Czas zaprzeszły le plus-que-parfait
Le plus-que-parfait

Le plus-que-parfait - czas zaprzeszły, służy do opisywania czynności, które dokonały się jako tło dla innych wydarzeń wyrażonych przez inny czas przeszły, na przykład le passé composé lub l'imparfait.
Le plus-que-parfait to czas złożony. Składa się czasownika posiłkowego être (być) lub avoir (mieć) odmienionego w czasie l'imparfait oraz z imiesłowu czasu przeszłego (le participe passé).

Większość czasowników odmienia się z czasownikiem posiłkowym avoir. Z czasownikiem posiłkowym être (być) odmieniają się te same czasowniki, które wymagają jego użycia w czasie le passé composé. Są to:

• czasowniki zwrotne, na przykład: se coucher (kłaść się spać), s'habiller (ubierać się), se lever (wstawać), se réveiller (budzić się);
• czasowniki oznaczające ruch, na przykład: aller (iść, jechać), arriver (przybyć), descendre (schodzić), entrer (wchodzić), monter (wchodzić, wsiadać), partir (wyjechać), rentrer (wracać), rester (zostać), retourner (powracać), sortir (wychodzić), tomber (upadać), venir (przybywać);
• oraz czasowniki oznaczające zmianę jakiegoś stanu: devenir (stać się), mourir (umrzeć), naître (urodzić się).

Wzór odmiany w czasie le plus-que-parfait dla czasowników odmieniających się z avoir:

Grupa I (czasowniki posiadające końcówkę -er)

parler (mówić)
j'avais parlé
tu avais parlé
il / elle avait parlé
nous avions parlé
vous aviez parlé
ils / elles avaient parlé

Grupa II (czasowniki posiadające końcówkę -ir)

finir (kończyć)
j'avais fini
tu avais fini
il / elle avait fini
nous avions fini
vous aviez fini
ils / elles avaient fini

Grupa III (czasowniki nieregularne)

voir (widzieć)
j'avais vu
tu avais vu
il / elle avait vu
nous avions vu
vous aviez vu
ils / elles avaient vu

W czasie le plus-que-parfait, podobnie jak le passé composé, dla czasowników odmieniających się z être należy uzgodnić formę participe passé z podmiotem w liczbie i rodzaju. Wzór odmiany dla czasowników odmieniających się z être:

aller (iść, jechać)
j'étais allé(e)
tu étais allé(e)
il / elle était allé(e)
nous étions allé(e)s
vous étiez allé(e)s
ils / elles étaient allé(e)s

Wzór odmiany dla czasowników zwrotnych:

se lever (wstawać)
je m'étais levé(e)
tu t'étais levé(e)
il / elle s'était levé(e)
nous nous étions levé(e)s
vous vous étiez levé(e)s
ils / elles s'étaient levé(e)s

W przypadku czasowników être (być) i avoir (mieć) czasownikiem posiłkowym jest czasownik avoir.

être (być)
j'avais été
tu avais été
il / elle avait été
nous avions été
vous aviez été
ils / elles avaient été

avoir (mieć)
j'avais eu
tu avais eu
il / elle avait eu
nous avions eu
vous aviez eu
ils / elles avaient eu

Użycie czasu zaprzeszłego le plus-que-parfait

Czas le plus-que-parfait stosowany jest:

• w zdaniach, w których opisywane są dwie czynności przeszłe, z których jedna miała miejsce wcześniej, na przykład:

Nous avons retrouvé le livre que nous avions perdu il y a un mois. (Odnaleźliśmy książkę, którą zgubiliśmy miesiąc temu. )
Hier, j'ai rencontré un garçon que j'avais connu en Italie. (Wczoraj spotkałam chłopaka, którego poznałam we Włoszech.)

• w mowie zależnej, na przykład:

Il m'a dit : « J'ai gagné au loto ». (Powiedział mi: „Wygrałem na loterii”. )
Il m'a dit qu'il avait gagné au loto. (Powiedział mi, że wygrał na loterii. )

Ils ont dit : « Nous nous sommes mariés il y a 2 ans ». (Powiedzieli: „Wzięliśmy ślub dwa lata temu”. )
Ils ont dit qu'ils s'étaient mariés 2 ans auparavant. (Powiedzieli, że wzięli ślub dwa lata temu. )

(Więcej informacji na temat użycia czasu le plus-que-parfait w mowie zależnej w następnym zagadnieniu.)

• w zdaniach warunkowych IV typu, które odnoszą się do sytuacji hipotetycznych w przeszłości, na przykład:

Si nous avions gagné le concours, nous serions allées au Maroc. (Gdybyśmy wygrały konkurs, pojechałybyśmy do Maroka. )
Si j'avais vu ton mari, je t'aurais téléphoné immédiatement. (Gdybym zobaczyła twojego męża, natychmiast bym do ciebie zadzwoniła. )

Uwaga! Nie należy używać czasu zaprzeszłego le plus-que-parfait w zdaniach współrzędnych, w których kładziony jest nacisk na sekwencję kilku czynności, a nie na ich relacje czasowe względem siebie, na przykład:

Je me suis lavé, je me suis habillé et je suis allé au travail. (Umyłem się, ubrałem i poszedłem do pracy. )

---