Temat: Istota i funkcje pieniądza.

Funkcje pieniądza:

• środek wymiany (cyrkulacji P-T-P );

• miernik wartości (za pomocą pieniądza wyrażona jest inna wartość towaru i usług);

• środek płatniczy;

• środek tezauryzacji (gromadzenia i oszczędności).

Cechy pieniądza:

• trwałość,

• płynność,

• podzielność,

• ograniczona podaż.

W nowoczesnej gospodarce występują różne formy pieniądza:

• pieniądz fiducjarny - oparty na zaufaniu społecznym, jest emitowany przez państwo i jest prawnym środkiem płatniczym na danym terytorium; nie można go jednak wymieniać na złoty kruszec, już to miało miejsce we wczesnych fazach rozwoju obrotu gospodarczego;

• pieniądz zdawkowy - jest najczęściej zwany bilonem, są to monety wyrabiane z niepełnowartościowego materiału, czyli metali nieszlachetnych;

• pieniądz papierowy - ma wartość niezależną od materiału, z którego jest wyrobiony; posiada tzw. kurs przymusowy nadany przez bank centralny działający w imieniu państwa;

• pieniądz bankowy - zwany inaczej bezgotówkowym lub żyrowym; ma on postać zapisu na rachunku depozytowym w banku;

• pieniądz elektroniczny - jest najnowszą formą pieniądza, zakodowany na karcie magnetycznej w postaci magnetycznych impulsów.

Czynniki wyznaczające wartość podaży pieniądza:

• wielkość produktu krajowego,

• poziom cen,

• szybkość krążenia pieniądza gotówkowego.

Nadmiar pieniądza w obiegu wywołuje w stosunku do podaży dóbr i usług zjawisko inflacji niedobór zaś deflacji.

Rodzaje banków:

Prowadzeniem odpowiedniej polityki pieniężnej zajmuje się w państwie Bank Centralny oraz banki komercyjne.

Bankiem nazywamy przedsiębiorstwo trudniące się różnego rodzaju operacjami pieniężnymi, głównie gromadzeniem wolnych czasowo ośrodków pieniężnych, przedsiębiorstw, instytucji oraz ludności, a także udzielania im kredytów na cele konsumpcyjne i produkcyjne.

Funkcje banku centralnego:

• jest bankiem banków, to znaczy akceptuje na swoim rachunku depozyty banków handlowych, na żądanie przekazuje je na rachunki innych banków;

• prowadzi rozliczenia rządowe;

• stabilizuje funkcjonowanie rynków finansowych;

• kontroluje krajową podaż pieniądza.

Czynności banków komercyjnych:

• prowadzą rachunki bieżące dla osób prawnych i fizycznych,

• przyjmują wkłady terminowe,

• udzielają kredytów,

• lokują własne środki pieniężne w papierach wartościowych.