22. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok


22. Barok jako prąd literacki, styl i postawa. Rehabilitacja pojęcia baroku. Nowożytność barokowej filozofii i estetyki. Problem wielości i złożoności barokowych tendencji artystycznych . Miejsce tradycji biblijnej i antycznej w literaturze baroku.

Barok - termin wprowadzony przez Porębowicza zapożyczony od historyków sztuki oznacza z włoskiego barocco- perła o nieregularnym kształcie lub od nazwy sylogizmu baroco. We Francji w XVIII wieku stosowano ten termin estetyczny o intencji pejoratywnej. W niektórych krajach nurtem poprzedzającym, zapowiadającym nadejście baroku był manieryzm- termin ten budzi jednak kontrowersje jedni badacze twierdzą że to zespół cech powracających w różnych epokach inni że to jeden z nurtów późnego renesansu, Ziomek odnosi się sceptycznie do tego terminu. Czas powstania i trwania baroku datuje się różnie , w każdym kraju , najwcześniej w połowie XVI w ukształtował się we Włoszech i Hiszpanii, najwcześniej wygasł we Francji połowa XVII wieku. W Polsce trwa do poł. XVIII wieku ostatnim przejawem jest poezja konfederacji barskiej.

Pamiętać należy że w okresie trwania baroku Polska jest drugim co do wielkości państwem w europie , ma także przekonanie o szczególnych wartościach polskiego wzorca ustrojowego , mówiąc szczerze to stan szlachecki był przedmiotem tej dumy. Szlachta wierzyła w swoje starożytne genealogie związki ze szczepem Sarmatów, tak kształtowała się postawa barokowego szlachcica który przekonany jest o swojej wyjątkowości, , podtrzymuje starodawne tradycje narodowej kultury. Stąd kult dziedzictwa i tradycjonalizm, mit sarmacki utrwalony zostaje w opinii, w kulcie dziedzictwa pojawiają się elementy religijne A. Maksymilian Fredro Jan Białobłocki przyjmują ze ustrój rzeczpospolitej był bezpośrednio kreowany przez boga. W. Kochowski widział w sarmatach współczesny naród wybrany, w ten sposób ujawniła nam się cecha baroku który jest pierwszym kierunkiem literackim w którym koloryt lokalny, kultury narodowe grają ogromną rolę.

Wykształcił się również synkretyzm kulturalny, który przejawiał się głównie w spajaniu wątków chrześcijańskich z mitologicznymi i we wprowadzeniu elementów kultur orientalnych. Zdarza się tez sceptycyzm w ocenie antycznych mitów, np. czy Skarbiewski tylko dorównuje Horacemu czy go przewyższ, czy żartobliwe analizy mitów u Adama Korczyńskiego. Kontekstem społecznym dla rozwoju baroku była w krajach katolickich kontrreformacja, w protestanckich ustabilizowanie, sprzyjało to kształtowaniu się nowego typu religijności łączącej tradycję z elementami kultury świeckiej, składniki podporządkowane zostały przeżyciu religijnemu i jego artystycznej ekspresji . Instytucje świeckie mimo dominującego w rozwoju baroku czynnika religijnego , miały nań duży wpływ przede wszystkim dwory królewskie magnackie zawdzięczają powstanie opery. Zasadniczą tendencja baroku było łączenie sprzeczności , na zasadzie antytez, bogactwo alegorii, metafor, ozdobne mówienie, częste inwersje, przerzutnie. W zasadzie gatunków barok przejął wzorce ukształtowane wcześniej, poza operą nie stworzył niczego nowego. W zakresie epiki odchodzi się od klasycznego wzoru eposu a skłania ku wzorom poematu epickiego jakiego przykładem jest Jerozolima wyzwolona T.T. Fabuła rozwijała się swobodnie i kapryśnie, nierzadkie są w poezji i epice makaronizmy. Barok charakteryzował się różnorodnym ujęciem tematycznym utworów, jak u w. Kochowskiego, W. Potockiego, łączenie wątków religijnych i obywatelskich , obok erotyków występowały moralistyczne satyry.

A. Morsztyn był przedstawicielem konceptyzmu w literaturze polskiej który zmierzał do oparcia wypowiedzi poetyckiej na koncepcie rozumianym jako pojęcie subtelne i pomysłowe(wzięłam z stl-u). M. Sęp- Szarzyński i jego rytmy są przykładem tendencji metafizycznych , które mają charakter refleksyjno- intelektualny, obracają się w sferze przeżyć religijnych . W tym wieku tłumaczy się pisarzy łacińskich , greckich, m.in. Horacy, Tacyt , Seneka, Persjusz. Barok zbliża się do Średniowiecz, kult rycerskości, przodków,

Pejoratywne myślenie o baroku jako o epoce zwyrodniałego renesansu, baroku zepsutego, utrzymywało się do połowy XIX wieku dopiero pod koniec tego wieku zainteresowano się epoką najpierw w sztukach plastycznych . Dopiero dzieło Heinricha Wolfflina Renaissance und baock szwajcarskiego badacza który wypisał różnice renesansowego i barokowego stylu: linearność- malarskość, płaskość- głębia, forma zamknięta- forma otwarta, jasność- niejasność, to dzieło zainteresowało badaczy barokiem, nastąpiła nobilitacja tej epoki, która stała się przedmiotem nowych badań . Barok oddziaływał na sztukę współczesną np. renesans poezji metafizycznej w Anglii, nawiązanie do poetów baroku polskiego przez przedstawicieli neoklasycyzmu. Polscy badacze np. Krzyżanowski ukazał związki zewnętrzne łączące literaturę Średniowiecza , baroku, romantyzmu, neoromantyzmu. Epokę Baroku ,megalomanii szlachty polskiej kończy upadek niepodległości Polski, i kryzys wartości sarmatów.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
8. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
30. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
23. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
17. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
14. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
13. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
7. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
9. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
25. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
2. a sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
28. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
24. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
31. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
27. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
1. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
19. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
4. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
21. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok
12. sredniowiecze, LEKTURY, ZAGADNIENIA Średniowiecze, renesans, barok

więcej podobnych podstron