Parmenides
Parmenides z Elei (gr. Παρμενίδης ὁ Ἐλεάτης Parmenides ho Eleates, ok. 540 - 470 p.n.e.) - grecki filozof, wedle tradycji - słuchacz Ksenofanesa, twórca szkoły elejskiej.
Centralnym pojęciem parmenidejskiej refleksji jest byt: po raz pierwszy w greckiej filozofii analizowany tak systematycznie i szczegółowo. Po pierwsze, Byt utożsamiany jest więc z Prawdą: tylko to, co jest, jest prawdziwe; jest to ujęcie charakterystyczne dla całej filozofii greckiej. Wszelkie własności Bytu odpowiadają więc z konieczności przymiotom Prawdy. Własności te zaś wynikają z poczynionego spostrzeżenia, że "Byt jest, a niebytu nie ma". Parmenides stwierdził więc, że byt jest wieczny, nie ma początku ani końca (bo musiałby powstać lub przeistoczyć się w niebyt, a niebytu nie ma), ponadto jest nieruchomy i niezmienny (bo zmienić mógłby się jedynie w niebyt), niepodzielny, stały i jeden.
Uzasadnieniem dla punktu wyjścia stało się utożsamienie myśli i rzeczy - wedle Parmenidesa umysł miał zachowywać się biernie i odtwarzać tylko coś istniejącego.
Znaczenie Parmenidesa polegało przede wszystkim na stworzeniu teorii niezmienności i jednostkowości bytu, ogłoszeniu tożsamości myśli i rzeczy (co wiązało się z wprowadzaniem dualizmu - odróżnienia myśli od zawodnych spostrzeżeń zmysłowych) oraz na wprowadzeniu dedukcyjnej metody filozofowania.
Filozofia Parmenidesa to reakcja na filozofię milezyjską i heraklitejską.
Punktem wyjścia jego filozofii jest zasada tożsamości i niesprzeczności: nie może istnieć jednocześnie byt i nie-byt. Oznacza to w praktyce tyle, że nie może istnieć ruch. Jeżeli jakiś byt staje się lub zmienia miejsce to przechodzi z bytu do nie-bytu (z czegoś istniejące do nicości). Byt nie jest tym co widzimy, lecz tym o czym możemy pomyśleć.
Efektem tego było zanegowanie poznania zmysłowego, które jest fałszywe.
Znaczenie:
twórca ontologii
stworzenie podstaw myślenia logicznego
początki abstrakcyjnego filozofowania
Problemy: zatracenie zjawisk