W stwardnieniu rozsianym, która jest choroba demielinizacyjną występuje ubytek substancji białej zarówno fosfolipidów (plazmalogenu etanoloaminowego) oraz sfingolipidów. Skład lipidowy substancji szarej i białej jest podobny. W substancji białej można zidentyfikować estry cholesterolowe, chociaż u osób zdrowych ich nie ma. W płynie mózgowym występuje zwiększone stężenie fosfolipidów.

Sfingolipidozy - są to zaburzenia lizosomalne, w różnych tkankach gromadzą się złożone lipidy zawierające wspólny składnik - ceramid. Defekt enzymatyczny polega na niedoborze spowodowanym mutacja genu kodującego specyficzny lizosomalny enzym służący do hydrolizy sfingolipidu, stopień niedoboru jest podobny we wszystkich tkankach.

Szybkość biosyntezy jest porównywalna u zdrowych i chorych, ale u chorych jest niefunkcjonalny.

Sfingolipidozy

Choroba Fabera	Ceramidaza	Acyl-sfingozyna, ceramid	Chrypka zapalenie skory zniekształcenie kości niedorozwój umysłowy zgon we wczesnym okresie
Choroba Gauchera (najczęściej)	Beta-glukozydaza	Cer-Glc	Powiększona wątroba i śledziona, ubytki osteolityczne kości długich, u dzieci niedorozwój umysłowy
Niemanna-Picka	Sfingomielinaza	Cer/P-cholina	`Powiększona wątroba śledziona, niedorozwój umysłowy, zgon we wczesnym okresie.
Lipidoza laktozyloceramidowa	Laktozydaza ceramidowa	Cer-Glc/Gal	Postępuje uszkodzenie mózgu, powiększenie wątroby i śledziony
Leukodystrofia metachromatyczna	Atylosulfataza A	Cer-Gal/OSO3	Niedorozwój umysłowy, a u dorosłych zaburzenia psychiczne, demielinizacja
Choroba Krabbego	Beta-galaktozydaza	Cer-Gal
Rzadkie choroby: fukozydoza, Taya-Sachsa, choroba Fabry'ego, uogólniona gangliozydaza			Objawy upośledzenia umysłowego, powiększenie wątroby, osłabienie mięśni, niedoczynność nerek.

ŻÓŁTA TKANKA TŁUSZCZOWA

Magazynowanie tłuszczów.

Lipogeneza obejmuje konwersje glukozy, z węglowodanów do WKT(wyższych kwasów tłuszczowych) oraz dalej do TAG.

Lipoliza to hydroliza TAG (triacylogliceroli)

W stanie hipoglikemii lipaza TAG wrażliwa na hormony (aktywna jest P) - dokonuje ona hydrolizę TAG do DAG, potem DAG do WKT. Aktywowanie przez cAMP zależna kinazę białek. A stężenie cAMP zwiększają aminy katecholowe (A i NA), T3, GH, glukagon, ACTH, TSH przez zwiększenie aktywności cyklazy adenylowej. Zmniejsza jej aktywność insulina, prostaglandyna E1, kwas nikotynowy, adenozyna. Insulina indukuje działanie fosfoesterazy, która rozkłada cAMP. Herbata czy kawa (kofeina czy teofilina) inhibuje działanie fosfoesteraze, mimo działania insuliny. Niezależnie od cAMP glukokortykoidy mogą aktywować lipazę TAG do pracy, hamowane przez insulinę i inhibitory biosyntezy białka.

LIPOPROTEINY

Musi dochodzić do asocjacji cholesterolu i TAG z białkami - względna rozpuszczalność.

Rozdział lipoprotein - ultrawirowanie z chlorkiem sodu o odpowiednim stężeniu, elektroforeza.

VLDL (pre beta-lipoproteiny), HDL,(alfa lipoproteiny) LDL (beta-lipoproteiny), chylomikrony.

Lipoproteina - budowa:

Jedna warstwa fosfolipidów, rdzeń - apolarny, tam lipidy (TAG, estry cholesterolu), apoproteiny peryferyjne, np.: apo C (na powierzchni błony) i integralne (np.: apo B).

Apolipoproteiny:

• Apo-A - aktywuje LCAT (acylotransferaza lecytyna-cholesterol) - zabiera z lecytyny grupę acylową i podłączając ją do cholesterolu tworzy ester.

• Apo-B 100 (wątroba) w Skład VLDL ten sam gen co B-48, razem z apo-E jest rozpoznawane przez receptor LDL

• Apo-B-48 (Chylomikrony u człowieka) (jelito) ten sam gen co B 100, ale w jelicie redagowanie transkryptu, dołączenie regionu STOP, powstaje krótsze Apo-B-48

• Apo-C-I, II, III - bardzo ruchome, w LDL, CII - aktywuje lipazę lipoproteinową

• Apo-E - głównie w HDL, LDL i Chylomikrony też, jest rozpoznawane przez receptor dla remnantów chylomikronów, razem z Apo-B-100 jest rozpoznawany przez receptor dla LDL.

• CETP - białko transportujące estry cholesterolu z HDL (alfa-lipoprotein) do LDL i VLDL.

Zidentyfikowano 4 grupy lipoprotein o znaczeniu fizjologicznym i diagnostycznym:

• Chylomikrony - są odpowiedzialne za transport tłuszczy pokarmowych do układu krążenia.

• VLDL, pre-beta-lipoproteiny - są odpowiedzialne za transport TAG z wątroby do krwi

• LDL, beta-lipoproteiny - produkty metabolizmu VLDL

• HDL, alfa-lipoproteiny - są odpowiedzialne za metabolizm VLDL, LDL, cholesterolu.

Tworzenie i wydzielanie chylomikronów w jelicie i VLDL w wątrobie:

• Chylomikrony w jelicie - transkrypcja genu apolipoproteiny B-100, potem redagowanie w B-48, przemieszczenie do SER, połączenie z TAG - powstaje prechylomikrony, potem do Golgiego, gdzie następuje dołączenie reszty oligosacharydowej i wydzielenie do układu limfatycznego, potem przez przewód piersiowy do krwi

• VLDL w wątrobie - WKT napływające do wątroby daje początek syntezy VLDL, transkrypcja genu B-100, który już nie ulega redagowaniu, reszta tak samo, wydzielenie do zatoki Dissego, wydzielenie do układu krwionośnego.

Lipaza lipoproteinowa jest umiejscowiona w ścianach naczyń włosowatych zakotwiczona proteoglikanowym łańcuchem siarczanu heparanu. Obecność lipazy wykryto w wyciągach z serca, tkanki tłuszczowej, śledziony, płuc, rdzenia kręgowego, nerki, aorty, przepony, gruczołu sutkowego w okresie laktacji. Hydrolizuje ona TAG z VLDL i chylomikronów do WKT i glicerolu. Jest aktywowana przez kofaktory, fosfolipidy - przede wszystkim przez apolipoproteinę CII. Podanie dożylne heparyny powoduje uwolnienie tego enzymu do osocza, następuje opróżnienie krwi z TAG. Podobny enzym jest w wątrobie, ale aby go usunąć trzeba użyć większego stężenia heparyny. Ta w tkance żółtej wykazuje niskie powinowactwo do TAG, ta w sercu bardzo wysokie.

Ok. 30% jest degradowane w tkankach pozawątrobowych, pozostałe 70% w wątrobie

Stężenie LDL koreluje z występowaniem miażdżycy naczyń wieńcowych.

Funkcja HDL - wytwarzane w wątrobie i jelitach, są głównym składowiskiem ApoC i ApoE, jelito nie posiada tych Apo, zostają dostarczone od tych z wątroby, rola w metabolizmie cholesterolu, świeży zsyntetyzowane maja dyskowata strukturę, maja na powierzchni Apo-A1 i LCAT do estryfikacji cholesterolu, osłonka z dwuwarstwy fosfolipidowej. Tkanki pozawatrobowe uwalniają wolny cholesterol, którego maja za druzo, zostaje on szybko wyłapany przez HDL i włącza do rdzenia ester cholesterolu (taki odkurzacz), HDL napełniony tworzy sferyczny HDL3, który ciągle ma zdolność do estryfikacji cholesterolu. HDL3 ulega przemianie do HDL2, gęstość spada, zbliżenie do lipazy wątrobowej - zrzucenie cargo do wątroby (odwrotny transport lipoprotein - z komorek do wątroby, odwrotnie niż VLDL i LDL).

HDL2 w osoczu zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do stężenia chylomikronów i VLDL, a wprost proporcjonalnie do stężenia

HDL (HDL2) są odwrotnie proporcjonalne do częstości występowania miażdżycy naczyń wieńcowych.

Hipolipoproteinemie

Nazwa	Defekt	Uwagi
Abetalipoproteinemia	Nie są tworzone Chylomikrony, VLDL ani LDL z względu na defekt białka przenoszącego MTP co zapobiega załadowanie apoB lipidem	Rzadkie; stężenie acylogliceroli w krwi małe, jelito i wątroba gromadzą acyloglicerole zaburzenia wchłaniania jelitowego, wczesny zgon - można zapobiec duże dawki witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zwłaszcza E
Rodzinny niedobór alfa-lipoproteiny, choroba wyspy Tanger choroba rybiego oka, niedobory apoA	Wszyscy maja bardzo małe stężenia HDL, tez HDL nie ma wcale	Brak wytwarzania chylomikronów i VLDL w elektroforezie agarozowej brak pre-beta-lipoproteiny
Rodzinna hipobetalipoproteinemia	Stężenie LDL wynosi 10-60 procent normalnego obecna okrojona postać apoB	Tworzenie chylomikronów, większość osobników jest zdrowa i długowieczna

Hiperlipoproteinemie

Nazwa	Defekt	Uwagi
Rodzinny brak lipazy lipoproteinowej	Niedobór LPL lub produkcja nieprawidłowej, niedobór apoCII	Powolne oczyszczanie z chylomikronów i VLDL, niskie stężenie LDL i HDL, leczenie - ograniczenie tłuszczów w diecie, zwiększenie podawania złożonych węglowodanów, nie ma ryzyka niedokrwiennej choroby serca.
Rodzinna hipercholesterolemia (typ II)	A - Wadliwe receptory LDL lub mutacja w regionie wiążącym apoB100 lub B -dodatkowo tendencja do wzrostu stężenia CLDL	Zmniejszona Szybkość usuwania LDL z osocza prowadzi do wzrostu stężenia i hipercholesterolemii, miażdżyca
Choroba Wolmana	Niedobór hydrolazy cholesterolu w lizosomach komorek, jak fibroblasty, które normalnie je metabolizują	Zmniejszona Szybkość usuwania LDL z osocza i konsekwencje j.w.
Rodzinna hiperlipoproteinemia (typ III)	Niedobór usuwania remnantów przez wątrobę, defekt apoE	Wzrost ilości remnantów, chylomikronów, VLDL, w elektroforezie szerokie pasmo beta, powoduje hipercholesterolemie, kępki żółte (zółtaki)

/Pozostałe choroby, w wykładach ściągniętych ze stronki starosty, są mniej ważne.\

made by witek coś źle? [e-mail]

---