Przeszukanie.
To czynność procesowa, której dokonuje się w razie konieczności odnalezienia poszukiwanej osoby w celu jej wykrycia, zatrzymania albo przymusowego doprowadzenia. Przeszukanie może też mieć na celu znalezienie rzeczy mających znaczenie dowodowe w sprawie. Chodzi nie tylko o rzeczy, które służyły lub miały służyć do popełnienia przestępstwa [nóż, łom, komputer, fałszywa pieczątka].
Przeszukanie służy ponadto odnalezieniu i zabezpieczeniu rzeczy, które zachowały na sobie dowody przestępstwa [spodnie za śladami krwi, samochód z rozbitym reflektorem, obuwie z charakterystyczną podeszwą]. Także rzeczy pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa [banknoty uzyskane w wyniku włamania do banku, zegarek utracony przez ofiarę rozboju] mogą być zabezpieczane dla potrzeb dowodowych metodą przeszukania. Przeszukanie służyć może w określonych sytuacjach odnalezieniu urządzeń pozwalających na odtworzenie przebiegu zdarzenia, np. kamery telewizyjnej lub nośnika elektronicznego z magnetycznym lub cyfrowym zapisem agresywnych zachowań kibiców na stadionie. stadionie zależności od celu przeszukania jego przedmiotem może być mieszkanie, pomieszczenie użytkowe, np. piwnica, komórka, stodoła, warsztat, ale też biuro, restauracja, ogród, samochód. Przeszukanie osoby oznacza możliwość sprawdzenia zawartości jej odzieży, walizki, torebki, posiadanej parasolki. W ramach czynności przeszukania zachodzi także możliwość przejrzenia jamy ustnej i innych jam ciała, a nawet żołądka czy jelit. Tego rodzaju przeszukania konieczne są np. w razie przemytu narkotyków, złota, biżuterii itp. przedmiotów. Do ich odnalezienia mogą być wykorzystane urządzenia techniczne, np. aparaty rentgenowskie, wzierniki itd. Zarówno przeszukanie osoby, jak i pomieszczeń wymaga zachowania bezpieczeństwa osób dokonujących tej czynności. Z tego powodu zaleca się każdorazowo ustawić osobę poddawaną przeszukaniu w pozycji ograniczającej możliwość zaatakowania policjanta.
Przeprowadzenie przeszukania możliwe jest jedynie wówczas, gdy zachodzą uzasadnione podstawy do przyjęcia, że w konkretnym pomieszczeniu albo przy określonej osobie znajduje się rzecz mogąca służyć za dowód w sprawie. Ustawa przyjmuje zasadę, że przeszukania dokonuje prokurator. Obowiązujące przepisy przewidują jednak możliwość przeprowadzenia przeszukania przez policję albo inny organ [Straż Graniczna, ABW, Straż Leśna] na polecenie sądu lub prokuratora. W praktyce takie rozwiązanie stosowane jest najczęściej. W postanowieniu zarządzającym przeszukanie prokurator podaje jego cel, wskazuje w miarę możliwości przedmioty, które maja być odnalezione, dane personalne i adres osoby, która ma być poddana przeszukaniu lub u której należy dokonać przeszukania pomieszczeń. W wypadkach nie cierpiących zwłoki, a więc wówczas, gdy jakiekolwiek odłożenie momentu przeszukania mogłoby doprowadzić do usunięcia dowodu rzeczowego czy też ucieczki osoby poszukiwanej policja ma prawo dokonania przeszukania nawet bez sądowego czy prokuratorskiego nakazu. Wystarczy wówczas okazać osobie, u której okazanie ma być przeprowadzone nakaz kierownika jednostki policji, a gdy i to nie jest możliwe bez szkody dla sprawy - poprzestać na okazaniu legitymacji służbowej. Przeszukania dokonane bez nakazu prokuratora podlegają później jego kontroli i zatwierdzeniu. Zasadą jest zgoda ustawodawcy na dokonywanie przeszukiwań przez całą dobę. Ograniczenie dotyczy jedynie pomieszczeń zamieszkałych, które w porze nocnej mogą być wprawdzie przeszukiwane, ale tylko w wypadkach nie cierpiących zwłoki. Zarówno przeprowadzający przeszukanie, jak i osoba, u której ma ono nastąpić maja prawo przybrania sobie po 1 osobie w charakterze świadka tej czynności. Przeszukanie rozpoczyna się od poinformowania osoby poddanej tej czynności o jej celu i wezwania do dobrowolnego wydania poszukiwanej osoby lub rzeczy. W przypadku odmowy wydania lub odmowy zgody na wejście do pomieszczeń organ dokonujący przeszukania ma prawo zastosowania przymusu bezpośredniego. Można fizycznie przełamać opór człowieka, który czynność utrudnia, jak i urządzeń zabezpieczających dane pomieszczenie. Rozbija się wiec w razie potrzeby zamki, wyważa drzwi, okna. Jedyne ograniczenie wynika z faktu, że przeszukujący nie może stosować środków i metod wykraczających poza zakres niezbędny do realizacji czynności procesowej. Wolno mu więc rozkręcać meble, przeglądać książki, sprawdzać zawartość pierzyny, ale nie powinien mebli tych rąbać siekierą, książek wyrzucać z półek na podłogę, a pierzyny czy kołdry ciąć na paski. Każdy przypadek zniszczenia czy uszkodzenia rzeczy powinien być udokumentowany. Przeszukania osoby powinna dokonywać osoba tej samej płci, a wyjątki od tej zasady mogą zdarzyć się jedynie w szczególnych sytuacjach. Do przeszukania można użyć psa służbowego, młotka, łopaty i każdego innego sprzętu pozwalającego na skuteczne zrealizowania celu przeszukania. Przebieg przeszukania i jego wyniki dokumentuje się w protokole, a każdy zabrany przedmiot po dokładnym opisaniu zabezpiecza dla potrzeb dowodowych. Osoba zainteresowana ma prawo żądać pokwitowania stwierdzającego, jakie przedmioty i przez kogo zostały zatrzymane.