• Choroby wewnętrzne

07.05.2006

• Reumatologia

Reumatologia jest częścią interny. Zajmuje się patologią struktur narządu ruchu niezależnie od tego co jest uszkodzone oraz podstawowej choroby dotyczącej narządu ruchu. Zajmuje się strukturami kostnymi, strukturami mięśniowymi, stawowymi i nerwowymi.

Podział chorób reumatycznych:

1. Choroby sensu scripto - Choroby bezwzględnie zaliczane do reumatycznych (klasyczne choroby reumatyczne).

1. Zmiany stawowe:

1. Choroby o etiologii zapalnej

• Zapalenia immunologiczne

• Zapalenia bakteryjne

2. Choroby, zmiany zwyrodnieniowe

2. Zmiany pozastwowe

2. Choroby, które mają niektóre cechy chorób reumatycznych.

• Zapalenie bakteryjne stawów

• Proces rzadki; występuje najczęściej w przebiegu sepsy, brucelozy (choroba zawodowa weterynarzy), kiły i rzeżączki.

• Zapalenia immunologiczne stawów

• Dotyczą dwóch jednostek chorobowych:

• Gorączka reumatyczna

• Reumatoidalne zapalenie stawów (Gościec pierwotnie postępujący - GPP)

• Gorączka reumatyczna

• Choroba występująca coraz rzadziej.

• Gorączka reumatyczna jest to ostry proces zapalny występujący głównie w stawach i sercu, przebiega w postaci rzutów. Zasadniczą rolę w powstaniu choroby odgrywają paciorkowce

β-hemolizujące grupy A.

• Gorączka reumatyczna wywołana jest pierwotną infekcja paciorkowcem β-hemolizującym np. ropna angina, próchnica zębów, ropne zapalenie skóry. Organizm broni się przed infekcją paciorkowcem β-hemolizującym produkując przeciwciała antystreptolizyny (ASO). Miano tych przeciwciał narasta.

• W przebiegu gorączki reumatycznej stwierdza się również obecność autoprzeciwciał skierowanych przeciwko różnym antygenom serca. Podobieństwo między tymi antygenami a przeciwciałami jest przyczyną niszczenia struktur stawowych, mózgowych serca oraz skóry.

• Pierwszy rzut choroby przebiega do 18 roku życia. Dochodzi do procesu zapalnego w dużych stawach - staw kolanowy, łokciowy. Stawy są obrzęknięte, bolesne. Jeśli pierwszy rzut był np. w wieku 14 lat należy spodziewać się nawrotu.

Rozpoznanie gorączki reumatycznej ustala się na podstawie kryteriów diagnostycznych Jonesa:

1. Kryteria duże:

• Zapalenie stawów - nie zostawia konsekwencji „Liże stawy kąsa serca”

• Zapalenie serca - proces zapalny wsierdzia lub mięśnia sercowego (sklejenia płatków zastawek powodujące zwężenia co w konsekwencji prowadzi do niedomykalności zastawek).

• U dzieci zaburzenia neurologiczne - Pląsawica

• Guzki podskórne - Guzki Aschoffa

• Rumień na skórze (obrączkowy) -jak po ukąszeniu kleszcza

2. Objawy mniejsze (mniej swoiste)

• Gorączka

• Bóle stawów

• W EKG przedłużony czas PQ powyżej 200 mili sek.

• Przyspieszone opadanie krwinek (wzrost OB), leukocytoza, dodatnie białko C-reaktywne

• Ewolucja antystreptolizyny - podwyższone miano ASO

• Rzut gorączki reumatycznej w przeszłości lub objawy nabytej wady serca

Reumatoidalne zapalenie stawów (GPP)

• Przewlekły, postępujący, proces zapalny występujący w błonie maziowej stawów, prowadzący do niszczenia tkanek stawowych, zniekształceń i upośledzenia czynności stawów. Proces ten dotyczy struktur małych stawów - dłonie, stawy kończyn dolnych.

Etiologia nie jest znana.

Charakterystyczne objawy:

• poranna sztywność stawów i mięśni

• bóle tyczące drobnych stawów utrudniające ruch

• obrzęk

• wysięk

• bolesność uciskowa i ruchowa

• ograniczenie ruchomości.

Reumatoidalne zapalenie stawów jest procesem postępującym, dochodzi do dramatycznej destrukcji, wysoki stopień kalectwa. Chorych tych ciągle przybywa.

Warianty GPP:

• Zespół Stilla - Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów.

• Zespół Reitera - Skojarzone GPP z zapaleniem cewki moczowej (dotyczy osób dorosłych).

• Zespół Sjőgrena - GPP z suchym zapaleniem gruczołów wydzielania zewnętrznego szczególnie gruczołów łzowych - spojówek.

• Zespół Felty'ego - GPP przebiegające z powiększeniem śledziony i węzłów chłonnych oraz zmniejszoną liczba krwinek białych.

Postać specjalna:

• ZZSK - Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa - Zespół Bechterewa

Przewlekle, postępujący proces zapalny, obejmujący stawy krzyżowo-biodrowe, drobne stawy kręgosłupa, więzadła kręgosłupa prowadzący do ich stopniowego usztywnienia.

• Zmiany zwyrodnieniowe

• Choroby zwyrodnieniowe stawów jest to skojarzenie procesu niszczenia chrząstek stawowych i wtórnych zmian kostnych, które prowadzą do uszkodzenia anatomicznego, upośledzenia czynności ruchowej i objawów bólu.

• Zmiany pozastawowe

• W strukturach mięśniowych, zapalenie mięśni, powięzi, nerwów, ścięgien.

• Zaburzenia metaboliczne - napady dny moczanowej (Dna moczanowa spowodowana nadmiarem kwasu moczowego - Podagra).

• Przewlekła niewydolność nerek - Osteodystrofia nerkowa.

• Hemofilia (deficyt osoczowych czynników krzepnięcia, daje wylewy stawowe).

® 2006 AŁ

1