23. Zanieczyszczenie wód ropą naftowa i jej pochodnymi
Ropa naftowa jest skomplikowaną mieszaniną węglowodorów o różnej budowie i
wielkości cząsteczek pochodzenia naturalnego. Składa się przede wszystkim z
prostołańcuchowych węglowodorów alifatycznych. Chemiczny skład ropy naftowej zależy od jej pochodzenia.
Węglowodory tworzące ropę naftową mając charakter niepolarny rozpuszczają się w
wodzie w bardzo niewielkim stopniu.
Czas tworzenia się ropy naftowej to ok. 60 milionów lat.
Z ropy naftowej produkuje się w procesie rafinacji inne substancje:
Benzyny
Oleje
Naftę
Mazuty
Asfalty
Ropa naftowa do środowiska, w tym także do wód dostaje się w wyniku wydobycia jej, gospodarki człowieka oraz różnego rodzaju katastrof takich jak wyciek z tankowców.
Mimo iż te ostatnie są najbardziej znane i rozgłaszane przez media stanowią bardzo małą część zanieczyszczenia.
Ropa naftowa jako substancja nierozpuszczalna, lżejsza od wody pływa po jej powierzchni. Każdorazowo wyciek ropy naftowej związany jest ze skażeniem części wybrzeża oraz zagłady ryb i ptaków morskich. Frakcje lżejsze, lotne stosunkowo szybko wyparowuje do atmosfery (jedynie ok. 5-10% ropy naftowej zawiera frakcje lotne), natomiast pozostałość po pewnym czasie przylepi się do planktonu występującego w morzach i oceanach opadając na dno jako nierozpuszczalny związek i zostanie tam związana. Każdorazowo wyciek ropy naftowej związany jest ze skażeniem części.
Podczas spalania ropy naftowej powstają między innymi: dwutlenek węgla, woda, węglowodory łańcuchowe, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Te ostatnie szczególnie mają negatywne znaczenie dla środowiska i organizmów żywych. Powodują skażenie środowiska i mają silne właściwości kancerogenne.
Podczas spalania ropy naftowej wydzielają się związki zwane pristanami, które występują w roślinach. Jest to dowód, że ropa naftowa powstała z przekształcenia się organizmów żywych na przełomie kilku tysięcy lat.
Pochodne ropy naftowej wprowadzane są do środowiska przede wszystkim podczas wykorzystania gospodarczego przez człowieka. Ich działanie jest podobne do samej ropy naftowej. Wraz ze wzrostem masy cząsteczkowej pochodnej zmniejsza się jej lotność oraz zwiększa niekorzystne oddziaływanie na środowisko.