Rada Europy - 1949r. nie jest instytucją UE, lecz najwyższą organizacją międzynarodową założoną w Londynie z siedzibą w Strasburgu. Zrzesza 47 państw. Polska przystapiła w 1991r. Najważniejesze cele to rozwój gospodarczy, współpraca kulturalna, sportowa, oświatowa, przestrzeganie praw człowieka i wspieranie demokracji i mniejszości narodowych. Obserwatorzy to m.in. Kanada, Meksyk, Japonia. Symbol to flaga z 12 gwiazdami.
Rada Europejska - Instytucja UE, składa się z prezydentów, premierów, kanclerzy i ministrów od spraw zagranicznych. Spotkania 2-3 razy w roku w Brukseli. Zadania: przede wszystkim określenie głównego kierunku rozwoju UE, pomoc w rozwiązywaniu problemów państw członkowskich, polityka zagraniczna (UE a zagranica), polityka bezpieczeństwa. Sprawozdania z debat są zgłaszane do parlamentu europejskiego, aby zostały wprowadzone akty prawne. Rada Europejska nie ma mocy prawnej.
Rada UE - siedziba: Bruksela. Skład R.U.E. jest ministerialny (ministrowie z poszczególnych resortów z poszczególnych państw). R.U.E. dzieli się na 9 rad np. r. ds. zagranicznych, oświaty, polityki regionalnej, konkurencji, finansów itp. Każde państwo ma swoją określoną liczbę głosów (mieszkańcy, powierzchnia - PL 27 głosów). Zadania: prawodawcze, kreacyjne, kontrolne.
Parlament europejski.
Ma 3 siedziby: 1) Strasburg (F) - główna oficjalna siedziba; 2) Bruksela (B) - biura poselskie posłów; 3) Luksemburg (L) - sekretariat generalny i biblioteka.
Z PL wybieramy 54 europosłów (tj. Hiszpania). Niemcy 99 europosłów.
Tryb pracy parlamentu europejskiego - określany przez 5-cio letnią kadencję (2004-2009).
Zadania parlamentu europejskiego - grupy:
I legislacyjna - ustanawia akty prawne, opiniuje akty prawne mające wejść w życie.
II kontrolna - kontroluje wszystkie instytucje i organizacje UE.
III budżetowa - palement razem z radą UE kreuje budżet unijny.
Komisja Europejska - siedziba - Bruksela; biura - również w Luksemburgu; 1 komisarz z każdego państwa (PL Danuta Hubner - na 5 lat)
Zadania: przedkłada propozycję aktów prawnych, jest tzw. Strażniczką traktatów, realizuje m.in. politykę konkurencji oraz zarządzania budżetem, reprezentuje UE na arenie międzynarodowej.
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich - rozpatruje skargi dotyczące niewłaściwego administrowania w organach i instytucjach UE np. dyskryminacji, zwłok w udzielaniu odpowiedzi, brak odpowiedzi, nadużywanie uprawnień. Siedziba - Strasburg. Kadencja 5-cio letnia, powołuje parlament.
Europejski Bank Centralny - siedziba: Frankfurt n. Menem. Zadania: kreuje politykę pieniężną UE, utrzymuje stabilny kurs waluty, zajmuje się emisją banknotów €.
W strefie € nie są: 1992r. - WB, Dania, Szwecja.
W strefie € są: 2004r. - Słowenia, Cypr, Malta. 15 państw w strefie € + Watykan, San Marino, Andora, Kosowo, Czarnogóra.
Kryteria konwergencji:
- mieś inflację wyższą niż o 1,5 punktu procentowego od średniej stopy inflacji w 3 krajach UE gdzie inflacja była najniższa.
- mieć długoterminowe stopy procentowe nieprzekraczające o więcej niż 2 punkty procentowe średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o najniższej inflacji.
- mieć deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB.
- mieć stabilny kurs wymiany w okresie ostatnich 2-óch lat poprzedzających decyzję o członkostwie.
2002r. - € weszło do obiegu gotówkowego | 2000r. - € weszło do obiegu bezgotówkowego.
Emisją monet zajmują się poszczególne państwa.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości - siedziba: Luksemburg. W skład wchodzą po jednej osobie z kraju (27 sędziów) + 8 rzeczników generalnych (adwokaci). Kadencja: 6 lat. ETS to stróż prawa.
Tryb orzekania w ETS. W jaki sposób rozpatrywane są skargi: pełnym składzie, lub skład Wielkiej Izby (13 sędziów do wyboru), lub 5 sędziów, lub 3 sędziów (3/4 spraw).
Zadania/kompetencje ETS:
- rozstrzyga spory pomiędzy państwami członkowskimi,
- na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw, które nie postrzegają prawa wspólnotowego,
- dokonuje rewizji wyroków sadu I instancji,
- rozpatruje skargi wniesione przez przedsiębiorstwa, osoby fizyczne.
1989r przy ETS powołano Sąd I Instancji (Strasburg).
Zadania: rozstrzyga sprawy pomiędzy przedsiębiorstwami m.in. nieuczciwa konkurencja; sprawy dotyczące os. prywatnych, fizycznych, prawnych.
27 sędziów bez rzeczników generalnych; rolę rzecznika może pełnić jeden z sędziów.
Składy takie same jak w trybunale z tym że rozstrzygać może 1 sędzia.
Europejski Bank Inwestycyjny realizuje projekty inwestycyjne w państwach UE.
Europejski Trybunał Obrachunkowy (Rewidentów Księgowych) kontroluje wydatki i przychody w instytucjach i organach UE.
Komitet Regionów (21 członków) - zajmuje się problemami regionalnymi w państwach członkowskich. Członkiem może zostać radny miejski, regionalny parlamentarzysta, burmistrz.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny (21 członków) - to głos społeczeństwa obywatelskiego. Członkiem zostaje os. reprezentująca 1z3 grup: 1) pracodawców; 2) pracowników; 3) pozostałe inne związki, stowarzyszenia organizacje.
Współpracują ściśle z Komisją Europejską.
Prawa i obowiązki wszystkich tych instytucji określono w traktatach, które stanowią podstawy całej działalności UE, a także ustanawiają zasady i procedury jakich muszą przestrzegać instytucje unijne. Treść traktatów zatwierdzają prezydenci i premierzy reprezentujący wszystkie państwa unijne.
Pozostałe organy UE:
- Europejski Inspektor Ochrony Danych,
- Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich,
- Europejskie Biuro Selekcji Kadr,
- Europejska Szkoła Administracji.