KWASY

Grupa funkcyjna- karboksylowa

Budowa i właściwości fizyczne kwasów

HCOOH- kwas metanowy mrówkowy

-ostry nieprzyjemny zapach -bezbarwna ciecz

-b. dobrze rozpuszcza się w wodzie -żrący i parzący-najmocniejszy kwas ograniczny -występuje w jadzie mrówek pokrzyw os komarów

CH₃COOH- kwas etanowy octowy

-bezbarwna ciecz -ostry drażniący zapach -rozpuszcza się w wodzie w każdej ilości -żrący i pażący -100% kwas octowy- lodowaty ponieważ krzepnie w temp. +17^oC. -roztwory wodne o stężeniu 6; 8; 10% to ocet

-stosowany jako przyprawa i konserwant

C₂H₅COOH- kwas propanowy propionowy

-oleista ciecz o nieprzyjemnym zapachu

C₃H₇COOH- kwas butanowy masłowy

-oleista ciecz o obrzydliwym zapachu

-składnik tłuszczy wchodzących w skład masła

-powstaje w procesie jełczenia masła

C₁₅H₃₁COOH- kwas palmitynowy

-ciało stałe -składnik oleju palmowego

Kwas	nazwa soli
mrówkowy HCOOH	mrówczan
octowy CH3COOH	octan
propionowy C2H5COOH	propionian
masłowy C3H7COOH	maślan
stearynowy C17H35COOH	stearynian
palmitynowy C15H31COOH	palmitynian
oleinowy C17H33COOH	oleinian
szczawiowy (COOH)2	szczawian

Właściwości chemiczne kwasów karboksylowych

REAKCJA Z METALAMI

Mg+2HCOOH(HCOO)₂Mg+H₂

^{kwas mrówkowy mrówczan magnezu}

Zn+2CH₃COOH(CH₃COO)₂Zn+H₂

^{kwas octowy octan cynku}

REAKCJA Z TLENKAMI METALI

CuO+2C₂H₅COOH(C₂H₅COO)₂Cu+H₂O

^{kwas propionowy propionian miedzi}

K₂O+2 C₃H₇COOH2 C₃H₇COOK+H₂O

^{kwas masłowy maślan potasu}

REAKCJA Z WODOROTLENKAMI METALI

KOH+ C₁₇H₃₅COOH C₁₇H₃₅COOK+H₂O

^{kwas stearynowy stearynian potasu}

Al.(OH)₃+3CH₃COOH( CH₃COO)₃Al+3H₂O

^{kwas octowy octan glinu altacet płyn Burowa}

MYDŁA

Mydła to sole sodowe lub potasowe kwasów stearynowego lub palmitynowego

C₁₇H₃₅COONamydło sodoweC₁₅H₃₁COONa

^{stearynian sodu palmitynian sodu}

C₁₇H₃₅COOKmydło potasoweC₁₇H₃₅COOK

^{stearynian potasu patmitynian potasu}

właściwości mydeł:

-rozpuszczają się wodzie -pienią się -w czasie rozpuszczania w wodzie następuje reakcja hydrolizy:

C₁₇H₃₅COONa+H₂O C₁₇H₃₅COOH+Na⁺+OH^-

Roztwór wodny mydła ma odczyn zasadowy co powoduje niszczenie kwaśnego odczynu skóry

-używanie mydła w twardej wodzie:

2C₁₇H₃₅COONa+Ca²⁺2(C₁₇H₃₅COO)Ca+2Na⁺

^{twarda woda stearynian wapnia osad}

osad powstały po reakcji to nierozpuszczalne mydła wapniowe lub magnezowe

budowa cząsteczek mydła: C₁₇H₃₅COONa

_{część hydrofobowa część hydrofilowa}

^{nie lubi wody lubi wodę}

tworzenie piany i usówanie brudu

reakcje estryfikacji zachodzą między kwasem i alkocholem

_H⁺

HCOOH+C₂H₅OHH₂O+HCOOC₂H₅

^{kwas mrówkowy etanol}

estry są w większości cieczami trudno rozpuszczalnymi w wodzie. Charakteryzują się ładnymi zapachami kwiatów lub owoców. Stosowane w przemyśle spożywczym i kosmetycznym.

TŁUSZCZE

Funkcje tłuszczów w organizmach żywych

-zapasowa-energetyczna -termoregulacyjna -ochronna

podział tłuszczy:

ze względu na stan skupienia

-stałe (łój)

-półstałe lub maziste (masło smalec)

-ciekłe (olej, oliwa)

ze względu na pochodzenie:

-zwierzęce (tran) -roślinne

właściwości fizyczne tłuszczy:

-nie rozpuszczają się w wodzie lżejsze od wody

-rozpuszczają się w benzynie nafcie benzenie

-palne pod wpływem temp. topią się

-nieodporne na b.wysoką temp. rozkladają się z wydzieleniem trującej AKROLEINY o charakterystycznym zapachu

budowa tłuszczy

są estrami gliceryny i wyższych kwasów karboksylowych (stearynowego palmitynowego oleinowego masłowego)

O

||

CH₂-O-C- C₁₇H₃₅

| O ^stały

||

CH-O-C- C₁₇H₃₃

| O ^ciekły

||

CH₂-O-C- C₁₇H₃₅

^stały

stan skupienia tłuszczy zależy od rodzaju kwasów wchodzących w skład estrów tworzących tłuszcz.

Właściwości chemiczne tłuszczy

-hydroliza zasadowa tłuszczy

tłuszcz+NaOHgliceryna+mydła

-uwodornianie(utwardzanie tluszczów ciekłych)

tłucz ciekły +_nH₂stuszcz stały(margaryna)

margaryna jest tłuszczem sztucznym otrzymanym w reakcji chemicznej

---