W podejściu przedmiotowym do zjawisk finansowych występuje koncentracja na przedmiocie stosunków finansowych.
W ogólnym ujęciu w ramach stosunków finansowych można wyróżnić: transakcje, transfery i pożyczki.
Kryterium przedmiotowe wyróżnia trzy rodzaje strumieni:
strumienie pieniężne ekwiwalentne, zwane też rynkowymi, które są wynikiem operacji rynkowych i transakcji kupna - sprzedaży dóbr i usług oraz usług pracy.
Ich cechą charakterystyczną jest powiązanie wydatku pieniężnego jednego podmiotu gospodarczego
ze wzajemnym świadczeniem ekwiwalentnym ze strony innego podmiotu gospodarczego, który realizuje przychód pieniężny (do tych przychodów i wydatków należą ruchy pieniądza związane z zakupem i sprzedażą towarów, wynagrodzenie za pracę).
Powstające strumienie finansowe są regulowane przez mechanizm rynkowy (który wyznacza ceny towarów
i usług oraz stawki wynagrodzeń za pracę), zgodnie z relacjami popytu i podaży. Takie strumienie głównie kreują przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe.
strumienie pieniężne redystrybucyjne, zwane transferami
Cechą charakterystyczną przychodów i wydatków redystrybucyjnych jest brak wzajemnego świadczenia
ze strony podmiotu gospodarczego otrzymującego środki pieniężne od innego podmiotu (czyli przepływowi strumienia pieniądza od jednego podmiotu (wydatkowi) nie towarzyszy ekwiwalentny (co do wartości) strumień dóbr lub usług od podmiotu realizującego przychody pieniężne).
Takie strumienie kreuje głównie państwo poprzez podatki i opłaty i poprzez emerytury, renty i zasiłki. Zaliczamy do tych strumieni również subwencje, dotacje, darowizny. Do transferów zalicza się też odsetki bankowe w wyniku udzielonych kredytów i przyjmowanych lokat (odsetki zalicza się transferów,
choć są efektem działania rynku finansowego). Zatem faktycznymi przychodami banków są tylko odsetki pobierane z tytułu oprocentowania kredytów oraz prowizje za wykonywane czynności rozliczeniowe (przychody te mają charakter transferów). Transferem jest również oprocentowanie obligacji, wypłaty dywidend i innych dochodów ich właścicielom np. z tytułu udziału w spółkach, składki na ubezpieczenia społeczne. Prywatne pożyczki pieniężne udzielane przez osoby fizyczne powinny być traktowane
jako transfery. Transferowy charakter mają też pożyczki państwowe lokowane w bankach i na rynku kapitałowym w postaci obligacji państwowych, bonów skarbowych itp.
Operacje na rynku kapitałowym mają charakter transferów - przenoszenia już istniejących zasobów pieniężnych między różnymi jednostkami gospodarującymi.
Przychody ze składek ubezpieczeniowych zalicza się do transferów, gdyż wzajemne świadczenie zakładu ubezpieczeniowego za wniesione składki mają charakter warunkowy, mogą wystąpić tylko wówczas,
gdy wyniknie szkoda objęta ubezpieczeniem. Ze składek ubezpieczeniowych wypłaca się przede wszystkim odszkodowania za straty wywołane wypadkami losowymi; są to wydatki transferowe. Do transferów należy zaliczyć także lokowanie przez instytucje ubezpieczeniowe ich rezerw (na spodziewane w przyszłości wypłaty odszkodowań) na rynku kapitałowym w postaci zakupu obligacji.
Do strumieni redystrybucyjnych należą również grzywny przekazane przez różne podmioty na rzecz instytucji rządowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz dobrowolne darowizny pieniężne podmiotu gospodarczego lub osoby fizycznej przekazywane na cele charytatywne.
Zatem transfery to przenoszenie pieniądza bez wzajemnego świadczenia ze strony jednostki otrzymującej transfer (przychód redystrybucyjny) na rzecz jednostki dokonującej transferu (wydatku redystrybucyjnego).
Strumienie pieniężne kredytowe, które są wynikiem udzielanych przez banki kredytów.
Przychodami kredytowymi nazywamy przychody pieniężne jakie osiągają niebankowe jednostki gospodarujące zadłużając się w bankach, a więc wykorzystując pożyczki (kredyty) bankowe. Wydatkami kredytowymi
są wydatki tych jednostek związane ze spłatą poprzednio wykorzystywanych kredytów bankowych.
Przychodów i wydatków kredytowych nie uważamy za transfery, gdyż transfery prowadzą
do nieekwiwalentnego przekazywania już istniejących zasobów pieniężnych. Natomiast w przypadku przychodów i wydatków kredytowych mamy do czynienie z kreacją nowych i z likwidacją istniejących zasobów pieniężnych.
Dla banków udzielenie kredytów nie jest wydatkiem pieniężnym, a spłata kredytów przez pożyczkobiorców nie jest przychodem pieniężnym - dla każdej pożyczki banki kreują - emitują, tworzą - nowe zasoby pieniężne.
Natomiast operacje depozytowe, ponieważ są formą przechowywania czasowo wolnych zasobów,
nie prowadzą do powstania odrębnych strumieni finansowych. Ogólniejszą formą tych strumieni są strumienie tzw. rozrachunkowe, powstałe w wyniku zmian w należnościach i zobowiązaniach podmiotów niefinansowych i podmiotów finansowych.
Państwo pobierając podatki od obywateli świadczy na ich rzecz pewne usługi np. w dziedzinie ochrony zdrowia, edukacji, zapewnienia bezpieczeństwa zewn. i wewn. Świadczenia te należą się wszystkim obywatelom niezależnie od tego, czy w ogóle płacą podatki lub w jakiej wysokości. Stąd nie można uznać świadczeń państwa za ekwiwalent wpłacanych podatków, a podatków za cenę tych świadczeń.