Oparzenie

Combustio

Opis / Objawy / Przyczyny / Zapobieganie / Przebieg / PowikłaniaLeczenie / Leczenie operacyjne / Zobacz także

Opis

Jest to uszkodzenie skóry lub innych narządów, w skrajnych przypadkach nieodwracalne, które jest wynikiem działania wysokiej temperatury, na przykład w wyniku nadmiernego nasłonecznienia, bezpośredniego kontaktu z płomieniem, gorącą cieczą lub parą. Podobne uszkodzenie może być spowodowane prądem elektrycznym, promieniowaniem radioaktywnym, kontaktem z niektórymi substancjami chemicznymi, rażeniem piorunem. Szczególnie często ofiarami oparzeń są dzieci.

powrót

Najczęstsze dolegliwości i objawy

Objawy oparzenia zależą od stopnia jego głębokości. Zależnie od tego oparzenia podzielono na trzy stopnie:  Oparzenia I stopnia - najlżejsze - uszkodzenie dotyczy jedynie powierzchownej warstwy skóry. Objawami są zaczerwienienie, ból nasilający się przy dotykaniu uszkodzonej powierzchni skóry, obrzęk, czasem niewielka gorączka  Oparzenia II stopnia - uszkodzeniu ulegają głębsze warstwy skóry. Ból, obrzęk i zaczerwienienie są bardziej nasilone niż w stopniu I, dodatkowo zwykle towarzyszy im powstanie na powierzchni oparzonej skóry pęcherzy o cienkich ścianach, wypełnionych bezbarwnym, przejrzystym płynem  Oparzenia III stopnia - najcięższe - nieodwracalne uszkodzenie dotyczy pełnej grubości skóry, a może sięgać tkanek podskórnych, mięśni, ścięgien, kości. W odróżnieniu od oparzeń I i II stopnia jej powierzchnia jest nienaturalnie blada, początkowo często zupełnie niebolesna, niewrażliwa na dotyk, nie krwawi. Skrajną postacią oparzenia III stopnia jest zwęglenie oparzonej okolicy Szybkiego kontaktu z lekarzem wymaga: Praktycznie każde oparzenie, szczególnie jeśli dotyczy niemowlęcia lub małego dziecka, wymaga kontaktu z lekarzem. Można tego zaniechać jedynie w przypadku oparzeń I stopnia dotyczących niewielkich obszarów skóry. Oparzenia II i III stopnia oraz przypadki budzące jakiekolwiek wątpliwości powinny być skonsultowane przez lekarza jak najszybciej, bowiem mogą one wymagać bardzo specjalistycznego postępowania. Podobnie wszystkie przypadki oparzeń spowodowanych chemikaliami, prądem elektrycznym, rażeniem piorunem wymagają pomocy lekarskiej - w tych wypadkach trudno jest początkowo ocenić rozmiar uszkodzenia i jego następstwa. Wizyta u lekarza jest także niezbędna w przypadku, gdy objawy niewielkiego oparzenia nie ustępują w ciągu kilku dni, a także jeżeli nasila się zaczerwienienie, obrzęk, ból, pojawia się wysoka gorączka, dreszcze lub ropna wydzielina na oparzonej powierzchni.

powrót

Przyczyny

Czynniki sprzyjające zachorowniu Ryzyko powstania oparzenia wzrasta w przypadku:  Nieostrożności, pośpiechu, nieprzestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa w domu i w pracy  Nadużywania alkoholu  Wykonywanie zawodów narażających na kontakt z ogniem, wysoką temperaturą, chemikaliami, promieniowaniem  Użytkowania uszkodzonych urządzeń lub instalacji elektrycznych  Nadmiernego opalania się

powrót

Sposoby zapobiegania

Zapobieganie oparzeniom polega na unikaniu sytuacji ryzykownych, a także:  Zabezpieczeniu domu lub mieszkania przed pożarem  Utrzymywaniu sprawnej instalacji elektrycznej  Używaniu odzieży ochronnej w sytuacji narażenia na oparzenie  Zabezpieczeniu i nieużywaniu uszkodzonych przewodów elektrycznych  Uniemożliwieniu dzieciom dostępu do źródeł ognia, naczyń z gorącą wodą, uświadomieniu im ewentualnego zagrożenia  Zabezpieczeniu nieużywanych gniazdek elektrycznych przy pomocy specjalnych nakładek

powrót

Przewidywany przebieg choroby

Przy prawidłowym postępowaniu można liczyć na wyleczenie oparzeń nawet III stopnia, o ile nie obejmują one więcej niż 35-45% powierzchni ciała, choć specjalistyczne leczenie w tych przypadkach może trwać wiele miesięcy. Rokowanie w przypadkach rozleglejszych oparzeń, szczególnie III stopnia, jest o wiele gorsze i znaczna ich część może kończyć się śmiercią, dlatego tak ważna jest tu błyskawiczna interwencja lekarza. Oparzenia I i niewielkie II stopnia zwykle goją się bez śladu w ciągu 1-3 tygodni.

powrót

Możliwe powikłania

 Miejscowe zakażenie oparzonej skóry  Zakażenie tężcem  Szpecące blizny, szczególnie w przypadkach zaniedbanych  Upośledzenie wzroku w przypadku oparzeń oczu  Wstrząs w wyniku utraty wody i elektrolitów przez uszkodzoną skórę - w przypadku rozległych oparzeń II i III stopnia

powrót

Cele leczenia

Leczenie ma na celu maksymalne ograniczenie rozległości oparzenia, a następnie zapewnienie jak najlepszych warunków gojenia, zadowalającego efektu kosmetycznego i powrotu prawidłowej funkcji uszkodzonych narządów. Sposób leczenia ściśle zależy od ciężkości i rozległości oparzenia.

powrót

Leczenie

Pierwsza pomoc:  Bezpośrednio po powstaniu oparzenia należy zdjąć biżuterię z palców, uszkodzoną część skóry natychmiast ochłodzić - najlepiej przez kilkunastominutowe spłukiwanie zimną, bieżącą wodą. Natychmiastowe i długotrwałe (kilkanaście minut) chłodzenie oparzonej skóry zmniejsza zakres termicznego uszkodzenia skóry i głębiej położonych tkanek  Niewielkie oparzenia I i II stopnia można po przemyciu posmarować maścią z antybiotykiem lub środkiem o działaniu przeciwbólowym i przykryć jałowym opatrunkiem  Jeżeli jest to możliwe, należy unieść oparzoną kończynę nieco wyżej, co zmniejszy obrzęk i ból  Większe i budzące wątpliwości oparzenia należy skonsultować z lekarzem - w niektórych przypadkach wskazana jest hospitalizacja, a niekiedy konieczne może być skierowanie pacjenta do specjalistycznego oddziału zajmującego się leczeniem oparzeń. Ich adresy znają lekarze Pogotowia Ratunkowego i Izby Przyjęć Zalecenia ogólne  Zakres aktywności ruchowej zależy od ciężkości oparzenia, jednak nawet w ciężkich przypadkach ruch jest ważnym elementem rekonwalescencji  Nie ma specjalnych zaleceń dietetycznych. Czasem niezbędne jest początkowo odżywianie dożylne, a potem dieta wysokobiałkowa przyspieszająca gojenie Leczenie farmakologiczne  W cięższych przypadkach w szpitalu prowadzi się dożylne nawadnianie, leczenie przeciwbólowe, antybiotykoterapię oraz stosuje specjalne opatrunki  W lżejszych przypadkach (np. oparzenia słoneczne) stosuje się na oparzone powierzchnie leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwświądowym (maści sterydowe i przeciwhistaminowe, np. Fenistil), w przypadku dolegliwości bólowych pomocne mogą być dostępne w aptece bez recepty leki przeciwbólowe

powrót

Leczenie operacyjne

 Leczenie operacyjne, prowadzone w oddziałach ogólnochirurgicznych, a także specjalistycznych oddziałach oparzeniowych, jest niezbędne w przypadku rozległych oparzeń II, a zwłaszcza III stopnia  Konieczne może być operacyjne usunięcie obszarów nieodwracalnie uszkodzonej skóry. Istotne znaczenie ma regularna zmiana opatrunków. W późniejszym okresie wykonuje się często przeszczepy skóry i korekcję powstałych blizn

powrót

Opracował
lek. med. Robert Olewiński

Oparzenia słoneczne Dane tu przedstawione mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. Oparzenie słoneczne jest to uszkodzenie skóry i położonych pod nią naczyń krwionośnych, wynikające z nadmiernego wystawienia na działanie promieni słonecznych. Skóra, zamiast zostać opalona, staje się czerwona, wrażliwa i pokryta pęcherzami. Poważne przypadki oparzenia słonecznego są powszechne u osób o jasnej skórze, ponieważ mają one mało melaniny - pigmentu, który chroni skórę przed promieniami słonecznymi.

Środki dostępne bez recepty, stosowane w oparzeniach słonecznych. Borasol

Objawy

Oznaką poparzenia słonecznego jest zaczerwienienie i nabrzmienie skóry. W ciężkich przypadkach mogą tworzyć się pęcherze na skórze. Skóra boli, piecze i swędzi jednocześnie. Po kilku dniach, gdy poparzenie już zanika, zaczyna schodzić naskórek.

Przyczyny

Poparzenie słoneczne nie jest niczym innym niż lekkim oparzeniem górnej warstwy skóry przez promieniowanie słoneczne UV, a więc jest oparzeniem pierwszego stopnia.

Powikłania

• W bardzo ciężkich przypadkach, zwłaszcza, gdy w wyniku poparzenia słonecznego tworzą się pęcherze na skórze, może pojawić się gorączka, nudności, zapalenie skóry lub infekcja.

• Częste poparzenia słoneczne przyspieszają proces starzenia się skóry. Skóra staje się sucha i pomarszczona.

• W miejscach, gdzie skóra była często poparzona przez słońce, mogą tworzyć się z biegiem lat różne nowotwory skóry. Najbardziej niebezpieczny jest wyjątkowo złośliwy czerniak. Dzisiaj już wiadomo, że powtarzające się poparzenia słoneczne zwiększają ryzyko powstania raka skóry oraz czerniaka.

Co możesz zrobić

• Weź chłodny prysznic.

• Rób okłady z octu, zimnego mleka lub jogurtu; ochładzają one skórę i przywracają jej właściwe nawilżenie.

• Smaruj skórę mleczkiem zawierającym witaminę E, alantoinę lub pantenol.

• Jeśli ból jest silny, weź lek przeciwbólowy.

Kiedy należy udać się do lekarza

• Gdy ogólne samopoczucie ulega pogorszeniu (oszołomienie, mdłości, utrata świadomości).

• Gdy występuje wysoka gorączka.

• Gdy utworzyły się rozległe pęcherze lub popękane pęcherze zaogniły się.

• Gdy ból w miejscach poparzenia staje się coraz bardziej dokuczliwy.

Co zrobi lekarz

Lekarz może przepisać leki zmniejszające zaognienie skóry, dostępne tylko na receptę. W przypadku pogorszenia ogólnego stanu zdrowia może być konieczna stała obserwacja lekarska.

Zapobieganie

• Najlepszym sposobem zapobiegania poparzeniom słonecznym jest umiar w korzystaniu z kąpieli słonecznych.

• W ciągu pierwszych dni opalania nie należy opalać się dłużej niż kwadrans. Potem można stopniowo zwiększać czas przebywania na słońcu.

• Podczas kąpieli słonecznych skóra musi być zawsze posmarowana odpowiednim preparatem z filtrem przeciwsłonecznym. Dzieci i osoby z jasną karnacją, jasnymi lub rudymi włosami powinny używać kremów z filtrem przeciwsłonecznym o SPF co najmniej 15 lub nawet całkowicie nie przepuszczającym promieni słonecznych (tzw. sun block). Preparatem tym smaruje się skórę na około 30 min przed wyjściem z domu; czynność tę należy powtarzać co 2-3 godziny.

• Parogodzinne opalanie się jest bardzo nierozsądne i może dodatkowo zaszkodzić już zabrązowionej skórze.

• W godzinach od 11 do 15 promienie słoneczne są najsilniejsze, dlatego czas ten najlepiej spędzić w cieniu.

• Ubrania z włókien naturalnych są dobrą ochroną przeciwsłoneczną i jednocześnie pozwalają skórze na swobodne oddychanie.

Balsolan ^® balsam peruwiański przeciwzapalne, przeciwbakteryjne zewnętrznie Maść rumiankowa - Unguentum Chamomillae rumianek przeciwzapalne zewnętrznie Maść szałwiowa - Unguentum Salviae szałwia przeciwzapalne zewnętrznie Żel żywokostowy żywokost przeciwzapalne zewnętrznie Balsolan^® balsam peruwiański przeciwzapalne, przeciwbakteryjne zewnętrznie Roztwór propolisu propolis przeciwzapalne zewnętrznie Chamomillen rumianek przeciwzapalne zewnętrznie Maść rumiankowa - Unguentum Chamomillae rumianek przeciwzapalne zewnętrznie Maść szałwiowa - Unguentum Salviae szałwia przeciwzapalne zewnętrznie Żel żywokostowy żywokost przeciwzapalne zewnętrznie Balsolan^® balsam peruwiański przeciwzapalne, przeciwbakteryjn

---