1. Definicje: dane, informacja, wiedza.
2. Definicje: społeczeństwo informacyjne (SI) i społeczeństwo wiedzy.
3. Cechy SI.
4. Funkcje SI.
5. Uwarunkowania SI.
6. Komunikacja i jej cechy.
7. Biała księga "Growth, Competitiveness, Employment. The challenges and
way forward into the 21st century".
8. Dokument "Europe and the Global Information Society", zwany Raportem
Bangemanna.
9. Główne cele Strategii Lizbońskiej, jej trzy strategiczne filary oraz
jej mocne i słabe strony.
10. Problemy społeczeństwa informacyjnego w dobie globalizacji.
11. Tezy J. Diamonda na temat nierównomiernego rozwoju społeczeństw na
podstawie filmu "Broń palna, zarazki i stal".
12. Hipoteza powstania inteligencji w procesie preadaptacji mózgu na
podstawie książki "Homo przypadkiem sapiens."
11. Według autora jej alternatywny tytuł mógłby brzmieć "Krótka historia wszystkiego. Ostatnie 13 tys. lat". Ale książka nie jest tylko opisem historii. Jej zadaniem jest wyjaśnienie co spowodowało, że cywilizacje euroazjatyckie osiągnęły taki sukces i zdominowały resztę świata, a także odrzucenie twierdzeń jakoby miało to wynikać z moralnej, kulturowej lub genetycznej wyższości ludów Eurazji. Wskazuje, że prawie wszystkie osiągnięcia ludzkości (naukowe, artystyczne, architektoniczne, polityczne itp.) zostały dokonane na terenie Eurazji, podczas kiedy ludzie na innych kontynentach (ludność Afryki subsaharyjskiej, rdzenni Amerykanie, australijscy Aborygeni i mieszkańcy Nowej Gwinei) byli przedmiotem podboju, wypędzeń, a w niektórych przypadkach eksterminacji przez kultury czerpiące swoją siłę z wczesnego rozwoju rolnictwa, które nastąpiło po ostatnim zlodowaceniu.
Jako przyczynę tego sukcesu proponuje uznać geografię. Diamond twierdzi, że różnice w poziomie rozwoju technologicznego i społecznego wynikają z różnic środowiska i częściowo mogą zostać zwiększone dzięki kulturze. Nawet jeśli kulturowe lub genetyczne różnice faworyzowały ludy euroazjatyckie (np. scentralizowany rząd w Chinach, czy zwiększona odporność na choroby u Europejczyków) zawsze ich przyczyną były uwarunkowania geograficzne.
Diamond podkreślał, że książka operuje o wiele większą skalą czasową niż większość innych książek dotyczących historii i jego zamierzeniem było wyjaśnienie dlaczego np. w 1492 Eurazja była niemal w całości zaludniona przez społeczeństwa mające rządy, pismo, narzędzia żelazne i regularne wojsko podczas kiedy inne kontynenty były prawie w całości zaludnione przez społecznościłowców-zbieraczy mające gospodarkę epoki kamienia. W tej skali czasowej, jak pisał, czynniki badane przez historyków są nieodpowiednie, np Australia miała setki niezależnych plemion Aborygenów z bardzo zróżnicowaną kulturą, niektóre budowały wsie z kanałami i łowiły ryby, ale żadne nie rozwinęło rolnictwa, armii lub narzędzi metalowych. Dlatego, jak uważa Diamond trzeba zbadać czynniki środowiskowe, a pominięcie tego tego pozostawi pustkę, którą zapełnią rasistowskie uprzedzenia.
Tytuł książki jest odniesieniem do sposobu w jaki Europejczycy podbijali ludy na innych kontynentach i utrzymywali swoją dominację. Pomimo - najczęściej - znacznej przewagi liczebnej tubylców o wiele lepsza broń zapewniała przewagę militarną (tytułowe strzelby). Przynoszone przez Europejczyków choroby osłabiały miejscową ludność co ułatwiało narzucenie władzy (zarazki), a scentralizowany aparat administracyjny promował nacjonalizm i sprawną gospodarkę i armię (maszyny). Tak więc książka ma wyjaśnić, głównie czynnikami geograficznymi dlaczego Europejczycy mieli tak znaczną przewagę militarną i dlaczego choroby dla nich niegroźne czyniły takie spustoszenie wśród podbijanych ludów.
Diamond przedstawia dwie najważniejsze przyczyny, którym Eurazja zawdzięczała szybki rozwój rolnictwa i przewagę ekonomiczną:
Dostępność najlepszych (w kategoriach łatwości hodowli i wydajności) roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych. W przypadku zwierząt przewaga była miażdżąca ponieważ inne obszary miały co najwyżej dwa gatunki nadające się do hodowli, a czasem nie miały żadnego, tymczasem w Eurazji były kozy, owce, świnie, bydło oraz takie zwierzęta jak psy i konie.
Ukształtowanie geograficzne: rozległe euroazjatyckie równiny są rozciągnięte na osi wschód-zachód na podobnej szerokości geograficznej (a co za tym idzie mają podobny klimat) i nie są podzielone trudnymi do przebycia barierami geograficznymi. W rezultacie ludom euroazjatyckim o wiele łatwiej było zasiedlać nowe obszary przenosząc ze sobą te rośliny i zwierzęta, od których zależała ich gospodarka. W przeciwieństwie do nich mieszkańcy Ameryki, która jest rozciągnięta wzdłuż osi północ-południe musieli w czasie migracji przystosować się do zupełnie nowego środowiska, stref klimatycznych, roślin, a także zwierząt - tam gdzie były dostępne.
Rdzenni Amerykanie np. mieli dostęp do zboża, była nim kukurydza. Ale jest to roślina zawierająca mało składników odżywczych i każde ziarno musi być sadzone osobno, co jest trudnym i wyczerpującym zajęciem. Tymczasem Europejczycy mieli pszenicę i jęczmień, pożywne, odporne i łatwe w uprawie, żeby je zasiać wystarczy rozrzucić nasiona. Była to przyczyna powstania nadwyżki żywnościowej i szybkiego wzrostu liczby ludności. To spowodowało szybki rozwój gospodarczy, powstawanie wynalazków i rzemiosła, tak samo jak nierówności i podziałów społecznych. Ziarna pszenicy i jęczmienia mogą być nie tylko łatwiej zasiane, również są łatwiejsze w przechowywaniu, w przeciwieństwie np. do bananów. Ponadto na obszarze subsaharyjskim ludzie mieli dostęp głównie do dzikich zwierząt, które nigdy nie poddały się hodowli, a często - jak np. lwy i lamparty - są niebezpieczne. A Europejczycy i Azjaci mieli łatwe do tresury konie i psy, kozy, z których skór robili ubrania, dające mleko krowy i zwierzęta dające mięso takie jak świnie i kury. Tak więc Eurazja była po prostu beneficjentem geograficznych, klimatycznych i środowiskowych uwarunkowań epoki holocenu, czyli ostatnich 13-15 tysięcy lat. Diamond przypomina, że jedyne zwierzęta przydatne dla ludzkiej gospodarki jakie żyją na Nowej Gwinei dostały się tam z Azji wschodniej podczas inwazji ludów austronezyjskich około 4-5 tysięcy lat temu.
Pokrótce także wyjaśnia dlaczego dominujące potęgi z ostatnich 500 lat były raczej zachodnioeuropejskie niż wschodnioazjatyckie (głównie chińskie i indyjskie). Obszary Azji gdzie rozwijały się główne cywilizacje Azji miały geograficzne właściwości prowadzące do powstania wielkich, stabilnych i izolowanych imperiów, które istniały bez zewnętrznej presji i wewnętrznej konkurencji, ta sytuacja prowadziła do stagnacji i braku ekspansji. A Europa była przedzielona barierami geograficznymi i podzielona na rywalizujące ze sobą organizmy polityczne. Była niestabilnym politycznie obszarem nieustannej konkurencji, co sprzyjało powstawaniu i przyswajaniu innowacji (bardzo często importowanych) w technice, polityce i kulturze. W tej sytuacji ekspansja była jedną z metod do uzyskania przewagi nad rywalami.