JAK JEST PRZYGOTOWYWANY BUDŻET?

W Polsce projekt budżetu jest przygotowywany przez Ministerstwo Finansów a zatwierdzany przez Radę Ministrów. Następnie budżet jest uchwalany w formie ustawy budżetowej przez Sejm na okres roku kalendarzowego.

Jeżeli Rada Monstrów nie może przedstawić Parlamentowi w ustawowym terminie projektu ustawy budżetowej, to wówczas zobowiązana jest do przedłożenia projektu ustawy o prowizorium budżetowym (planu finansowego na określoną część roku).

Zgodnie z artykułem 225 rozdziału 10 konstytucji RP: „Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu”. Z tego wynika, że ustawa budżetowa jest jedną z najważniejszych ustaw w państwie.

Główne funkcje budżetu:

• regulacyjna - łagodzenie wahań koniunktury

• redystrybucyjna - zmiana podziału dochodów

• kontrolno - informacyjna - wiadomo xD

(inne funkcje: alokacyjna, stabilizacyjna, fiskalna (skarbowa), ustrojowa, demokratyczna, bodźcowa, planowania, prawna, kredytowa, administracyjna, koordynacyjna)

Zasady budżetowe:

Równowagi - dochody nie powinny być wyższe niż wydatki w długim okresie

Zupełności - wymaga ujęcia w budżecie wszystkich dochodów i wydatków państwa

Jedności - wszystkich dochody i wydatki państwa powinny być jednym planem budżetowym

Szczegółowości - każdy wydatek i dochód musi być dokładnie określony

Jawności - konieczność prezentowania dochodów i wydatków społeczeństwu

Przejrzystości - tu komentarz jest zbędny ;p

Realności - postuluje maksymalną precyzję w planowaniu dochodów i wydatków państwa

Uprzedniości - budżet musi być opracowany i uchwalony przed okresem, który obejmuje

Jednoroczności - obejmuje okres 1 roku

Gospodarności - wymaga racjonalnego, a więc i oszczędnego, wydatkowania środków budżetowych

Polityczności - na kształtowanie budżetu i poprawki w nim mają wpływ siły polityczne zgromadzone w parlamencie.

Wykres struktura dochodów budżetowych, wpływy budżetu:

Najważniejszym źródłem dochodów budżetowych w Polsce są podatki. Dochody z tego źródła w przeciągu ostatniej dekady kształtowały się na poziomie powyżej 80% ogółu dochodów budżetowych. Zapewnienie środków na realizację polityki państwa to istota nadrzędnej fiskalnej funkcji podatków

Podział wydatków budżetu:

1. wydatki bieżące obejmują m.in.:

• subwencje

• dotacje

• wynagrodzenia

• zakupy towarów i usług

2. wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa obejmują m.in.:

• wydatki z tytułu oprocentowania od skarbowych papierów wartościowych

• oprocentowanie zaciągniętych kredytów i pożyczek

• wypłaty związane z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami

3. wydatki majątkowe obejmują m.in.:

• wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego

• wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji

SALDO BUDŻETOWE :

Budżet zrównoważony jest to taki budżet, w którym wydatki równają się dochodom

Nadwyżka budżetowa jest to nadwyżka dochodów państwa nad jego wydatkami.

Biorąc pod uwagę dane z wykresu stwierdzamy, iż niestety w Polsce mamy deficyt budżetowy.

DEFICYT BUDŻETOWY JAKO ŹRÓDŁO FINANSOWANIA WYDATKÓW PAŃSTWA
- argumenty za i przeciw

za	przeciw
Wyższe wydatki rządowe to:	- finansowanie wydatków z deficytu może prowadzić do inflacji
- wyższy popyt zagregowany	- deficyt w budżecie prowadzi do zwiększenia długu publicznego, a w konsekwencji do wzrostu kosztów obsługi długu (wyższe wydatki budżetu na ten cel)
- wyższe zatrudnienie	- efekt wypierania/wypychania
- więcej tzw. dóbr publicznych	- nadmierna ingerencja państwa w gospodarkę
- przyrost gospodarczy	- „nasze dzieci będą spłacać nasze długi”
Posiadane przez społeczeństwo obligacje staną się źródłem dochodów następnych pokoleń.

Źródła finansowania deficytu:

a) pożyczka wewnętrzna - zaciągane na mocy ustawy o zamianie papierów emisyjnych państwowych, samorządowych i gwarantowanych przez Skarb Państwa na pieniądze

b) kredyt bankowy

c) pożyczki zagraniczne

Instrumenty finansowania deficytu:

1. Bon skarbowy - dłużny papier wartościowy Skarbu Państwa na okaziciela o wartości nominalnej 10 tys. PLN z terminami emisji od 1 do 52 tygodni (standardowo 13 i 52). Oprocentowanie bonów ma charakter stały, dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a wartością nominalną bonu).

W Polsce emitentem bonów skarbowych jest Ministerstwo Finansów, a agentem emisji, odpowiedzialnym za organizację emisji oraz dokonywanie rozliczeń, Narodowy Bank Polski. Celem emisji jest finansowanie krótkoterminowo deficytu budżetowego, ujemnego salda handlu zagranicznego lub spłat zobowiązań długoterminowych. Polskie bony skarbowe emitowane są w postaci zdematerializowanej czyli w formie elektronicznego zapisu w Rejestrze Papierów Wartościowych dokonywanego przez agenta, który rejestruje zmiany stanu posiadania wynikające z obrotu.

2. Certyfikaty - wiadomo

3. Obligacje - papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są to papiery wartościowe masowego obrotu, występują więc w seriach. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają ich posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach.

Rodzaje polityki budżetowej:

1. aktywna - polega na stosowaniu przez rząd określonych środków oddziaływania na popyt globalny (zmiany stawek i struktury podatków, zmiany wypłat przelewów - np. dla samorządów, zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne), w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom w gospodarce, stabilizacji cen, ograniczenia bezrobocia. Ten rodzaj polityki wymaga wprowadzania zmian w programach budżetowych i wiąże się z opóźnioną reakcją zmian na zakłócenia w funkcjonowaniu gospodarki. Jest ona stosowana w celu sterowania działaniem automatycznych stabilizatorów (np. w celu zmiany aktualnego stanu popytu globalnego). Aktywna polityka budżetowa może mieć charakter:

1. ekspansywny - pobudzenie popytu globalnego poprzez zwiększenie wydatków państwa lub obniżenie podatków. Powoduje to uaktywnienie procesów gospodarczych i wzrost dochodu narodowego,

2. restrykcyjny - państwo ogranicza nadmierny popyt globalny przez zmniejszenie wydatków budżetowych lub podwyższenie podatków.

1. Pasywna polityka budżetowa - jej fundamentem jest założenie, że pewne elementy dochodów i wydatków budżetowych automatycznie reagują na zmiany aktywności gospodarczej wyzwalając impulsy łagodzące wahania koniunkturalne. Impulsy te to tzw. automatyczne stabilizatory i ich uruchomienie nie wymaga podejmowania żadnych decyzji ze strony rządu. Polityka pasywna występuje zazwyczaj jako pierwszy etap zmagań z wahaniami koniunktury.

Funkcje polityki budżetowej:

1. Funkcja alokacyjna - polega na lokowaniu dysponowanych czynników produkcji, części dóbr lub usług, poza mechanizmem rynkowym [który może okazać się niewystarczający] a jedynie przez państwo. Pozwala to w pewien sposób wyrównać niedoskonałości mechanizmu rynkowego i sprawiedliwie dostarczyć wszystkim możliwość korzystania z pewnych usług lub dóbr. Polega to więc na oddziaływaniu na strukturę produkcji poprzez właśnie alokowanie środków na działalność publiczną i zwiększanie tych wydatków.

2. Funkcja redystrybucyjna - jest to świadome oddziaływanie państwa w celu korygowania podziału dochodów, które powstają w ramach działania procesów rynkowych.

c. Funkcja stabilizacyjna - polega ona na wykorzystaniu instrumentów budżetowych (dochodów i wydatków) do osiągnięcia makroekonomicznych celów gospodarczych. Funkcja ta uważana jest za najważniejszą funkcję polityki budżetowej, ponieważ poprzez kształtowanie poziomu zagregowanego popytu kształtować można wzrost gospodarczy, stabilny poziom cen (stabilizacja pieniądza), wysoki poziom zatrudnienia (pełne zatrudnienie) i równowagę zewnętrzną.

---