformalnymi przymierzami. Grupa kierowania składa się z kierownika i bezpośrednio podległych mu podwładnych - np. dyrektor szkoły i nauczycieli tej szkoły .Gr. zadaniowe zaś - obejmują ludzi, którzy muszą współpracować w celu wykonania określonego zadania. Warto dodać, ze na ten rodzaj grupy nie składa się jedynie z osób podwładnych jednemu przełożonemu. Należy zwrócić uwagę, że grupy kierowania są także grupami zadaniowymi. Ale nie każda gr. zachowania jest gr. Kierowani .Możliwa jest również gr. interesów. Kiedy to ludzie wchodzący lub nie wchodzący w skład zwykłych gr. kierowanych lub zadaniowych łączą się by osiągnąć wspólny cel np. wywalczenie dodatkowego dnia urlopu, lub wywalczyć podwyżkę .Gr. często łącza się w wyniku jednej lub kilku wspólnych cech ich członków np. wg poglądów politycznych czy ukończenia tej samej uczelni. Są to gr. Koleżeńskie. Grupy nieformalne spełniają ważna rolę. Zaspakajają potrzeby społeczne członków grup.
Angelika:
Mówiąc o grupach, na myśl nasuwa mi się słowo konformizm. Co ono oznacza i dlaczego jest tak ważne w tym temacie?
Olusia :D
Jest to nic innego, jak dostosowanie się do warunków panujących w danej grupie. Osoba, wstępując do danej grupy, musi zaakceptować to, że wewnątrz jej panują ustalone zasady i hierarchia. Chcąc być jej członkiem trzeba je po prostu zaakceptować i przestrzegać.
Angelika :
Czyli jest to efekt pozytywny czy negatywny?
Ola:
Negatywny. Ludzie podporządkowują się grupie, kiedy boją się mieć własne zdanie lub nie widzą czy ich zdanie jest słuszne. Dodatkowo boją się, że będą musieli opuścić daną grupę, ponieważ zostaną oskarżeni za zaburzanie ładu lub zagrażaniu pozycji lidera.
Angelika
Może zmieńmy teraz temat. Efekt synergii. Czy w grupie często możemy zauważyć efekt synergii? Co to tak naprawdę oznacza?
Tomek
Jeżeli chodzi o grupy formalne to tak. Efekt synergii Oznacza, że efekt końcowy pracy całej grupy jest większy niż efekt pojedynczego działania jednostek.
Angelika:
To znaczy?
Tomek:
to tak, jakby mieć 4 osobową grupę. Każdy członek grupy wykonuje prace równą 1. Podczas pracy w grupie ich wynik to nie 4 lecz 5.
Angelika
Z tego co Pan profesor :D powiedział, oznacza że efekt synergii to pozytywne zjawisko. Mam rację?
Tomek:
Synergia może mieć wymiar zarówno dodatni, jak i ujemny. Nie zawsze współdziałanie prowadzi do korzyści. Czasem odniesienie szybkich korzyści, powoduje długoterminowo straty. Np. jeśli dla szybkich korzyści współpracujemy z nieznanymi nam wcześniej osobami, którym ujawnimy jak szybko i efektywnie wykonujemy zadanie. to w długim okresie czasu mogą nam wyrosnąć niebezpieczni konkurenci.
Tomek
Chciałbym jeszcze wspomnieć o zjawisku jakim jest Social Loafing próżniactwo społeczne, nieświadoma tendencja do zwalniania tempa pracy, gdy wykonuje się ją w grupie - polega na tym, ze każdy członek grupy (formalnej) daje z siebie tylko część wysiłku, mając świadomość, że inni ludzie w organizacji też dają tylko część prac,, część siebie. W efekcie, rezultat grupy jest niższy niż miałby być, gdyby wszyscy sprawiedliwie dali z siebie maximum wysiłku.
Pozostaje ona w bezpośredniej sprzeczności z rozumowaniem, że efektywność grupy jako całości powinna co najmniej dorównywać efektywności poszczególnych członków wchodzących w jej skład.
Angelika:
Pani profesor, co jest przyczyna zjawiska próżniactwa społecznego?
Ola:
Może wynikać z przekonania, że inni członkowie grupy nie wnoszą tego, co powinni. Jeżeli się widz, że są leniwi można przywrócić sprawiedliwość, ograniczając własne wysiłki.
Angelika:
Przygotowując się do dzisiejszego programu, natknęłam się na zagadnienie - rozproszona odpowiedzialność, która polega na tym, że wraz ze wzrostem ilości ludzi w danej grupie, maleje poczucie odpowiedzialności. Dlaczego tak się dzieje?
Ola:
Dokładnie, na tym właśnie polega rozproszenie odpowiedzialności. Badania nad tym zjawiskiem prowadziło dwóch amerykańskich psychologów Darley i Latane. Wytłumaczyli, że zjawisko to zachodzi między innym dlatego, że konieczność działania w kryzysowej sytuacji rozkłada się na ilość świadków. Każdy myśli „Na pewno już ktoś zadzwonił po karetkę” i nie chce odpowiadać za jej wzywanie. Po drugie, gry jesteśmy w większej grupie ludzi, stajemy się bardziej anonimowi i pozwalamy sobie na zachowania niemoralne, gdyż nie będziemy za nie osądzeni. W rozproszonej odpowiedzialności także spotykamy się z wcześniej wspomnianym konformizmem. Każdy myśli „Skoro inni nic nie robią w związku z tym zdarzeniem, to widać nic nie trzeba robić”.
Angelika
Dużym zainteresowaniem badaczy Zachowań w organizacji stało się „myślenie grupowe” co to takiego?
Tomek
to zjawisko polegające, na tak silnym dążeniu do jednomyślność członków grupy, że norma zgodności poglądów przeważa nad realistyczną oceną możliwych kierunków działania i nad otwartym przedstawianiem odmiennego zdania, poglądów mniejszości albo niepopularnych punktów widzenia. Myślenie grupowe oznacza obniżenie sprawności umysłowej danej osoby, osłabienie weryfikowania przez nią rzeczywistości lub jej ocen moralnych w wyniku nacisków grupy
Angelika
W takim razie, jak można poznać, ze w gr występuje zjawisko myślenia grupowego?
Tomek
Zazwyczaj pojawiają się 4 oznaki:
1.członkowie grupy starają się wykazać że istnieją ukryte powody wszelkich sprzeciwów wyrażanych wobec przyjętych przez nich założeń
2.członkowie wywierają nacisk na tych wszystkich, którzy wysuwają wątpliwości, żeby przyjęli rozwiązanie akceptowane przez większość
3.aby stworzyć wrażenie jednomyślności, sceptycy nie wyrażają swoich wątpliwości.
4.grupa interpretuje milczenie swoich członków jako głos popierający wielkość.
Angelika
A czy wszystkie grupy są w jednakowym stopniu narażone na myślenie grupowe?
Tomek
Z badań wynik, że nie. Uwagę skupiono na 5 zmiennych, które odgrywają kiedy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia gr myślenia. - są to: zwartość grupy, zachowaniach jej przywódcy, izolacji od otoczenia, presji czasu i zaniechania stosowania metodycznych procedur podejmowania decyzji. Przewodzący grupie, pragnący zminimalizować skutki myślenia grupowego powinni zwrócić uwagę na właśnie te zmienne.
Angelika
Tomek
Porównanie decyzji grupowych z indywidualnymi podejmowanymi przez poszczególnych członków grupy wskazuje, że występują między nimi różnice. Niekiedy decyzje grupowe są ostrożniejsze niż indywidualne. Częściej jednak występuje przesunięcie w stronę większego ryzyka.
Ola:
Polaryzację grupową można w istocie traktować jako szczególny przypadek myślenia grupowego. Decyzja grupy stanowi odbicie normy grupowej dominującej w trakcie jej podejmowania, rozwijającej się podczas dyskusji. To, czy przesuniecie nastąpi w kierunku większej ostrożności czy większego ryzyka zależy od tego, jaka norma obowiązywała przed dyskusją.
Częstsze pojawianie się przesunięcia w stronę większego ryzyka wywołało kilka prób wyjaśnień tego zjawiska. Na przykład wskazywano, że dyskusja prowadzi do lepszego wzajemnego poznania się członków. W miarę swobodniejszych wzajemnych stosunków, stają się śmielsi i odważniejsi. Przekonująco brzmi wyjaśnienie że przesuniecie w stronę większego ryzyka wiąże się z rozproszeniem odpowiedzialności w grupie. Decyzje grupowe uwalniają poszczególnych członków od odpowiedzialności za ostateczny wybór dokonany przez grupę Można podjąć większe ryzyko, bo nawet jeśli decyzja okaże się zła, to żaden z członków grupy nie poniesie za to całej odpowiedzialności.