RODZINA: Enterobacteriaceae

Ogólna charakterystyka rodziny:

Pałeczki

Gram ujemne

LPS(+)

Rzęski - część może mieć rzęski cześć nie

Otoczki - -----------||-----------||-------------

Endospory - brak

Katalazo dodatnie

Oksydazo ujemne

Rozmnażają się dobrze na zwykłych podłożach

Warunki tlenowe i względnie beztlenowe

Rodzaj:

Escherichia coli

*Większość z nich ma rzęski, liczne szczepy wytwarzają otoczki. Rosną dobrze na podłożu podstawowym w temp. Optymalnej 30-37stopni C.

*Na agarze wytwarzają kolonie o średnicy 5mm o brzegach równych i powierzchni gładkiej.

*Na podłożu bulionowym powodują jednolite zmętnienie

Właściwości biochemiczne:

*rozkłada laktozę i glukozę z wytworzeniem kwasu i gazu, wytwarza indol,

*próba z czerwienią metylenową wypada dodatnio

*na podłożu cytrynianowo-amonowym nie namnaża się

*giną w temp 60st. C w ciągu 30min

*wrażliwe na szereg antybiotyków oraz na barwniki:zieleń malachitową i zieleń brylantową

*nie rozkładają mocznika

* nie wytwarzają H₂S

Właściwości antygenowe:

Mogą występować 4 podstawowe rodzaje antygenów komórkowych:

*somatyczne O- ciepłostałe (kompleksy wielocukrowo-białkowo-lipidowe)

*rzęskowe H- ciepłochwejne (zbudowane z białek)

*somatyczno-powerzchniowe K (otoczkowe) - różnego typu (L, A, B, Vi, M) zlokalizowane na powierzchni komórki bakteryjnej i utrudniające w różnym stopniu wykrywanie i oznaczanie antygenów somatycznych O

*antygen fimbrii

Na podstawie antygenu somatyczno-powierzchnniowego K a także O i H oznacza się poszczególne serotypy pałeczki okrężnicy metodą aglutynacyjną przy użyciu swoistych surowic odpornościowych.

Na pierwszym miejscu umieszczamy serotyp: O : K : H

Litera B podobnie jak L i A oznaczają stopień wrażliwości antygenu K na ogrzewanie.

~Antygeny L są najwrażliwsze na ogrzewanie później B i A(mało wrażliwe na wys. Temp)

Chorobotwórczość:

Pałeczki okrężnicy u cieląt, źrebiąt, prosiąt i jagniąt a także ptaków, mimo że są normalnymi mieszkańcami przewodu pokarmowego mogą być przyczyną miejscowych spraw ropnych, kulawek i biegunek a niekiedy posocznicy. Schorzenia te nazywamy kolibakteriozami

*U ludzi pałeczka okrężnicy może być przyczyną: zapalenia dróg moczowych, dróg żółciowych, otrzewnej, opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet posocznicy, biegunki.

~(to było na wykładzie a nie ma w wawrzkiewiczu)~

Zależnie od zespołu czynników warunkujących chorobotwórczość określonych wariantów wyróżnia się 6 postaci(kategorii), patogenności jelitowej szczepów E. coli:

1.Enteropatogenne szczepy EPEC- wykrywane w szpitalnych epidemiach tzw. wczesnych biegunek noworodków lub towarzyszą biegunkom małych dzieci do lat 2, szerzą się przez tzw. „brudne ręce” personelu, zanieczyszczony pokarm, brudną wodę, źródłem zakażenia są inne dzieci i osoby dorosłe wydalające EPEC z kałem. Te same szczepy, ale inne serotypy izolowane są przy wczesnych biegunkach prosiąt oraz biegunkach młodych zw. W tym kociąt, szczeniaków i ptaków.

2. Enterotoksyczne szczepy ETEC- zostały wykryte u ludzi i młodych zw. Gospodarskich-prosięta, cielęta i domowych kocięta szczenięta. Kolonizują jelito cienkie przez aktywność fimbrii oraz innych czynników adhezyjnych. Wytwarzają enterotoksyny, najczęściej ST 1 i rzadziej ST 2.

3.Enteroinwazyjne szczepy EIEC- mają zdolność do inwazji komórek nabłonka jelit.

Izolowane głównie od ludzi z przypadków czerwonkowopodobnych biegunek.

4. Enterokrwotoczne szczepy EHEC- nie wytwarzają tradycyjnych enterotoksyn i nie są inwazyjne, ale są zdolne do wytwarzania Verotoksyny (Stx-1, Stx-2) wytwarzają oprócz tej toksyny enterohemolizynę. Występuje w niedopieczonych hamburgerach, mielona wołowina, surowe mleko, owoce, warzywa a także odchodach zw. i wodzie

Powikłania: zespół HUS(hemolityczno-mocznicowy), ostra niewydolność nerek, małopłytkowa plamica zakrzepowa

5. Enteroagregacyjne szczepy EAEC- oddziaływanie chorobotwórcze w jelicie cienkim jest wynikiem masowego przyczepiania się komórek bakteryjnych do nabłonka jelitowego, przy istotnej roli fimbrii agregacyjno-adhezyjnym.

6. Nekrotyczne szczepy NTEC- mają zdolność wytwarzania czynnika martwicowego

Pałeczka okrężnicy są wskaźnikiem zanieczyszczenia wód odchodami ludzi i zwierząt.

Stopień tego zanieczyszczenia określa tzw. miano coli i liczba coli.

Miano coli - oznacza najmniejszą objętość badanej wody zawierającej pałeczki okrężnicy

Liczba coli - ilość Escherichia coli w 1ml wody.

Rozpoznanie

1. podłoże Sołtysa - kolonie barwy ciemnozielonej lub granatowe z czerwonym centrum.

2. Podłoże Kliglera- podłoże barwy żółtej z banieczkami gazu

3. Podłoże Christensena- barwa podłoża zmieniona- żółta

4. Serologicznie - aglutynacja szkiełkowa z surowicą poliwalętną zawierającą przeciwciała przeciwko antygenowi K

Po wyizolowaniu podejrzanych kolonii bada się je aglutynacyjnie met. Szkiełkowa przy użyciu mieszaniny surowic OK dla kilku typów.

Celem określenia antygenu O wykonuje się odczyn aglutynacyjny próbówkowy z zawiesiną bakterii poddanych gotowaniu, celem usunięcia antygenów powierzchniowych

Rodzaj:

Enterobacter

Rodzaj te obejmuje pałeczki ruchliwe i rosnące w obecności KCN w podłożu cytrynianowo-amonowym.

Drobnoustroje są zazwyczaj niechorobotwórcze, spotykamy je na roślinach, ziemi, w wodzie oraz w treści pokarmowej ludzi i zwierząt. Sporadycznie wywołują one schorzenia przychówka.

*rozkłada laktozę i glukozę

*dodatni odczyn z czerwienią metylenową

*nie wytwarzają one indolu i siarkowodoru

Rodzaj:

Proteus

Są to pałeczki wybitnie polimorficzne, urzęsione (PERITRICHIA), żywo poruszające się w tem. 25st. C

*nie rozkładają laktozy

*glukozę fermentują z wytworzeniem gazu

*z czerwienią metylenową dają reakcję dodatnią

*nie tworzą acetoiny

*rosną w obecności KCN

*wytwarzają ureazę

*wytwarzają siarkowodór

*wytwarzają lub nie wytwarzają indolu

Wyróżnia się 5 gatunków:

1. P. vulgaris (pałeczka odmieńca)

2. P.mirabilis

3. P.morganii

4. P.rettgeri

5. P.inconstans

Bardzo rozpowszechnione w przyrodzie i podobnie jak bakterie z rodzaju Escherichia występują w przewodzie pokarmowym zwierząt. Czasem powodują schodzenia cieląt charakteryzujące się zapaleniem przewodu pokarmowego z równoczesnym niekiedy zapaleniem płuc, kończące się zejściem śmiertelnym.

1.podłoże Sołtysa - wzrost zahamowany

2.Podłoże Kliglera-podłoże żółte w górnej części w dolnej fioletowe a na granicy barw czarny pierścień

3.Podłoże Christensena- zmiana barwy podłoża z żółtej na fioletową

Rodzaj:

Salmonella

Nie wytwarzają otoczki, mają urzęsienie peritrichialne z wyjątkiem Salmonela Gallinarium, która w ogóle rzęsek nie wytwarza.

Rosną dobrze na podłożach zwykłych w warunkach tlenowych i warunkowo beztlenowych.

*Kolonie na agarze są: wilgotne, gładkie przeświecające, szarego koloru, średnica 5mm

*Na bulionie powodują zmętnienie lub zmętnienie z powstaniem osadu a na powierzchni- cienkiej błonki.

*optymalna temp. 37 st. C

*Rozkładają glukozę i mannitol z wytworzeniem gazu (oprócz S.typhi)

*nie fermentują laktozy, sacharozy

*nie rozkładają mocznika

*nie wytwarza ektotoksyn ich działanie chorobotwórcze pałeczek durowych i rzekomodurowych związane jest z obecnością endotoksyny. Wywołują u człowieka i zw. Wiele schorzeń ze strony przewodu pokarmowego.. Do zakażeń dochodzi przez zanieczyszczoną drobnoustrojami wodę oraz pokarm.

Do rodzaju Salmonella należą 2 gatunki:

a)S. enterica, do której należy 6 podgatunków:

S.enterica subsp. enterica

S.enterica subsp. salamae

S.enterica subsp. arizonae

S.enterica subsp. diarizonae

S.enterica subsp. houtenae

S.enterica subsp. indica

b) Salmonella bongori

1.Podłoże Sołtysa -kolonie kremowo żółte

2.Podłoże Kliglera - podłoże żółte w dolnej części, fioletowe w górnej, czarny pierścień na granicy barwy

3.Podłoże Christensena- podłoże niezmienione- żółte

4.Serologicznie- aglutynacja szkiełkowa z surowicą HM

Serotypów Salmonelli mamy:

a. U ludzi:

*S. Typhi

*S. Paratyphi A, B

b. u zwierząt:

*S. choleraesuis (świnia)

*S. Dublin(ciele)

*S. Galinarium (kurczak)

Wykrywanie salmonelli w nieklinicznym materiale:

BADANY MATERIAŁ NIEKLINICZNY

▼

PREINKUBACJA - PRZEDNAMNAŻANIE

Wskrzeszanie flory bakteryjnej osłabionej procesami technologicznym-dodajemy do wody peptonowej(BWP) i inkubujemy w 37st. C przez 16-24h

▼

WYBIÓRCZE NAMNAŻANIE

Selektywna propagacja salmonelli, preinkubowany BWP dodać do:

▼ ▼

Pożywki Rappaporta-Vassilisdisa

pożywka z kwaśnym selenianem sodowym i cystyną

temp.45st. C 18-24h temp.37st.C 18-24h

INKUBACJA

IZOLACJA NA PODŁOŻU DIAGNOSTYCZNO-RÓŻNICUJĄCYM

▼ ▼

BGA SS, Wilson-Blaira, XLD lub Hektoen agar

*Inkubacja w temp.37st. C 18-24h lub dłużej*

▼

IDENTYFIKACJA

Wybrać po 5 podejrzanych kolonii z każdego podłoża i przenieść na sektory płytki agaru odżywczego

▼ ▼

Wykonać potwierdzenie biochemiczne wykonać potwierdzenie serologiczne z surowicami

---