Sieciowe systemy opreacyjne.

Linux jest systemem typowo sieciowym, chociaż daje się wykorzystać także na pojedynczym stanowisku. Jest to system najbardziej konkurencyjny wobec Windows. O jego sile decydują przede wszystkim darmowa dystrybucja, duża niezawodność oraz dużo ciekawych rozwiązań i narzędzi sieciowych tego systemu.

Żaden system operacyjny nie może być w pełni wykorzystany, kiedy nie mamy do niego niezbędnego oprogramowania. Na szczęście, z Linuksem taka sytuacja nam nie grozi - napisano już kilka(dziesiąt?) tysięcy programów i programików - począwszy od krótkich skryptów, ułatwiających codzienne życie przeciętnemu użytkownikowi komputera, po tak skomplikowane \"kombajny\", jak np. pakiet biurowy StarOffice, czy też pełne środowisko graficzne wraz z pakietem narzędzi - KDE. W Linuxie dostępny jest także emulator Windows i systemu MS-DOS. Wszystkie te programy, wraz z kodami źródłowymi, są dostępne za darmo. Ponadto oprogramowanie do Linuxa oferują także firmy komercyjne (które, naturalnie żądają opłat za swoje produkty). Linux posiada wiele darmowych (np. na licencji GPL) i komercyjnych programów. Można również pisać komercyjne oprogramowanie korzystając z darmowych bibliotek (licencja LGPL) dostarczanych z Linuxem. Jest również możliwość pisania aplikacji w wielu różnych językach programowania, chociażby w C, C++, Pascalu, asemblerach na różne procesory, Fortran, Lisp, Tcl/Tk, Perl, Java, Basic i wiele innych. W Linuxie możliwa jest również obsługa wielu baz danych. Standardowo w każdym pakiecie znajduje się środowisko graficzne X Window (czyli XFree86), dzięki czemu Linux może być graficzną stacją roboczą podłączoną do innych zaawansowanych systemów graficznych.

Minimalne wymagania dla Linuxa to 386SX/16, 2 MB RAM, 1.44 MB lub 1.2 MB stacja dysków, dowolna karta graficzna (oraz oczywiście klawiatura, monitor i cała reszta). Taki sprzęt pozwala jedynie przekonać się, że da się na nim zainstalować Linuxa i nic poza tym. Minimalna ilość przestrzeni dyskowej, wymagana przez system waha się od 5 do 8 MB. Mając do dyspozycji tak mało miejsca, można zainstalować tylko najważniejsze elementy systemu i prawdopodobnie jedną, niewielką aplikację. W rzeczywistości jednak Linux wymaga przynajmniej procesora 486 i 4 MB RAM (gdy chcemy zainstalować X-Window potrzebne będzie 8 MB). Wielkość zajmowanego miejsca na twardym dysku zależy od oprogramowania, które użytkownik chce zainstalować. Podstawowy zestaw narzędzi, shelli UNIX-owych i programów do administracji systemem zmieści się na 10 MB. Pozostałe zestawy programów (instalowane w zależności od upodobań użytkownika) zajmują od 60 MB do 200 MB

Na początku lat 90 młody student uniwersytetu w Helsinkach, Linus Torvalds, opublikował na jednej z grup dyskusyjnych kod programu, który można było uznać za zaczątek nowego systemu operacyjnego - zbliżonego do Unixa, lecz w przeciwieństwie do większości ówczesnych jego odmian - pracującego na \"normalnym\" komputerze klasy PC. Pomysł rozbudowy tego kodu spodobał się programistom i tak świat ujrzał Linuksa - darmowy system operacyjny typu Open Source, czyli rozprowadzany razem z kodem źródłowym. Był to początek rewolucji w świecie oprogramowania.

Windows NT posiada interfejs użytkownika bardzo podobny do znanego z systemu Windows 95 co zapewnia spójny wygląd stacji roboczych i serwera. Pozwala to zaoszczędzić czas na szkolenia oraz szybciej wprowadzić nowy system operacyjny. Narzędzia zarządzania, takie jak menedżer zadań (Task Manager) i monitor sieci (Network Monitor) upraszczają codzienne administrowanie serwerem sieciowym. Menedżer zadań monitoruje aplikacje, zadania i kluczowe wskaźniki wydajności systemu Windows NT Server 4.0 zapewniają szczegółowe informacje na temat każdej aplikacji i każdego procesu działającego w systemie.

Windows NT Server 4.0 gwarantuje bezproblemową integrację na jednej platformie następujących narzędzi:

serwer WWW - Microsoft Internet Information Server (IIS). Za pomocą serwera IIS 2.0 można zdalnie administrować miejscami sieci WWW z dowolnego komputera z zainstalowaną przeglądarką sieci.
serwera poczty elektronicznej,
serwera plików,
serwera baz danych
serwera komunikacyjnego - usługi zdalnego dostępu - Remote Access Service (RAS), funkcji, która pozwala zdalnym użytkownikom łączyć się z siecią przez łącza telefoniczne. Projektanci mogą wykorzystać unikalną strukturę klient/serwer, znaną jako model obiektowych składników rozproszonych, Distributed Component Object Model (DCOM), do tworzenia aplikacji o dużych wydajnościach, składających się z aplikacji bezpiecznie rozproszonych w Internecie. W ten sposób staje się możliwe dynamiczne udostępnianie informacji przez Internet lub firmowe sieci intranet.
usługa katalogowa - Windows NT Directory Service (NTDS) może obejmować ponad 25 000 użytkowników w domenie i setki tysięcy użytkowników w firmie. Niezależnie od tego jak scentralizowana czy zdecentralizowana jest organizacja, usługa NTDS pozwala skonfigurować katalog adresowy dokładnie odpowiadający wymaganiom i zapewniający pełne zarządzanie zasobami, usługami i aplikacjami

Windows NT działa z istniejącymi systemami, takimi jak NetWare, UNIX (Linux). Co więcej, przy obsłudze ponad 5 000 platform sprzętowych, system Windows NT Server 4.0 będzie działał na większej liczbie platform niż trzej poprzedni konkurenci razem. Jest też zgodny ze wszystkimi obecnymi protokołami sieciowymi, w tym TCP/IP, IPX/SPX, NetBEUI, AppleTalk, DLC, HTTP, SNA, PPP i PPTP. Jeśli chodzi o zgodność z oprogramowaniem klientów, jest najbardziej elastycznym z dostępnych systemów operacyjnych - pracuje z rozmaitymi systemami klientów, takimi jak: Windows 3.x, Windows 95, Windows NT Workstation, IBM OS/2 i Macintosh.

System operacyjny NetWare/intranetWare firmy Novell jest przeznaczony dla serwerów sieciowych sieci LAN/WAN czy Internet/Intranet. Może być wykorzystywany jako serwer dostępowy do sieci Internet, jako serwer plików i drukowania. Cechuje go ogromna stabilność i możliwości. Jest to system bardzo prosty w instalacji i administrowaniu. Po stronie stacji roboczej Novell wyposażył swój system w wiele potężnych narzędzi do administrowania całą siecią z jednego miejsca. Również po stronie serwera jest wiele doskonałych narzędzi do zarządzania serwerem jak i cała siecią.

Pierwsza wersja Novella została wypuszczona w 1983r. Już wtedy Novell posiadał podobną obsługę usług i portów jak w UNIX-ie.
NetWare posiada także odpowiedni system zarządzania plikami i katalogami.

Katalogom można nadać atrybuty :
zakaz kasowania (delete inhibit)
ukrycie (hidden)
czyszczenie (purge) - jeśli administrator wykasuje katalog, to pliki z niego nie mogą być odzyskane.

Pliki mogą otrzymać atrybuty :
tylko do odczytu (read only)
tylko do uruchomienia (execute only)
nie do kopiowania (copy inhibit)

NetWare wprowadza także podział na grupy użytkowników w obrębie sieci LAN, gdzie każda grupa posiada swego menedżera.
Dzięki systemowi zabezpieczeń Novell NetWare stał się porządną platformą, której można użyć np. do postawienia serwera WWW. Poza tym produkt ten nadaje się świetnie do sieci lokalnych. Wiele firm doceni jego przydatność, jako że nie wymaga on potężnych komputerów do efektywnej pracy, oferując jednocześnie możliwość uruchamiania programów DOS-owych, których w branży finansowej jest bez liku.
W przeciwieństwie do UNIX-a (Linuxa), proces analizy błędów Novella znacznie się opóźnia. Nad UNIX-em pracują bowiem nie tylko jego twórcy, ale rzesze użytkowników, którym udostępniono kody źródłowe w języku C.

Komputery wchodzące w skład sieci zarządzanej systemem NetWare można podzielić na dwa podstawowe rodzaje:
Pierwszy z nich to komputery oferujące jakieś usługi i czuwające nad poprawną pracą całej sieci. Są to serwery. Podstawowym serwerem jest serwer plików( file server ). Pracuje on pod kontrolą systemu operacyjnego NetWare. Na jego twardych dyskach zgromadzone są wszystkie pliki sieciowe. Tam też zapisane są informacje o wszystkich użytkownikach oraz ich pliki.

Druga grupę komputerów stanowią stacje robocze ( workstations ). Są one używane przez użytkowników do pracy w sieci. Każda stacja pracuje pod kontrolą własnego systemu operacyjnego. Może to być MS DOS, OS/2, VMS, UNIX i system operacyjny MacIntosh\'a. W zasadzie ich praca jest bardzo podobna do pracy poza siecią. Ponadto dzięki zainstalowanemu oprogramowaniu sieciowemu mogą korzystać z zasobów sieci. Zestaw tych programów nosi nazwę powłoki - shell. Powłoka odpowiada za podział funkcji między DOS i NetWare. Kiedy stacja żąda wykonania jakiejś czynności, na przykład wyświetlania zawartości katalogu komendą DIR, powłoka decyduje, czy żądanie ma być obsłużone przez DOS znajdujący się na stacji, czy przez NetWare w serwerze. Ilość programów wchodzących w skład powłoki zależy od wersji systemu Novell NetWare.
Peer - To -Peer

Peer-to-peer - model architektury sieciowej oparty na równoważności wszystkich jej węzłów. W sieci peer-to-peer każdy komputer dysponuje podobnymi możliwościami oraz może inicjować połączenia. Jest to prosta, tania, stosunkowo szybka sieć, w której dane i komputery są wspólnie wykorzystywane. Komputery są równouprawnionymi platformami w sieci. Każdy komputer w sieci może być serwerem. Użytkownik sam zarządza swoim PC-tem i dba o dostęp innych użytkowników do swoich zasobów.

Główną zaletą sieci peer-to-peer jest to, że mogą one być tanie; nie ma konieczności kupowania osobnego komputera, który miałby działać jako serwer, nie trzeba również nabywać odpowiedniego oprogramowania dla serwera, które może kosztować nawet powyżej tysiąca dolarów.

To rozwiązanie może jednak okazać się nienajlepszym ponieważ jeżeli w stacji roboczej, która jest wykorzystywana jako serwer pojawi się jakiś błąd, powodujący zawieszenie systemu, może to spowodować zerwanie wszystkich połączeń pomiędzy pozostałymi komputerami.

Poza tym, jeżeli osoba pracująca przy serwerze wykorzystuje programy mocno obciążające procesor (np. tworzenie skomplikowanej grafiki, przeliczanie dużego arkusza kalkulacyjnego) wpływa to bardzo niekorzystnie na pracę pozostałych jednostek połączonych z siecią, mocno spowalniając wszystkie wykonywane przez nie czynności.

3 czerwca 1996 Artisoft wprowadził nową wersję zdobywającego nagrody sieciowego systemu operacyjnego LANtastic 7.0 - pierwszy na świecie system sieciowy gotowy standardowo do współdziałania z Internetem i zaprojektowany specjalnie dla małych i średnich oraz szkół.
System ten umożliwia wszystkim użytkownikom sieci jednoczesne współdzielenie modemu, linii telefonicznej i połączenia internetowego.

Oprogramowanie systemu łączy w sobie nowe możliwość i międzysystemowej współpracy i połączeń zarówno z Internetem jak i sieciami rozległymi (WAN), ze znacznie zwiększoną szybkością, udoskonaloną obsługą pamięci i rozbudowanymi funkcjami komunikacji.
Ponadto, LANtastic 7.0 jest jedynym na świecie systemem sieciowym który w pojedynczym pakiecie dostarcza standardowo pełną obsługę zarówno zwykłego DOS i Windows, jak i Windows 95 - pracując we wszystkich tych systemach i środowiskach operacyjnych i tym samym stwarzając proste, przystępne i wygodne kompleksowe rozwiązanie sieciowe typu \"wszystko-w-jednym\".

LANtastic umożliwia również efektywne wykorzystanie starszych komputerów osobistych - włączając w to nawet komputery oparte o procesory 8086 - jako chociażby serwery wydruku, serwery plikowe czy komunikacyjne.

Z ponad 35 poziomami zabezpieczeń, ograniczeń i ochrony dostępu, funkcje ochronne systemu LANtastic 7.0 konkurują z o wiele bardziej złożonymi i kosztownymi w produktach innych systemów sieciowych.

Funkcje zabezpieczeń umożliwiają m. in. administratorom sieci określanie którzy z użytkowników systemu mają dostęp do jakich zasobów sieciowych, jak dyski, kartoteki i podkatalogi plikowe czy nawet pojedyncze pliki i zbiory.

Ponieważ wielu użytkowników sieci ma podobne przywileje czy uprawnienia sieciowe, administratorzy mogą ustalić pewne standardowe listy kontroli dostępu dla pewnych grup użytkowników, przydzielając od razu identyczne uprawnienia dla wielu użytkowników.

Ponadto w obrębie tych grup, administrator może poczynić jakieś specjalne czy wyjątkowe uprawnienia dla dowolnego użytkownika.

---