Nadzór nad działalnością finansową JST

Nadzór nad działalnością finansową JST sprawują :

- Prezes Rady Ministrów

- Wojewoda

- Regionalne Izby Obrachunkowe (RIO) - oceniają pod kątem legalności tzn. czy podejmowane decyzje są zgodne z obowiązującymi ustawami i rozporządzeniami)

Instytucje w/w mają charakter kontrolny i opiniodawczy. Finansowane są w całości z budżetu państwa.

Ocena dokonywana przez RIO dotyczy nadzoru nad uchwałami w takich sprawach jak :

- uchwała dot. procedury uchwalania budżetu

- uchwała dot. przyjmowania budżetu i jego zmian

- zaciąganie zobowiązań, które wpływają na wysokość długu publicznego

- w sprawach podatków i opłat lokalnych

- w sprawach udzielania absolutorium dla zarządu

Od 01.01.1999 r. istnieją 3 szczeble JST :

- Województwo

- Powiat

- Gmina

Mają one charakter niezależny i posiadają samodzielny budżet.

Przypomnienie

Konstytucja z dn. 02.04.1997 r.

Art. 15 Samorząd terytorialny musi być oparty na decentralizacji decyzji (z poziomu lokalnego na poziom centralny)

Konstytucja zawiera 3 podst. domniemania dot. wykonywania zadań przez samorząd terytorialny :

Art. 163

Domniemanie wykonywania zadań publicznych (wskazuje, że większość zadań powinna być wykonywana przez samorząd terytorialny)

Art. 164

Wykonywanie większości zadań samorządowych powinno być wykonywane przez gminy (wskazuje na dominujące znaczenie gminy)

Art. 166

Zaspokajanie potrzeb wspólnoty lokalnej powinno być zaspokajane przez jst (jako zadania własne)

Podział zadań pomiędzy JST :

1/ Zadania charakterystyczne dla wszystkich JST :

- transport zbiorowy

- edukacja publiczna

- kultura

- polityka prorodzinna

- ochrona zabytków

2/ Dla określonych jednostek :

- w województwie (np. modernizacja terenów miejskich, drogi wojewódzkie)

- w powiecie (np. prowadzenie ewidencji geologicznej, pomoc osobom niepełnosprawnym)

- w gminie (np. dostarczanie mediów - woda, kanalizacja, prąd)

Zadania JST :

1/ Zadania i kompetencje samorządu wojewódzkiego :

- kierowanie rozwoju regionem

- wykonywanie usług o charakterze i znaczeniu regionalnym

- określenie strategii dla województwa i określenia polityki rozwoju regionalnego

- w obszarze edukacji publicznej (szkolnictwo wyższe)

- promocja i ochrona zdrowia (Wojewódzkie Szpitale Specjalistyczne)

- kultura i ochrona zabytków

- modernizacja terenów miejskich

- zagospodarowanie przestrzenne

- transport zbiorowy w granicach danego województwa (koordynacja z wojew. sąsiadującymi)

- drogi wojewódzkie

2/ Zadania i kompetencje samorządu powiatowego :

- edukacja publiczna (szkoły średnie i ponadgimnazjalne)

- ochrona zdrowia (Szpitale Rejonowe - ogólne)

- pomoc społeczna (polityka prorodzinna)

- wspieranie osób niepełnosprawnych

- transport zbiorowy w rejonie powiatu (drogi publiczne powiatowe)

- kultura i ochrona zabytków

- geodezja, kartografia i gospodarka nieruchomościami oraz administracja architektoniczno-budowlana (mapy, pozwolenia na budowę domu)

- gospodarka wodna

- ochrona środowiska

- wspieranie rolnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego

- porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli

- ochrona praw konsumenta

- promocja powiatu i utrzymywanie współpracy z organizacjami pozarządowymi

- wydawanie praw jazdy, dowodów rejestracyjnych, dzienników budowy, kart wędkarskich, kart wjazdu dla osób niepełnosprawnych

3/ Zadania i kompetencje samorządu gminnego :

- zadania zlecane ustawami (ewidencja ludności, działalność Stanu Cywilnego)

- ład przestrzenny (przygotowanie planów zagospodarowania przestrzennego)

- gospodarowanie nieruchomościami

- ochrona środowiska

- gminne drogi, mosty

- organizacja ruchu drogowego w gminie

- transport zbiorowy w rejonie gminy i jego koordynacja z innymi gminami

- wodociągi i zaopatrzenie w wodę

- kanalizacja i oczyszczanie ścieków komunalnych

- edukacja (żłobki, przedszkola, szkoły podst., gimnazja)

- pomoc społeczna (ośrodki opiekuńcze)

- gminne budownictwo komunalne

- cmentarze komunalne

- hale sportowe, baseny

- hale targowe i opłaty z tym związane

- prowadzenie izb wytrzeźwień

- zapewnienie strażom pożarnym pomieszczeń

Dochody samorządu terytorialnego

O dochodach decyduje kilka czynników :

1/ Wielkość zasobów, którymi dysponuje JST, a które są przekazane do samodzielnego dysponowania.

2/ Swoboda JST w kształtowaniu swoich dochodów (np. wpływy z podatków od nieruchomości).

Sposoby finansowania samorządu terytorialnego

Modele dot. kształtowania dochodów :

1/ Samowystarczalność JST - zakłada całkowity rozdział pomiędzy dochodami JST, a dochodami państwa (występuje rzadko)

2/ Całkowite finansowanie JST przez państwo (przed rokiem 1990 wszystko wpływało do państwa)

3/ Model mieszane zakładający posiadanie przez JST własnych dochodów (podatki, opłaty), dochodów wspólnych z państwem i dofinansowania ze strony państwa (dotacje, subwencje) - model najczęściej stosowany.

Podatki PIT i CIT - część zostaje na poziomie samorządu terytorialnego.

Finanse publiczne ćwiczenia 20.11.2010

1

---