Droga pokarmu

• Żołądek jelito cienkie (tam zachodzi wchłanianie) jelito grube (zagęszczanie treści jelitowych, powstaje kał) prostnica odbytnica

Trawienie żołądek

Jelito cienkie wchłanianie

Jelito grube wchłanianie, przygotowanie strawionej treści

Co wydziela żołądek

Dno żołądka: komórki okładzinowe - HCl

Komórki główne - pepsynogeny (trawią białka)

Komórki śluzowe

Trzon: -- // --

-- // --

-- // --

Część przedodźwiernikowa:

- Komórki G - gastryna (hormon stymulujący wydzielanie HCl w soku żołądkowym

Funkcje żołądka:

• Częściowe pochłanianie pokarmu

• Kontrola ilość treści przechodzącej do dwunastnicy

• Wydzielanie HCl

• Działanie antybakteryjne

• Rozcieńczanie treści pokarmowych (dzięki sokom trawiennym)

• Wstępne trawienie (pepsyna i lipazy - trawią peptydy i białka czyli substancje lipidowe)

Mechanizm wydzielania żołądkowego

Faza głowowa (myśl, bodziec nerwowy)	Faza żołądkowa	Faza jelitowa
Wrażenia zmysłowe (chemoreceptor)	Rozciągnięcie żołądka (mechanoreceptory)	Hormony jelitowe
Pobudzanie nerwu błędnego	Gastryna (stymuluje wydzielanie HCl)	Hamowanie gastryny
Wydzielanie s. żołądkowego	Wydzielanie s. żołądkowego	Hamowanie wydzielania żołą

Stymulatory wydzielania sekrecji żołądkowych:

Enterogastrony - hormony żołądkowo-jelitowe

Histamina - jest aminą biogenną, to końcowe ogniwo łańcucha wydzielniczego prowadzące do wydzielania HCl.

Gastryna - hormon, komórki gastrynowe, prowadzi do wydzielania HCl

Acetylocholina - prowadzi do wydzielania HCl

W żołądku następuje wchłanianie i sprzyja temu licznie pofałdowana błona śluzowa (chroni przed HCl i pepsynami).

Jelito cienkie olbrzymia powierzchnia wchłaniania składników pokarmowych (250m²), dzięki śluzówce pofałdowanej, kosmkom i mikrokosmkom; tu następuje doskonałe mieszanie treści jelitowych (dzięki mięśniówce jelita - skurcze odcinkowe i perystaltyczne - przepychanie treści do dalszej części przewodu; czas przejścia przez jelito, czyli trawienia to 2-4h.

Czynność trawienia reguluje acetylocholina, układ wegetatywny (nie mamy na niego wpływu)

Jelito grube - funkcje

• Wchłanianie (aminokwasów, cukrów, substancji toksycznych, woda, elektrolity, leki)

• Wydalanie (metale: ołów, rtęć, wapń)

• Trawienie (skrobia, tłuszcz, białko)

• Odtruwanie

• Wydzielanie śluzu

• Gromadzenie kału

Narządy miąższowe dostarczające niezbędnych składników

• Wątroba: produkuje żółć, która zawiera składniki trawiące tłuszcze, który przechodzi do dwunastnicy jako domieszka treści

• Trzustka: produkuje soki trzustkowe, zobojętniające HCL, który przechodzi do dwunastnicy jako domieszka treści

Ślinianki: przyuszne, podjęzykowe, podżuchwowe

Ślina zapoczątkowuje trawienie, ma zasadowe pH, funkcje

1. Ochronna

• Ochładzanie pokarmu

• Rozcieńczanie HCl w żołądku

• Wypłukiwanie resztek jedzenia (by nie zachodziło do fermentacji w jamie ustnej)

• Działanie antybakteryjne

2. Trawienie

• alfa-amylaza i lipaza (enzymy uczestniczące w trawieniu tłuszczów)

3. Nawilżanie

Choroba wrzodowa

Owrzodzenie- ubytki w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Do powstawania ubytków prowadzą stany zapalne. Ubytek może prowadzić do perforacji i wtedy wyleje się treść żołądka do jamy otrzewnej, ale również może dojść do samowygojenia.

W początkowym etapie powstaje naciek zapalny, dominują neutrofile.

Nadżerka - ubytek początkowy, stosunkowo płytki i nie obejmuje mięśniówki

Owrzodzenie - ubytek w którym objęta jest już mięśniówka; między czynnikami obrony i agresji musi być równowaga, gdyż dzięki temu będziemy zdrowi

Błona śluzowa żołądka - jedyna tkanka która potrafi bronić się przed HCl

Bariera śluzowa i śluzówka = bariera elektrolitowa w żołądku

bariera śluzowa

• Śluz produkowany przez gruczoły wewnątrzwydzielnicze; ma odpowiednią budowę (glikol i lipoproteidy)

• Komórki nabłonka mają zdolność produkcj jonu wodorotlenkowego,co neutralizuje jo H⁺

• Prostaglandyny chronią błonę śluzową żołądka przed samotrawieniem; stymulują produkcję śluzu i decydują o jego prawidłowym składzie

Czynniki uszkadzające, przez które może dojść do zakażenia HELICOBAKTER PYLORI

• Jon wodorowy

• Pepsyny (powstają z pepsynogenem pod wpływem HCl

• Sterydy

• Papierosy

• Niedokrwienie ścian żołądka

• Żółć cofająca się z dwunastnicy do żołądka

• Niedotlenienie

Czynniki ochrony

• Bariera śluzowa

• Bariera elektrolitowa żołądka = śluzówka

• Zdolność do regeneracji nabłonka w błonie śluzowej prostaglandyny

śluzówka

• Jon H⁺ wydzielony raz do światła żołądka nie jest zdolny do prawidłowego zwrotnego wchłaniania; uwalnia się histamina

• Żółć nie powinna dostawać się do żołądka!!

Zaburzenia funkcji elektrolitowej - Jon H⁺ zaczyna przechodzić przez ścianę żołądka do krwi, wtedy zaczyna uwalniać się histamina, która pobudza HCl przez receptory H⁺i uszkadza funkcje bariery jelitowej.

Bariera jelitowa

• HCl

• Kwasy alifatyczne (octowy, propionowy, masłowy)

• Syntetyczne i naturalne detergenty (żółć + sole tych kwasów)

• Etanol w stężeniu > 10%

• Kwas acetylosalicylowy (aspiryna)

• Hipertoniczne roztwory soli (zbyt słony pokarm)

Dwunastnica HCO^-₃ jest niezwykle ważny bo dobrze wpływa na neutralizacje jonu H⁺.

Źródła HCO^-₃

• Trzustka

• Żółć

• Komórki nabłonka błony śluzowej dwunastnicy

Zespól Zollingera Ellissona nowotwór trzustki, wydzielający niepohamowane ilości gastryny. Operacja trzustki jest ostatecznością.

Aspiryna uszkadza żołądek, hamuje wydzielanie prostaglandyn, przyjmowanie jej w otoczce nie chroni przed uszkodzeniem błony śluzowej żołądka

HELICOBAKTER PYLORI

- zakażenie brudnych rąk, drogą doustną, (ujemna pałeczka, bardzo ruchliwa, potrafi przetrwać kwaśne pH żołądka, bo produkuje enzym ureazy, który rozkłada mocznik i powstaje amoniak). Potrafi wejść głęboko pod warstwę śluzu, rozmnożyć się i wywołać chorobą. Ok. 80% społeczeństwa jest zakażone tą bakterią.

Zakażenie

• Droga oralno-oralna

• Droga żołądkowo-oralna (np. sprzęt endoskopowy)

• Droga feralno-oralna (np. ścieki)

Niekorzystny wpływ amoniaku na żołądek

• Denaturuje śluz

• Uniemożliwia powstawanie ATP

• Powoduje zwyrodnienie komórek nabłonkowych

• Powoduje wzrost pH w żołądku (↑ wydzielanie gastryny, ↑ wydzielanie HCl)

Odległe skutki zakażenia bakterią:

Tygodnie/miesiące przewlekłe zapalenie błony śluzowej lata wrzód trawienny lub zanikowe zapalenie błon śluzowych żołądka lub zmiany ziarnujące lub karcinogeneza.

Helico… powstaje częściej u chorego z niedokwaśnością niż z nadkwaśnością.

Metaplazja - zdolność przekształcania się komórek, w komórki z innego narządu

Wskazania do wykonania testów na HP

• Oporność na leczenie wrzodów żołądka lub dwunastnicy

• Nawracające się owrzodzenie

• Powikłany przebieg choroby wrzodowej

Rozpoznanie zakażenia

• Metody nieinwazyjne

• Testy serologiczne

• Test oddechowy

• Test molekularny

• Metody inwazyjne

• Test urazowy

• Hodowla bakteryjna

• Badanie histopatologiczne

Objawy

Ból: żołądek i dwunastnica - nadbrzusze

Żołądek - strona lewa (pacjenci mówią że boli ich śledziona;))

Dwunastnica - oś środkowa ciała

Ból zależny od trybu żywienia

Żołądek - boli krótko po spożyciu posiłku

Dwunastnica - boli kilka godzin po zjedzeniu, i w nocy (bóle głodowe); jak coś zjedzą ból ustępuje ale na chwilę, dlatego są otyli.

Objawy podmiotowe i przedmiotowe

• Klasyczne bez powikłania

• Nudności

• Wymioty

• Zgaga

• Wzdęcia brzucha

• Badania uciskowe nadbrzusza

• Klasyczne z powikłaniem

• Stały ból

• Fusowate wymioty z krwawą treścią

• Dysfagia (zaburzenia w połykaniu, ponieważ powstają blizny)

• Biegunka, krwawienie z odbytu

• Utrata masy ciała

• Czarny stolec (smolisty, smołowaty)

---