4796


WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

Wydolność fizyczna człowieka- zdolność organizmu do wykonywania maxymalnej pracy fizycznej w warunkach równowagi czynnościowej

  1. budowy i rozwoju człowieka

  2. sprawność układów zaopatrujących (krążenia, oddechowy)

  3. metabolizm

  4. mechanizm termoregulacji

Wydolność tlenowa- zdolność do pracy długotrwałej o dużej lub umiarkowanej intensywności a jej miarą najczęściej jest wielkość max poboru tlenu VO2max oraz progu mleczajowego LT.

Wyżej wymieniona wydajność funkcjonuje w

- medycynie pracy

- rehabilitacji

- diagnostyce klinicznej

Tu VO2max i LT oddają stan rezerw funkcjonalnych pacjenta

Wydolnośc fizyczna sportowca - zdolność fizyczna do wysiłków w szerokim zakresie intensywności i czasu trwania wysiłku fizycznego od krótkotrwałych prób wysilkowych o mocy max aż do wysiłku wielogodzinnego o dużej lub umiarkowanej intensywności

Tolerancja wysiłkowa- zdolność do długotrwałego wykonywania wysilku o określonej intensywności bez głębszych zaburzeń homeostazy i upośledzenie funkcji narządów np.. niedotlenienie m. sercowego

WF+TW zależy od:

-czynników endogennych

-wpływow środowiska zewnętrznego

EFEKT oddziałując na organizm przez dłuższy czas - swoiste zmiany adaptacyjne w ustroju- przystosowanie do podejmowania coraz większych obciążeń fizycznych\

Wysiłek fizyczny o rożnym natężeniu+inne wpływy środowiska= zaburzenie homeostazy i podniesienie jej stanu czynnościowego na wyższy poziom metaboliczny

ADAPTACJA:

- STĘŻENIE SOLI

- O2

-odżywianie

-genetyka

-trening

-stres

-środowisko

-psychika

Zmiany adaptacyjne analizujemy na kilku poziomach reakcji.

Wolniejsze reakcje adaptacyjne na bodźce wysiłkowe i zmianę środowiska = AKLIMATYZACJA (tu trening fizyczny) dotyczy całego organizmu a czas ich trwania to miesiące i lata - zmiany te ulegaja AKUMULACJI i tworzyć mogą swoisty trwały potencjał wydolnościowy organizmu.

Zmiany adaptacyjne krótkotrwałe

-SV- obj. Wyrzutowa serca. HR. Ph, LA-kwas mlekow

-siła skurczu

-rekrutacje włókien

-poziom metabolitów krwi

-gospodarka wodna

Zdolności adaptacyjne - w tym wych. Fizyczną warunkują w szerokim zakresie następujące cechy fizjologiczne

  1. sprawność funkcji zaopatrzenia mięśni i aktywacja procesów biochemicznych w komórkach decydujące o skuteczności wykorzystywania tlenowych i beztlenowych źródeł energii

  1. wielkość i rozmieszczenie zasobów substratów energetycznych w mięśniach i innych tkankach oraz sprawność ich mobilizacji w zależności od zaopatrzenia energetycznego ustroju

  2. sprawność procesów wyrównujących zmiany w środowisku wew. Organizmu wywołane przez wysiłek

  3. tolerancja zmian zmęczeniowych i możliwości pracy fizycznej w warunkach wysokiego zakwaszenia ustroju

Kształtowanie w/w cech długotrwałym treningiem-wysoki poziom wytrzymałości wysiłkowej-zdolność org. Do kontynuowania pracy o określonej intensywności przez dłuższy okres czasu

Wydolność;

-ukł. Krążenia

-ukł. Oddechowy

-metabolizm kom.

-ukł. Nerwowy

1. Cechy energetyczne w ustroju;

  1. procesy nerwowe

  2. procesy beztlenowe\rezerwy energetyczne

2. Poziom koordynacji nerwowo - mięśniowej

a) siła i szybkość ruchów

b) technika

3. termoregulacja+gospodaraka wody i elektrolitów\

4. właściwości budowy ciała\

5. czynniki psychologiczne

-motywacja

-taktyka

Sumarycznym wykładnikiem wych. Fizycznej człowieka jest ilość zużywanego O2 przez organizm podczas wysiłku o różnej intensywności

Czynniki decydujące o sprawności zaopatrzenia tlenowego

  1. wentylacja płuc max

  2. poj. Dyfuzyjna płuc

  3. objętość i pojemność płuc

  4. max objętość minutowa serca

  5. tętniczo żylna różnica wysycenia krwi tlenem

Diagnostyka wydolności fizycznej

-MPO moc maxymalna

-VO2 max maxymalne pochłanianie tlenu

-LT próg mleczanowy

MPO= max wielkość mocy w watach osiągnięta przez daną grupę mięśni w czasie próby wysiłkowej

Czynniki wpływające na wielkość MPO:

-stan energetyczny mięśnia

-temp. wewnątrzmięśniowa

- szybkość skracania mięśnia

-jego siła izometryczna

LT-taka intensywność wysiłku wielkość generowanej mocy prędkość biegu itp. Po przekroczeniu której stężenie mleczanu we krwi przekracza poziom spoczynkowy i systematycznie wzrasta

VO2= pułap tlenowy- największa ilość tlenu jaką organizm zużywa w ciągu 1min.

Wysiłek wykazujący pełną moc tlenową = VO2 max procesów energetycznych może trwać 5-8min.

W badaniach wych. Fizycznej można stosować następujące obciążenia testów

- próby na cykloenergometrze rowerowym

-próby na bieżni mechanicznej

-próby step testu

-próby terenowe

Warunki w jakich powinny odbywać się próby:

  1. angażowanie możliwie dużej grupy mięśniowej kończyny dolnej i górnej

  2. rodzaj wysiłku - dobre przyswajany dla osoby badanej

  3. czas trwania- >3 min, a natężenie dobrać tak aby nie przerwać próby przed osiągnięciem VO2 max

  4. intensywność na początku ↓ a potem ↑ aż do osiągnięcia wielkości max prowadzących go w pewnym czasie do jej przerwania

  5. na początku każdej próby wykonywany jest wysiłek o umiarkowanej intensywności jak rozgrzewka a po 3-5 min podnosi się natężenie pracy do poziomu max

  6. wysiłek kontynuowany z poziomu max do momentu przerwania go przez badanego → wynik Skrajnego zmęczenia

  7. pomiar warunkowy poboru O2 wykonywany w okresie kilku min - umożliwia określenie VO2 max

  8. kryteria uzyskane VO2 max:

Bezpośrednie metody pomiaru VO2 max:

  1. przy użyciu worków Douglasa

  2. pobór tlenu w wysiłku o stopniowo ↑ intensywności

  3. z zastosowaniem ergospirometrów - „Górski” 503-506

Pośrednie metody pomiaru VO2 max:

- istnieje liniowa. zależność między poborem tlenu a generalną mocą

- istnieje liniowa. zależność między HR a poborem tlenu

- istnieje liniowa zależność między generowaną mocą HR

- uzyskanie max HR = osiągnięcie VO2 max

- szacowanie VO2 max po zbadaniu HR mierzonych w czasie wysiłku submaxksymalnego

  1. Test Astrand - Ryhming